İSTANBUL (AA) - Türkiye Deri Sanayicileri Derneği (TDSD) Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Matraş, "Geçmiş yıllarda gerçekleşen kurban kesim rakamlarına bakıldığında bu yıl Kurban Bayramı'nda kesime gidecek kurbanlık sayısı 850 bin büyükbaş ve 2,5 milyon küçükbaş. Ancak kurbanların deri ve bağırsaklarının çoğu bilgisizlik nedeniyle israf olmakta ve hiçbir işe yaramamaktadır." ifadelerini kullandı.
Matraş, yaptığı açıklamada, Kurban Bayramı'nda kesilen hayvanlardan elde edilen ham deriye her zamankinden daha fazla ihtiyaç olduğunu belirtti.
Matraş, Türkiye'de her yıl deri sanayinin 6,5 milyon adet büyükbaş ve 60 milyon adet küçükbaş hayvan ham derisine ihtiyaç duyduğunu, yıllık kesim miktarlarının her yıl azaldığını, bu nedenle ana ham maddede daha fazla dışarıya bağımlı hale gelindiğini bildirdi.
Kurban Bayramı'nın yaklaştığı bu günlerde deri sanayinin ham maddesi olarak ekonomide önemli bir yeri bulunan kurban derilerinden azami randıman alınması, kayıpların önlenmesi amacıyla kamuoyu oluşturulması gereğine inandıklarını kaydeden Matraş, şu değerlendirmelerde bulundu:
"Bu yönde yapılacak çalışma ve alınacak önlemler ile milli servetin israf edilmesi önlenebilir. Geçmiş yıllarda gerçekleşen kurban kesim rakamlarına bakıldığında bu yıl Kurban Bayramı'nda kesime gidecek kurbanlık sayısı 850 bin büyükbaş ve 2,5 milyon küçükbaş. Ancak kurbanların deri ve bağırsaklarının çoğu bilgisizlik nedeniyle israf olmakta ve hiçbir işe yaramamaktadır. Ayrıca, son zamanlarda bayramlarda vekaletle yapılan kesimlerde dişi hayvan kesimine yönelindiği edindiğimiz izlenimler arasında. Dişi hayvan kesimi, maalesef hayvan varlığını artırmaya çalışan bir ülkeye zarar veren bir uygulamadır. Bayramlarda dişi hayvan kesiminin olası asgari seviyelerde tutulması bakanlığımızın hayvan sayısını artırma yönündeki çabalarına katkı sağlayacaktır."
Matraş, kurban derilerinin en önemli ve yaygın kullanma alanının deri işletmeleri, yani tabakhaneler olduğunu aktararak, "Kurban Bayramı'nda kesilen ham derileri işleyen deri işletmeleri, elde ettikleri derileri bizzat ihraç ettiği gibi ayakkabı, çanta ve konfeksiyon üretimi yapan yerli üreticilere de satmaktadır. Yerli ayakkabı, çanta ve konfeksiyon üreticileri de ürettikleri ürünlerin büyük bölümünü yurt dışına ihraç etmekte veya yurt içinde turistlere satmakta ve önemli bir döviz girdisi sağlanmaktadır." ifadelerini kullandı.
Türkiye'deki deri işletmelerinin deri üretiminde ihtiyaç duydukları ham derinin büyük bölümünü ithal etmek zorunda olduğunu, yerli kaynakların kesimlerin azlığı nedeniyle ihtiyaca cevap veremediğini belirten Matraş, bu nedenle Kurban Bayramı'nda kesilen hayvanlardan elde edilen ham derilerin son derece önem arz ettiğini, deri işletmelerinin en temel ham maddesinin ham deri olduğunu kaydetti.
- Kurban derilerinin fiyatı
Erdal Matraş, bir adet tuzlanmış yaş koyun derisinin ortalama 7,2 TL/adet (18 milyon TL) ve sığır cinsi hayvan derilerinin kilosunun ise ortalama 4 TL/kilogram (76 milyon 500 bin TL) olup ortalama 20-25 kilogram ağırlığında bulunduğunu, kurban derilerinin bu fiyatlarla değerlendirildiğinde, 94 milyon 500 bin TL değerinde sadece ham derilerden oluşan bir milli servetin söz konusu olduğunu bildirdi.
Önemli bir miktarda döviz getirisi bulunan ve geniş bir iş sahası sağlayan kurban derisi ve bağırsaklarının gerektiği şekilde muhafaza edilmediği için tam anlamıyla değerlendirilemediğini belirten Matraş, şunları kaydetti:
"Yapılan tespitlere göre, koyun sürülerini ayırmak amacıyla sürülen boyalar, kesim ve yüzüm işlemleri sırasında meydana gelen bıçak ve benzeri hatalar, zamanında ve gerektiği gibi tuzlanmamasından dolayı bakteri faaliyet nedeniyle bozulmalar, kurban derilerinin israf edilmesinde en sık rastlanan durumlardır. Kurban derilerinin en az yüzde 20’si açıklanan nedenlerle maalesef kullanılamamaktadır. Dolayısıyla cari değerler üzerinden her yıl yaklaşık olarak 18 milyon 900 bin TL değerinde israf ortaya çıkmaktadır. Buna yüzde 50’den fazlası çöplüklere atılan veya toprağa gömülen bağırsakları da ilave edersek, her yıl önemli miktarda milli servet israf edilmektedir. Aslında kurban derilerinin değerinden kaybetmeden sanayiciye intikal ettirilmesi kolaylıkla sağlanabilir. Bu konuda çok basit bazı önlemler kesim anında ve hemen sonrasında uygulandığı takdirde tüm kurban derilerinden yararlanmak mümkün olacaktır. Bu yöntemler; deriyi tulum halinde kesiksiz olarak çıkarmak, koyun derileri için 2 kilogram, sığır cinsi deriler için 6 kilogram kaba tuzu deriye iyice yaymak, bağırsakları temizleyip tuzlayarak plastik bir torbaya koymak, deri ve bağırsakları hayır kurumlarına teslim edilene kadar serin ve gölge bir yerde muhafaza etmek, deri hayvandan ayrıldıktan sonra üzerinde et parçalamamak, elde edilen ham deriyi tuzlandıktan sonra naylon poşete koymamak, açık havada muhafaza etmek..."
- Alınması gereken önlemler
TDSD Yönetim Kurulu Başkanı Matraş, bu yöntemlerin uygulanmasının yanı sıra alınması gereken bazı önlemleri de şöyle anlattı:
"Belediyeler ve belediye olmayan yerlerde mahalli idareler veya muhtarlıklar; kurbanlık hayvan satanlara koyun adedi başına 2 kilogram, sığır cinsi hayvan adedi başına da 6 kilogram kaba tuz bulundurmak ve alıcıya vermek zorunluluğu getirmelidir. Kesim yapacak kasaplar için kesim ve yüzümün nasıl yapılacağı, bağırsakların nasıl temizleneceği, deri ve bağırsakların nasıl tuzlanacağı ve muhafaza edileceğine dair bilgileri ihtiva eden bir sayfalık bir açıklama notunun ilgililere dağıtılması sağlanmalıdır. TRT ve diğer özel TV kanalları Kurban Bayramı'ndan bir hafta önce başlatacakları seri bir programla bu yöntemleri açık bir biçimde yayınlamalıdırlar.
Diyanet İşleri Başkanlığı, ülkedeki tüm cami imamlarına bir tamim göndererek verecekleri vaazlarda bu konuya ilişkin hususları telkin ve tavsiye etmelerini sağlamalıdır. Kurban kesme vecibesinin tam olarak yerine getirilebilmesi için kurbanın sadece etinin değil, deri ve bağırsaklarının da bozulmadan ve değerinden kaybetmeden yararlanılmasının sağlanması şarttır. Aksi halde dinimizde önemle kaçınılması gerektiği vurgulanmış bulunan israf eyleminin oluşacağından kuşku yoktur."
Son yıllarda büyük kentlerde kesimlerin ehil kişiler ve kurumlarca yapılmasının faydasına işaret eden Matraş, "Alınan tedbir olumlu olmakla birlikte henüz istenilen seviyede ve sürdürülebilir nitelikte değil. Bu konuya daha fazla önem vererek elde edilecek ham deri kalitesini artırmak mümkün. Özellikle modern mezbahaların sayısının artırılarak bireysel kesimlerin önüne geçilmesi bu tedbirin başarısında büyük rol oynar." değerlendirmesinde bulundu.
AA