ERZURUM (AA) - ZEHRA MELEK ÇAT - Erzurum'da, Sağlık Bakanlığı ve Türk Kızılayı tarafından yürütülen Türkiye Kök Hücre Koordinasyon Merkezi (TÜRKÖK) Projesi aracılığıyla kök hücre bağışçısı olan bir kişi, kök hücresinin uyumlu çıktığı Ankara'daki bir çocuğa donör oldu.
Türk Kızılayı, Sağlık Bakanlığı ile ortaklaşa yürüttüğü Türkiye Kök Hücre Koordinasyon Merkezi (TÜRKÖK) kemik iliği bekleyen hastalara kök hücre sağlıyor. Sisteminde 223 bin 128 bağışçısı bulunan TÜRKÖK sayesinde şu ana kadar 355 kişiye kök hücre nakledildi.
Söz konusu proje çerçevesinde Erzurum'da da Türk Kızılayına kan bağışında bulunan Mahmut Ayan, yaklaşık bir yıl önce kan verirken broşürlerden gördüğü TÜRKÖK hakkında yetkililerden bilgi aldı ve donör olmak için örnek verdi.
Ayan, verdiği örneğin bir çocuğa uyumlu olduğu haberi üzerine kök hücre vermek için Atatürk Üniversitesi Araştırma Hastanesi bünyesindeki Gönüllü Bağışçı Aferez Merkezine geldi.
Bu merkezde Ayan'dan alınıp Ankara'ya götürülen kök hücre bir çocuğa nakledilerek çocuğun sağlığına kavuşması sağlandı.
Atatürk Üniversitesi Araştırma Hastanesi Organ Nakli Merkezi Kemik İliği Nakil Ünitesi Direktörü Prof. Dr. İlhami Kiki, AA muhabirine yaptığı açıklamada, kök hücre naklinde dış bağımlılığı azaltmak ve ilerleyen dönemde bunu tamamen ortadan kaldırmak için uygulamaya konan TÜRKÖK Projesi'nin Sağlık Bakanlığının önemli çalışmalarından biri olduğunu vurguladı.
- "Kök hücre naklinde dışa bağımlılık ortadan kalkacak"
Kiki, kök hücre naklinde tercihin başta kardeş olmak üzere yakın akrabadan nakil yapmak olduğunu ifade ederek, "Kemik iliği nakli gerekiyor ama uygun vericisi, kardeş vericisi yok o zaman akraba dışı uygun verici aranıyor. İlik bankalarında tarama yapılıyor. Özellikle Sağlık Bakanlığının bu işe el atmasıyla TÜRKÖK'te 220 binin üzerinde donöre ulaşıldı ki bu destansı bir rakam. Bu anlamda inşallah dışarıya olan bağımlılığımız ortadan kalkacak. Büyük ölçüde akraba dışı vericileri iç kaynaklarımızdan temin ediyoruz." dedi.
TÜRKÖK'e örnek veren Mahmut Ayan'ın gönüllü verici olduğunu dile getiren Kiki, kök hücre verme işleminin de yolunda gittiğini anlattı.
- "Kök hücre vermek kan nakli kadar kolay"
Kemik iliği kök hücrelerinin vericide 3-5 gün içinde kendini yenilediğini aktaran Kiki, "Verici işlemden önce 4-5 gün boyunca cilt altından bir ilaç alıyor. Bu ilaç kemik iliği kök hücrelerini kana döküyor. 5. gün de cihaza bağlayarak kana dökülen kök hücreleri seçerek topluyoruz. Kök hücre vermek kan nakli kadar kolay bir işlem. Kök hücre alındıktan sonra bağışçının kanı tekrar kendisine geri veriliyor. Vücudu sarsıcı, kalıcı bir hasar bırakacak bir işlem değil. İlaç verildiği 4-5 günlük dönemde kemik ağrıları olabilir. Onun için de ağrı kesici veriyoruz." diye konuştu.
Kiki, alınan kök hücrenin 4 derece sıcaklıkta 24 saate kadar muhafaza edilerek alıcıya götürülebileceğini, daha uzun bir süre gerekiyorsa kristalleşmesi önlenecek şekilde dondurularak azot tankı içinde saklanabildiğini söyledi.
Kan aracılığıyla alınan kök hücrelerin alıcıya da damar yoluyla nakledildiğini ifade eden Kiki, şunları kaydetti:
"Kök hücreler kendilerinin kemik iliğinde nerede olduğunu biliyor. Ben de bunu şuna benzetiyorum; stadyumda herkes bir kapıdan girer ama numaralı tribünde herkes gider kendi numarasına oturur. Bu hücreler kemik iliğinde oturacakları yeri biliyorlar, orada çoğalarak hastanın kemik iliğini yeniliyorlar. Aldığımız kök hücreyi gerçekten hayat iksiri gibi bekleyen bir çocuk var mesela. Bunun vicdani mutluluğu hiçbir şeyle değişilmez."
- "Bir ünite kan vererek hayat kurtarıyoruz"
Garsonluk yapan, evli ve 3 yaşında bir çocuk sahibi Mahmut Ayan da zaman zaman kan bağışı yaptığını söyledi.
Geçen yıl kan bağışı yaparken kök hücre bağışı hakkında gördüğü broşür dolayısıyla kök hücre donörü olmak için örnek verdiğini anlatan Ayan, "4-5 gün aşı olur gibi ilaç aldıktan sonra kök hücre alım işi 2,5 - 3 saat sürdü. Kök hücre verirken herhangi bir ağrı, sızı hissetmedim. Süreç çok güzel ilerledi. Vicdanen çok rahatım. Ben de bir babayım, küçük bir çocuğa can vermek çok huzur verici. Bir ünite kan vererek hayat kurtarıyoruz."
AA