Menteşeli Menteşeli
Del-oldum aşka düşeli
Üç gün oldu yar gideli
Tükenmez derdim yalınız
Loras’tan bir bulut ağdı
Sulu sepgen karlar da yağdı
Yolcularım hanlarda kaldı
Kaldım evlerde yalınız
Derviş olsam geysem hırka
Kimsem yok ki versem arka
Götürdüler Şam'a ve Şark'a
Kaldım çöllerde yalınız
Mengene yöresinde mutlu bir hayatları vardır Menteşeli Ailesi’nin. Bir gün gelir erler seferberlik dolayısıyla askere çağrılır. Seferberlik ilan edilince kocasını, oğlunu ve damadını askere gönderen Fatma Ana, gelini, kızı ve torunlarıyla yapayalnız kalmış, dondurucu kış soğuklarında büyük fedakarlıklar etmiş; gidenler geri dönmeden de kendisi bu dünyadan göçüp gitmiştir…İşte böyledir;
Türküler, türkülerimiz…
Sevdamızı, özlemlerimizi, acılarımızı…
Hayallerimizi, umutlarımızı… anlatır; duygularımız en doruk noktasındayken, bize hissettirdiklerini, en anlamlı türküler anlatır..
Türküler, türkülerimiz…
Gelenek ve göreneklerimizi,
Töremizi, adetlerimizi anlatır…Bizi başkalarından ayırır...
Türküler, türkülerimiz…
Yöremizi, o kendine has doğasını, insanını, taşını toprağını, tarlasını, bağlarını, bahçelerini anlatır…
Geçmişimizi anlatır, bizi biz yapan yolcuğun tarihini anlatır.
Türküler, türkülerimiz…
Her kesimden ve yaştan insanı bir araya getiren, hepimize ait olan,özümüzü en iyi bilen az sayıdaki hayat damarlarımızdan birisidir.
Ahmet Hamdi Tanpınar “Beş Şehir” adlı eserinde Konya’yı anlatırken, Divan-ı Kebir, Selçuk Epopesi ve Konya türkülerinden yürünerek halkın kültür zenginliğine ulaşılabilineceğini, Anadolu’nun romanını yazmak isteyenlerin ona mutlaka bu türkülerden gitmeleri gerektiğini söyler.
Yine aynı eserinde, Konya türküleri için; “Fakat ben onları Alaeddin Tepesi’nde, Meram yollarında ve Konya akşamlarında duydum… Onun içindir ki şimdi bu türküleri radyoda dinlerken veya vakit vakit hafızanın sırrına erilmez dönüşüyle hiç farkında olmadan kendi kendime mırıldanırken içimde Konya birden canlanır, kendimi o yollarda, o alçak tavanlı bağ evlerinde, o cami veya medreselerin kapısı önünde veya içinde bulurum…”der.
Konya türküleri halkımızın folklor, edebiyat, psikoloji, sosyoloji ve tarihini aydınlatması sebebiyle büyük önem taşır. Yüzyıllar ötesinden harmanlanıp gelen birikmiş, damıtılmış bir kültürün ürünüdür herbiri.
Günümüze kadar bu konuda ele alınmış başlıca eserler,
-Konya Halkiyat ve Harsiyatı(M.Ferit Uğur, S. Nüzhet Ergun,1926)
-Issız Yuvalar-Konya Türküleri(Seyit Küçükbezirci, 1960)
-Konya Sazı(Mehdi Halıcı, 1985)
-KonyaHalk Bilimi Folklor Güldestesi ve Konya Merkez Türküleri(Seyit Küçükbezirci, 2006)
-Konya Folkloru(Seyit Küçükbezirci,2013)
-Bunların yanısıra Mazhar Sakman’ın 1963 yılında Şehir Postası’nda yayınlanan Konya türkülerini notalarıyla kaleme aldığı tefrikalar…
18 nisan 1966 tarihli Konya Postası Gazetesi’nde Konya Türkü Folklorunda emeği geçen insanlar araştırılırsa şu isimlere rastlanılır deniliyor; Friedrick Giese, Seyit Küçükbezirci, A. Cenap Kendi, M.Tahir Sakman, Nuri Cennet, Mehdi Halıcı…
Son yıllarda bu konuda Prof. Dr. Ali Osman Öztürk’ün de önemli çalışmaları var. ”Türkü Yazıları” adlı eseri oldukça bilgilendirici.
Konya türküleri adına Selçuk Es, M.Ali Apalı, Mahmut Sural ve Mazhar Sakman, Nüzhet Ergun, Ferid Uğur, Fehim Çaylı, İhsan Hınçer,Sefa Odabaşı, Saim Sakaoğlu, Kamil Uğurlu ve Zeki Oğuz’un hizmet ve gayretlerini takdir etmeden geçemeyiz.
Rıza Konyalı, Ramazan Koyuncu, Aşık Salihi, Ahmet Özdemir, Mustafa Konyalı, Zekeriya Civelek, Nuri Cennet, Kemal Pekçalar, Osman Erden, Muharrem Ezder, Ahmet Alıcı,Memduh Derin, Hakkı Zambak, Kamil Albay, Rafet Ekentok,Cevdet Ekentok, Mehmet İlerigiden, Selçuk Haksavunur, Kemal Pekçağlar, Mustafa Kazanova bu türkülerin yaşatılması adına seslerini,enerjilerini,yıllarını harcamışlardır.
Bir başkası, Aşık Durali meşhur “Konya Türküsü” ile Konya, Bozkır, Çumra, Cihanbeyli,Ereğli, Beyşehir, Kadınhanı, Karaman, Meram’ı ne de güzel anlatır.
Türküler aynı zamanda kalıcı ve verimli öğretim için en etkili materyallerin başında gelir.
01.08.2004 tarihinde yayınlanan bir haberde öğrencilerin kalıcı bilgiye sahip olması için belli başlı konuların Milli Eğitim’in seçtiği seksen şarkı ve türküyle işleneceği, türkülerle eğitim modelinin programlarda yer alacağı duyurulmuştu. Pratikte bu uygulamaya henüz geçilememiş olsa bile en azından bu noktada önemli bir adım atılmıştır…
Konya Büyükşehir Belediyesi, TRT ile ortak çalışma yaparak yöresel Konya türkülerini içeren bir albüm hazırladı. Büyükşehir Belediye Başkanı Tahir Akyürek’in ciddi gayretleri ile, 3 ayrı Cd’de toplanan albümde Konya’nın yerel sanatçıları ile TRT sanatçılarının seslendirdiği otuz altı adet Konya türküsü yer alıyor.
Bu türküleri Komek Satış Merkezleri’nden temin edebilir yahut; Konya Büyükşehir Belediyesi internet adresinden de dinleyebilirsiniz.
Geçtiğimiz Mayıs ayında da Büyükşehir Belediyesi Mevlana Kültür Merkezi’nde yoğun bir katılımla gerçekleşen gala gecesinde TRT sanatçıları ve yerel sanatçılar albümde yer alan türküleri seslendirmişti. Programda ünlü sanatçı Mustafa Keser, 82 yaşındaki Konyalı sevilen sanatçı Rıza Konyalı ile birlikte Ramazan Koyuncu, Ali Demirhan, Emine Ata, İsmail Kalkancı, Zekeriya Civelek, Nilgün Kızılcı, Ali Çakar, Erol Köker, Nazlı Öksüz ve Bekir Ünlüataer sahne almıştı.
Konya Büyükşehir Belediye Başkanı Tahir Akyürek o günkü konuşmasında, “Selçuklu asırları ve ötesinden günümüze bir köprü vazifesi gören türkülerimiz, bu topraklarda öpöz kendi varlıklarımızdır. Bu aynı zamanda musiki kültürümüz açısından da köklü ve zengin bir geleneğe sahip olduğumuza işaret eder. Geçtiğimiz yüzyılda birçok üstat, herhangi bir teori görmeden kuşaktan kuşağa aktarılan türkü mirasını bizlere bıraktı. Konya türkülerinin aslını korumak amacıyla yaptığımız bu albümde geleneksel icra tarzından uzaklaşılmadan, otantik çalma-söyleme özelliklerini bozmadan gelecek nesillere aktarmayı amaçladık. Bu kültürel mirasımıza sahip çıkmak ve gelecek nesillere aktarmak adına hazırladığımız albümü Konya kültürüne sunmaktan mutluluk duyuyoruz.”sözlerini dile getirmişti.
Albümde Akşehir, Bozkır, Karapınar gibi ilçelere ait türküleri, Rıza Konyalı, Ramazan Koyuncu, Nuri Büyükbahçıvan, Zekeriya Civelek gibi Konya türkülerine emek veren ses sanatçılarının yanı sıra; TRT sanatçıları Ali Demirhan, Kemal Koldaş, Bircan Pullukçuoğlu, Selma Geçer, Mustafa Keser, Bekir Ünlüataer, Nazlı Öksüz, Emine Ata, Emine Koç, İsmail Kalkancı, Nilgün Kızılcı, Ali Çakar, Erol Köker, Tülay Ağagil, Osman Kalay seslendirmiş.
Albümde oluşturulan kitapçıkta, Konya Büyükşehir Belediye Başkanı Tahir Akyürek ve TRT Genel Müdürü İbrahim Şahin’in sunuş yazıları ile türkülerin sözleri ile kısa bilgileri de bulunuyor.
İbrahim Şahin sunuş yazısında;” Bu çalışmanın temel amacı, türkülerimizin aslını koruyarak, geleneksel icra tarzından uzaklaşmadan ve otantik çalma-söyleme özelliklerini bozmadan gelecek nesillere aktarılmasını sağlamaktır.” İfadesini kullanıyor.
Yerel kültürlerin gittikçe silinip kaybolma tehlikesiyle karşı karşıya bulunduğu bir gerçek. Hızla ilerleyen küreselleşme süreci, kültür değerlerimizi de derinden etkiliyor; ve çok önemli bazı değerlerimiz, her geçen gün biraz daha erozyona uğrayarak, zaman içinde birer birer eriyip gidiyor…
Bize ait değerler bir an önce kayıt altına alınmaz ise yakın bir gelecekte tamamen kaybolacak ve unutulup gidecek. Bunu önlemenin yolları araştırılıp bir an önce önüne geçilmesi gerektiği inancındayım. “Geçmişimiz, geleceğimizin birer emanetidir bizlere” vurgusu ile bu konudaki daha yoğun gayretin özellikle belediyelere ve akademik camiaya düştüğü açıktır…
Yerel değerlerimizi koruma altına almak, şehir kültürüne katkı sağlamak, Konya türkülerinin gelecek kuşaklara sağlıklı bir şekilde aktarılmasını gerçekleştirmek adına böyle bir çalışmanın gerçekleştirilmesinde yoğun gayretlerinden dolayı Konya Büyükşehir Belediye Başkanı Tahir Akyürek’i tebrik ediyor; nitelikli daha nice eserlerin gün yüzüne çıkması adına bu çalışmaların hız kesmeden devamının gelmesini temenni ediyorum.
Selametle, ihsanla kalınız.