“Konyalı aileler “ üstüne ilk ve büyük kaynak
Bakırcılar, Samadlar, Ayyüceler, Muallim Şevki Torkoş, Usmanlar, Şekerci Nesipler, Keleşler, İsibzadeler, Halimzade Mebus İzzet Bey, Halimzadeler, Müftüler, Kadızadeler, Veli Sabri Uyar, Karaağaçlar, Sağ ailesi, Kalfazadeler, Altınmakaslar, Recep Ağazadeler, Cimcimler, Sinemacı Naim Bey, Kasabalılar, Dülgerzadeler, Çelikler, Sililer, Gilistralılar, Bolaylar, Musa Kazım Onar, Hacıkaymak Kasım Efendi, Hocalar, Hacıkaymak Mahmut Efendi, Av. Vehbi Bilgin, Sungurlar, Miralayzadeler-Uzluklar, Av. Osman Nuri Yolal, Soğancılar, Uygunlar, Nalçacılar, Burhanzadeler, Ayanbeyler, Muallim Ferit Uğur, Hattat Adil Bey, Noter Fuat Bey , Apalılar, Ağazadeler, Nakıpoğulları, Avukatlar, Muzaffer Hamit, Ketenciler, Abanazırlar, Seyyarlar, İldaylar, Dr. Osman Işık, Ziya Tanrıkulu, Kadir Şeyhzadeler, Ahmet Tozoğlu, Ebuzziya Tevfik, Muhsin Koner, Aşçıgiller, Hacı Haşimoğulları, Ağabeyliler, Dr. Ragıp Tok, Sarraf Nuri Küçükköylü , Hotamışlılar, Gökbenler, Takvalar, Mücellitzadeler, Diş Tabibi Mustafa Şenaltan, Danacılar, Loraslar, Zeki-Şerife Özdemir, Öğretmen Hatice Özer, Evcizadeler, Karaciğanlar, Botsalılar, Mecidiyezadeler, Karahafızlar, Hacı Şerif Efendi, Tarikatçılar, Naim Hazım Ülkü Onat, Gazozcular, Çelebiler, Abdülhalil Çelebi, Faruk Yarkın Çelebi, Hidayetzadeler, Şeyhzadeler, Şeyhzade Zeynel Abidin Efendi, Şeyhzade Rıfat Efendi, Şeyhzade Ziya Efendi, Yardımcılar.
ASIRLIK BİR ÇINAR”IN DEVASA DALLARI ARASINDA YÜZ YILLIK BİR GEZİ…
Belki altı ay, belki daha fazla bir zamandır; masanın üstünden hiç kaldırmadım. Son yüzyılda, pek çok konuda öncü olmuş, hayırlı hizmetler yapmış 89, Konya ailesini kapsayan, kocaman, yastık gibi bir kitap. Birçok bilim, sanat dalına birinci dereceden bir “kaynak”. Emek de esirgenmemiş, masraftan da kaçınılmamış; zamanın acımasız unutturuculuğuna karşı yüzlerce seçkin Konyalı kitaplaştırılarak gelecek yüzyıllara “emanet” edilmiş.
Yazıya girerken “Belki altı ay masanın üstünden hiç kaldırmadım” dedim. Hilâfım yok; kitaptan iki aileyi okudum; gittim, onlarla o yıllarda yaşadım. Söz gelişi Ahmet Hilmi Nalçaçı ile altı yılı; sinirimden iki de bir de mide kanaması geçirdiğim yılların doktoru Ragıp Tok’u, Süleyman Ertüzün’ü; bin bir Hengâmeli günü birlikte yaşadığım Ziya Tanrıkulu’nu… Kitapta yer alan 89 ailenin önde gelen, Konya çapında tanınmış çocukları ile benim de yollarım kesişti; en azından elli yıl… Yeri geldi çok sevdik, yeri geldi çok sitemler ettik. Ama, hep birbirimize “tutkunduk”. Girelim artık konumuza…
SAİME YARDIMCI, KİMSENİN YAPMADIĞI; ŞİMDİYE KADAR YAPAMADIĞINI YAPTI
Saime Yardımcı; çoğunuz tanımamış olabilirsiniz; ama eminim adını duymuşsunuzdur. “Konya’da Asırlık Bir Çınar” adlı “Dev albüm kitap”ın emekçisi, yazarı.
Saime Yardımcı “has Konyalı”; “bizden biri”. “Kadınlar Sokağı”nın kızı. İlkokulu “ Çukur Mektep’te/ Mahmut Şevket Paşa İlkokulu’nda; orta okulu “Karma Orta”da; liseyi “Kız lisesi”nde okur. “İhsaniyetli”, herkese dost, zarif insan Nazif Yardımcı’nın eşi. “Türk Anneler Derneği”nin kurucu üyesi; Konya İş Kadınları Derneği’nin kurucu başkanı; yapı sektöründe tanınmış bir şirketin yönetim kurulu başkanı. İş kadını. Sevgili şehri için, ailesi için, Sülâlesi için, tekmil hısımları için elinden geleni esirgemiyor. Unutturmaya karşı çıkıyor.
“Şimdiye kadar kimsenin yapmadığını, yapamadığını Saime Yardımcı yaptı” dedim; sözümün arkasında duruyorum. Böyle bir aileler kitabı; geçtiğimiz yüzyılda tanınmış yüzlerce insanın, yüzlerce resmini sunan böyle bir “kaynak” kitaplıklarımızda yok. “Osmanlı Dönemi”ndeyse hiç yok.
Saime Yardımcı; ailesiyle akrabalık, hısımlık ilişkisi olan onlarca aileyi de unutmuyor; torunlarına, gelinlerine, damatlarına kadar. “Konu komşu”, “hısım-kavim”; en küçük detay unutulmadan yazıyla resimle tesbit ediliyor.
“KONYA’DA ASIRLIK BİR ÇINAR” ONLARCA BİLİM SANAT DALI İÇİN SAĞLAM BİR KAYNAK
Konya’da aileler üstüne, sosyal yaşam üstüne; giyim-kuşam, eski modalar üstüne kaynak yok denecek kadar az. Bilgi, görgü birikimleri gidenle gitmiş Musalla’ya, Üçler’e.
Geçen yüzyılın gelinlikleri, tarihimizin derinliklerinden gelen otantik/yerler giysiler; “insan tarihleri” çalışmak için kaynaklara ulaşmak öyle zor ki.
Söz gelişi; “Unutulmaz Başkan” Ahmet Hilmi Nalçacı’nın düğün resimleri; ünlü Konya doktorları Ragıp Tok, Nurettin Ayyüce, Fethi Ferit Uğur, Ahmet Uygun, Süleyman Ertüzün. Nasıl bulursunuz aile resimlerini, nasıl bulursunuz biyografilerini? Samet Kuzucu’dan Mehmet Ali Apalı’ya; ünlü avukatlar Besim Ergun’dan, Fakir Usman’a nasıl ulaşırsınız yeterli bilgilere?
Sosyologlara, tarihçilere, folklorculara, modacılara, stilistlere, şehir ve insan araştırıcılarına, tekmil kültür adamlarına “doğru kaynak” konusunda paha biçilmez kaynaklar sunuyor; Saime Yardımcı.
Belki bir “öncü” olacak bu kitap. Çağımıza, sadece sonuçları veren kupkuru tarih anlayışı yıkılmak üzere. İnsanın ön planda olduğu bir tarih; “insan tarihleri” önem taşıyor artık. Konya’da nice aile var, “İz” bırakmış. Bu şehre hizmet etmiş, renk katmış; bilgide beceride öncülük etmiş nice yüz insan, nice bin insan var. Yazılmayı bekliyorlar, anılmayı bekliyorlar; birikimlerinden faydalanmamızı bekliyorlar.
SON YÜZYILIN İZ BIRAKMIŞ AİLELERİNİN SANKİ “RESMİGEÇİT”İ
“Konya’da Bir Asırlık Çınar” kitabının 350 dev sayfasında, sanki yüz yılın tanınmış ailelerinin “resmi geçit”i. 1958’de, elinden tutulup “yazının cennet ve cehennemleri”nin ortasına, on altı yaşında, “Özdemokrat Gazetesi”nde bırakılıveren Seyit Küçükbezirci de yakından tanıdı bu “kalite” insanları. Çoğuyla fikirleri örtüştü, çoğuyla örtüşmedi; ama hep saygıda kusur etmedi. Şimdi anlıyorum da; Onlar’ı çok özlemişim. Yaşarlarken; hay huy yüzenden, çok ihmal etmişim. Osmanlı’nın Cumhuriyet’in ilk yıllarının hatıraları sağlıklarında kayda geçmeliydi, yapılmadı. Kusura bakmayalım; biz yaşarken kimin değerini bildik ki?
SOSYAL HAYATTA, FİKİRDE, SANATTA, BİLİMDE, TİCARETTE, SANAYİDE ÖNCÜ AİLELER
Üç yüz elli sayfa. Mega boy, süper boy, Konyalıca “battal boy”; “89 KONYALI AİLE”yi kapsayan “dev kitap, atlas, albüm”; ne derseniz deyin; hakikaten bir “eser”.
“Cumhuriyet modernitesi”ne erken ayak uydurmuş “tüccar” kökenli, “şehirli” Konya ailelerinin bir “öykü”sü, bir “roman”ı.
Yüze yakın aile ile ilişki kurmak; yüzlerce insanın özgeçmişlerine ulaşmak; yüzlerce “aile resmi”ni sağlamak az iş değil. Büyük özveri, büyük emek. İnsan, değer vermese yapar mı? İnsan “Konyalıyı” sevmese yapar mı?
Sağol, “vefa “ nedir bilen; “kadir kıymet” nedir bilen Saime Yardımcı. Yüzyıl sonra bile bu büyük emeğin, yüzlerce bilimsel, sanatsal çalışmada kaynak gösterilecek.
“Konya’da Asırlık Bir Çınar” kitabına sahip olmak isterseniz 90 lira… Değerini bilen için on tane 90 lira değer…
MESAJ TAHTASI
EVİNİZDE KAPIŞILACAK BİR DERGİDEN HABERİNİZ VAR MI?
Işıl ışıl bir dergi. Önce kayıtsız kaldım; masanın üstünde saatlerce, sabırla bekledi. Dergi denizinde yüzen ben; başımı kaşıyacak halim yok. “Haksızlık bu” dedim, neder sonra. İçindekilere bakmaya, karıştırmaya karar verdim. “Resmi”, yavan, yayınlayan kurum başkanının seksen sekiz resmini yayınlayan dergilerden bıkmıştım. Böyle bir ruhi hala içindeyken.
“KOMEK”i açtım. Derginin sahibi; Konya Büyükşehir Belediyesi adına Başkan Tahir Akyürek. “Şehir Kimliği, tarihinden ve değerlerinden müteşekkildir” diyor, Başkan. “Gayet tabi bu şehri kuranların “vasiyetneme”lerine sadık kalmak boynumuzun borcudur” diyor…
“KOMEK” in genel yayın yönetmeni; Ahmet Köseoğlu. “Bir büyük medeniyetin mirasçısı olmak” başlıklı yazısında, “editörlük” hakkı ile; “Dergimizin ilk sayısı büyük ilgi gördü. Konya’da yaşayan herkese ulaşmayı, her evden en az bir kişinin bir branşta sertifika almasını hedefleyen KOMEK, böylece bir dergi olarak da hemen her eve girmiş oluyor” diyor; “içerik”i satır başları ile sunuyor.
Tanışmamışsanız, gelin. Sizi KOMEK’le tanıştırayım.
İki ayda bir yayınlanıyor. Bu, ikinci sayısı; mart-nisan. KOMEK “Aile, Yaşam ve El Sanatları Dergisi”. Konya Büyükşehir Belediyesi’nin hizmet yayını, ücretsiz.
64 sayfa dolu dolu. Sağlık, gezi, mutfak sırları, dantel (yani, Konyalıca tentene), çocuklara Konya oyunları, tekerlemeler; fotoğrafçılık, ödüllü test soruları; KOMEK’in usta bayanlarından “Halis muhlis Konya sacarası”; inci bileklik yapımı, inanç ve ruh konusunda sağlıklı dökümanlar, “Şehirde bu ay”, onlarca haber. Ve, yazılan el işlerinin yapımına dair öğretici CD’de derginin bu ayki hediyesi.
Dedim ya; Evinizde kapışılacak bir dergi KOMEK.
Bilen bilir; yalakalığı, yağcılığı bitim kadar sevmem. Ama, hak edenin de hakkını da yemem. Geçen hafta Büyükşehir Kültür AŞ’nin “KONYA ÇOCUK DERGİSİ”ni tanıtmıştım; bu hafta da Konya Büyükşehir KOMEK’in dergisi. Övmedim, tanıttım, taktir ettim. “Marifet iltifata tabidir” derler. “Marifet” marifetse, taktir de “hakşinaslık”tır.
KOMEK’in genel yayın yönetmeni Ahmet Köseoğlu’nun şahsında Elif Özpınar’ı, Anıl Doğan’ı, İsmail Özkan’ı; kapak fotoğrafı için Mustafa Kabakçı’yı kutluyorum.
Sözüme inanıyorsanız, gidin, bir KOMEK Merkezi’nden dergiyi isteyin.