Konya'da kurak geçen kış mevsimi su kaynaklarının yeterince beslenememesiyle sonuçlandı. Bunun ardından gelen bahar ve yine kuraklık ile yüksek hava sıcaklığıyla geçen yaz mevsimi su kaynaklarını tehlikeye soktu. Peki, Konya bu duruma nasıl geldi? Konya'da tarımsal üretim su kaynaklarına nasıl etki etti? Hangi tarım ürünleri ne kadar su tüketiyor?
Neredeyse yaşanmayan kış mevsiminin faturası Konya'da bahar mevsiminde gelmeyen yağışlarla vatandaşa kesilmişe benziyor. 2 milyonu aşan nüfusuyla Konya, Türkiye'nin en büyük tarım ve sanayi şehirleri arasında yer alıyor. Özellikle ihracatı yüksek seviyelere çıkan Konya'da sanayi üretimiyle birlikte ihracat kanallarını zorlayan tarım sektörünün üretim çeşitliliği birçok sorunu beraberinde getiriyor.
Büyük tarım arazilerine sahip olan ve "Türkiye'nin tahıl ambarı" unvanını taşıyan Konya'da geleneksel tarım ürünlerinin dışına çıkılması mevcut su kaynaklarını büyük riske attı. Artık kullanım suyuna kadar riskli olan Konya'da açılan su kuyularındaki suların da tükenme noktasına geldiği düşünülüyor ve konuşuluyor.
Pandemi döneminde ev kapanmaların sonucunda doğanın kendini toparladığı görülmüştü. Bunun ardından gelen yağışsız dönem insanları da tehdit eder hale gelmiş gibi görünüyor. Konya'da sonbahar aylarının ilk günlerinden itibaren görülen zamansız yağışlar doğanın dengesinin değiştiğini gösteren en büyük kanıtların başında geliyor.
KONYA'NIN SUYUNU KİM NE KADAR TÜKETİYOR?
Daha önce açıklanan rakamlara göre Konya, toplam yüzölçümünün yalnızca yüzde 3'ünü yerleşim yeri olarak kullanıyor. Büyük bir kısmında tarımsal üretim yapılan Konya'da bu orantı dahilinde tüketim olduğu bildirilmişti. Yani, toplam su kullanımının yüzde 3'ünü kişisel kullanımlar, bazı istisnai dönemlerde bu rakamın yüzde 4 olduğu görüldü. Diğer kullanımların tarımsal alanlar ve sanayi tesisleri olduğu bildirilmişti.
OBRUKLAR İLÇEYİ TEHDİT EDİYOR
Konya'nın Karapınar ilçesindeki tarım alanlarında su çıkarmak için açılan su kuyularında 350 metre derinliğe inildiği belirlenmişti. Bunun yanı sıra tarım arazilerinde kaçak su kuyularının olduğunun tespit edilmesi ise durumun özeti niteliği taşıyordu. Parça parça yüzlerce obruk oluşumunun görüldüğü Karapınar'da artık devasa obruklar görülmeye başlandı. O kadar ki obruklar artık yerleşim alanlarını tehdit eder durumda.
KONYA'DA BİR EVİN SU TÜKETİMİ KARŞILAŞTIRMASI
Kabarık gelen su faturaları vatandaşı resmen finansal okuryazar sınıfına itti. Konya'da 4 kişilik bir aile 20 metreküp su kullanıyor. Yani bir aile her ay ortalama 20 bin litre su tüketimi yapıyor. Tarımsal alanlarla karşılaştırıldığında ise şehir tüketiminin oldukça düşük olduğu bir gerçek olarak karşımıza çıkıyor.
KONYA'DA HANGİ TARIM ÜRÜNÜ NE KADAR SU TÜKETİYOR?
Konya'da "tahıl ambarı" unvanını kazandıran tarım ürünleri buğday, arpa gibi tarım ürünlerinin yerini pancar, mısır ve ayçiçeği almış durumda. Peki, bu ürünler ne kadar su tüketiyor? Nasıl sulanıyor?
Mısır, Ayçiçeği, Arpa ve Buğdayın Dönüm Başına Su Tüketimi
Mısır, ayçiçeği, arpa ve buğday gibi tarım ürünlerinin dönüm başına su tüketimi, birçok faktöre bağlı olarak büyük farklılıklar gösterir. Bu faktörler arasında iklim koşulları, toprak tipi, sulama yöntemi, bitki çeşidi, yetişme dönemi ve verim seviyesi gibi etkenler sayılabilir.
Net bir litre değeri vermek yerine, genel bir çerçeve çizmek daha doğru olacaktır:
Mısır: Mısır, özellikle koçan dolum döneminde yüksek su tüketimine sahip bir bitkidir. Sıcak ve kurak bölgelerde su ihtiyacı daha da artar. Dönüm başına su tüketimi, 5.000 ile 15.000 litre arasında değişebilir.
Ayçiçeği: Ayçiçeği de mısır gibi su ihtiyacı yüksek bir bitkidir. Özellikle çiçeklenme ve tohum oluşumu dönemlerinde sulamaya ihtiyaç duyar. Dönüm başına su tüketimi, 4.000 ile 12.000 litre arasında değişebilir.
Arpa ve Buğday: Arpa ve buğday, mısır ve ayçiçeğine göre daha az su tüketirler. Ancak, kurak dönemlerde ve yüksek verim hedeflendiğinde sulamaya ihtiyaç duyabilirler. Dönüm başına su tüketimi, 3.000 ile 8.000 litre arasında değişebilir.
Su Tüketimini Etkileyen Faktörler
- İklim Koşulları: Sıcak ve kurak iklimlerde su tüketimi artar.
- Toprak Özellikleri: Toprağın su tutma kapasitesi, drenajı gibi özellikleri su tüketimini etkiler.
- Sulama Yöntemi: Damla sulama gibi verimli sulama yöntemleri, geleneksel sulama yöntemlerine göre daha az su tüketimi sağlar.
- Bitki Çeşidi: Farklı çeşitlerin su ihtiyaçları farklılık gösterebilir.
- Verim Hedefi: Yüksek verim hedeflendiğinde su tüketimi artar.