Sabah 8.20 de başlayan uçak yolculuğumuz, İstanbul’da yapılan aktarmanın ardından Türkiye saatiyle 13.00 de Saraybosna Havaalanı’nda tamamlandı.
Bosna Hersek’in şehirleri, birbirine paralel ve geçit vermeyen yüksek dağların eteklerinde, vadilerinde kurulmuş. Dağlardan doğan nehirler şehirlerin ortasından geçen şah damarı gibi. Nehirle ikiye ayrılan yerleşim yerlerini birbirine bağlayan taş köprülerin her birisi birer gerdanlık gibi durmaktadır.
Doğal güzelliklerin, ormanların, nehirlerin, yeşil parkların hakim olduğu Bosna Hersek de yeşil dışında, beyazı şehitliklerde ve yapıların cephesinde, kırmızıyı çatılarında görürsünüz. Ülkeye hakim renk doğanın yeşilidir.
Rehberimiz, ismini vermemiz uygun olmayan kardeşimiz işini, gücünü, diğer görevlerini bıraktı kafilemizle ilgilendi. Boşnak olan rehberimiz tüm ülkeyi, Boşnak şehirlerini, tarihi eserler, son savaşta yaşananları, İgman Dağı, Corajde, Ilıca, Drina, Mostar, Baş Çarşı’nın hikayesini çok iyi bilen bir kardeşimizdi.
Bosna Hersek’te yaşayan Boşnak kardeşlerimize ailemizin, Konyalı hemşerilerimizin selamlarını ilettik. Onlarında sizlere selamını getirdik.
Saraybosna ve diğer şehirlerin çarşısında, caddesinde, sokaklarında dolaşırken kendinizi Anadolu’da, Konya, Kayseri, Urfa, Erzurum, Malatya’da sanarsınız.
Saraybosna’nın içerisinde şehir içi yolcu taşıması tramvay ile yapılmaktadır. Avrupa’da ilk tramvay taşımacılığının başladığı şehir Saraybona’ymış. Tramvay hattı çok uzun. Tramvayların her birisi farklı marka, model ve renktedir. Çoğu bakımsız ve çok eski. Bu durumu görünce çok üzüldüm.
Çok değerli rehberimiz; ’Bakınız! Gördünüz mü? Gördüğünüz şu tramvayı Konya Büyükşehir Belediyesi gönderdi.’ Dedi. Çok sevindik, onur ve gurur duyduk.. Çünki, Konyam’ızdan giden tramvay, tramvaylar içerisinde en yeni ve bakımlı olanıydı.
Konya Büyükşehir Belediye’miz, 20 yıl önce Almanya’dan ithal ettiğimiz 20 tramvayı kardeş Saraybosna’ya hediye etti. Kardeşlik, dostluk, vefa. sevgi işte budur. Bu tramvayları Saraybosna’ya teslimatını TİKA gerçekleştirecek.
Saraybosna ve diğer şehirlerde yediğimiz, içtiğimiz, gördüğümüz doğal güzellikler birer teferruattır. Esas olan, Osmanlı zamanında yapılan Cami, medrese, han, hamam, köprü ve diğer eserlerdir.
Esas olan, Osmanlı ayrıldıktan sonra bu coğrafya da huzurun gitmesi, acı ve göz yaşının gelmiş olmasıdır. Esas olan 1992-1995 yılında Müsüman Boşnak halka yaşatılan acı, gözyaşı, zulüm, işkence ve yapılan katliamlardır.
Esas olanı, son savaşta şehit olan 200 bin kefensiz şehitin istirahatgahı olan yüzlerce şehitliklerdir. Binlerce ev, işyerinin duvarlarında ki top, mermi izleri. O yılları hiç hatırlamak ve anlatmak istemeyen Müslüman Boşnakların içinde ki acılardır. Her ailenin en az bir şehit i var. O ağır travmayı yaşamış insanların psikolojik tedaviye ihtiyaçları var.
Ya İgman Dağının manevi değeri, stratejik önemi, 1992-1995 yıllarında esas savaşın burada yaşanmış olması? ‘İgman Dağının düşmesi Saraybosna’nın düşmesi demektir!’ Bilinciyle İgman Dağını aylarca savunan Müslüman Boşnak askerin aklında hiç ailesi, akrabaları olmadı. ‘Biz sizleri özledik, haydi gelin Saraybosna’ya, yanımıza dönün artık!’ diye kendilerine haber gönderen ailelerine: ‘Biz burayı terk edemeyiz, bizi özleyen sizler yanımıza, İgman Dağına gelin!’ dediler.
Ya Dayton Antlaşması’na ne demeli? Müslüman Boşnaklara ölümü gösterip sıtmaya razı etmenin sonucunda kabul ettirilen bir antlaşmadır. Boşnaklar için hezimet diğerleri için kısmi zafer. Batının, gelecekte Bosna Hersek üzerine yapacakları kendi planlarına hizmet etmesi için yaptırdığı anlaşmadır.
Bundan sonra önemli olan burada Boşnak, Hırvat ve Sırp nüfusun barış içerisinde yaşamasıdır. Boşnak Müslümanlar adalet, barış ve huzurdan yana olmuştur. Barış tek taraflı olmaz! Hırvat ve Sırpların da barıştan yana olması, Batı’nın oyununa gelmemesi gerekir.