Adnan Menderes Toptancı Sebze Hali Başkanı Adnan Pirinç, Türkiye’nin en önemli tarım merkezlerinden Konya halinin ilkel yapıda olduğunu belirterek, çok acil olarak ciddi anlamda Lojistik Destekli Hal Sanayi Merkezi’ne ihtiyaç duyulduğunu söyledi.
HALİMİZ İLKEL!
Konya’nın bölgedeki en güçlü tarım şehirlerinden biri olduğuna vurgu yapan Adnan Pirinç, “Konya Hali, 1970’lı yıllarda yapılmış bugüne kadar hizmet vermekte. Bizim halimiz çok ilkel bir yapıda. Şehrin merkezinde kalmış ve fiziki olarak ömrünü tamamen yitirmiş durumda. Çok acil olarak ciddi anlamda Lojistik Destekli Hal Sanayi Merkezi yapmamız gerekli. Tarımda önde gelmiş ülke olarak dünya devleriyle rekabet yapabilecek modern bir hal yapılması şart. Belediye yetkilileri bu konuda çalışmalar başlattı ama istenilen adımlar atılmış değil. Daha önce Yeni Aslım Caddesi üzerinde bir arazide hal yapılması gündeme gelmişti. Bu konuda yapılmış bir iş yok, biz ciddi anlamda hızlandırılmasını istiyoruz. Hal merkezleri sanayi merkezleri gibi olmalıdır. Bu merkezlerin içinde gübre fabrikası, salça, meyve suyu fabrikası gibi fabrikalar kurulmalı. Soğuk hava depolarının olduğu Konya’ya yakışır tarım şehrine yakışır, her şeyiyle tam kapasiteli hal merkezi yapılmalı. Dünyada tarımı gelişmiş ülkelerin hal modellerine baksınlar Konya’ya aynısını yapsınlar. Bizim tarımdaki potansiyelimizin dünya pazarlarına açılması için Lojistik Destekli Sanayi adında bir hal yapılabilmeli. Dünyada tarımı gelişmiş ülkelerin halleri örnek alınarak hal tesislerini ileriye yönelik düşünülerek baştan yapmalıyız. Konya ziraat mühendislerinin ifadesiyle 11 ay örtü altı üretim yapılabilecek bir iklime sahip şehirdir. Bunu iyi değerlendirmemiz lazım” dedi.
HALLER ARACI DEĞİL İHTİYAÇ
Hallerin en iyi üretici örgütlenmeleri olduğunu söyleyen Pirinç şöyle devam etti: “Haller ülkenin ihtiyaçlarıdır. Hallerin dünyaya satış yapabilecek duruma getirilmesi gerekli. Bunun için ihracat rampaları, lojistik merkezleri, kargo uçakları pisti, gibi özellikler olması gerekli. Tarım bu saatten sonra çok önem taşıyor. Türk tarımını ele geçirmeye çalışan uluslar arası endüstriyel şirketler halleri baypas yapmak için uğraşıyorlar. Aslında haller çok alıcı ile çok satıcının bir araya geldiği arz ve talebe göre fiyatın oluştuğu sebze- meyve borsalarıdır. Haller 3, 5 dükkânın bir araya gelmesinden oluşan bir ticaret yeri gibi düşünceleri kafamızdan atmalıyız.”
TÜRK DOMATESİNİ HOLLANDA DOMATESİ DİYE SATIYORLAR
2012 yılında çıkan bir yasa ile üretimin denetim altına alınamadığını belirten Pirinç şöyle devam etti: “Fiyatlar daha çok arttı. Bunun sebebi uluslar arası perakende sektörü istediği gibi fiyatlar üzerinde oynama yapıyor. Haksız rekabet kaçınılmaz oluyor ve haller bu şirketlerle rekabet edemez konuma geliyor. Ülkemizde patates ve yeşil sebze hariç 50 milyon ton sebze ve meyve üretiliyor. Bunun 20 milyon ton civarının atık olduğu söyleniliyor. Devletin kayıt dışı satışı engellemek için çıkardığı yasa, üretimdeki kayıt dışını artırmış durumda. . Ürünlerin dünya pazarlama sıralamasında ispanya Hollanda, Fransa gibi ülkeler neden bizden ön sıralarda bulunuyor. Hollanda Türkiye’den domates alıyor, bunu dünyaya Hollanda domatesi diyerek satıyor. Hallerin önemini anlamamız lazım, haller kamu kuruluşudur, sebze meyve üretici ile satıcının fiyatı dengede tuttuğu borsa merkezleridir. Birbirinden bağımsız her yere hal kurulması durumunda fiyatlar dengesiz seyirde gidiyor. Aynı ürün bir hale 3 kamyon gelirken başka hale 10 kamyon gidebiliyor. Ürünler dengesiz olunca bölgesel yerlerde de fiyat dengesizliği oluşuyor. Avrupa ülkelerinde 5’den fazla ana hal yok, bu ana hallere bağlı bölgesel çapta haller bulunmakta ve ürünler kontrol altına alınmış durumda. Barcelona haliyle Konya haline 1 milyon ton civarında ürün girişi olmasına karşın Barcelona’ya 4,5 milyar Euro ciro yaparken Konya 300 milyon Euro ciro yapıyor. Barselona hali 875 bin metre kare, Paris hali 2 milyon metre kare, Konya Hali ise 57 bin metre kare. Bu şartlarda bizim bu ülkelerle piyasada rekabet etmemiz mümkün değil.” Servet R. Çolak-Memleket