Hayırlı olan şeylerden uzaklaştırma (İbn Manzur, h. 1414, XIII: 387) anlamına gelen lanet kavramı Kur'an'da; şeytan, kâfirler, münafıklar, Ehl-i Kitap, Müslümanların inkârcılarla lanetleşmeleri, zina isnadı, lanetli ağaç ve ahiretle irtibatlı olarak işlenmektedir. Bu yazıda ilgili ayetler bağlamında lanet konusunu ele alacağız.
Allah şeytanı lanetlemiş; o da O'na, "Yemin ederim ki, kullarından istediğimi alacağım." demişti (Nisa, 4: 118). Allah'a karşı gelen şeytana, "kıyamet gününe kadar" Allah'ın lanetinin onun üzerine olduğu bildirildi (Hicr, 15: 35; Sad, 38: 78). İnkârcılar Kur'an ile şeytan arasında bir bağ olduğu iddiasındadırlar. Halbuki o, lanetlenmiş şeytanın sözü değildir (Tekvir, 81: 25).
Ad kavmi hem bu dünyada hem de kıyamet gününde lanete tabi tutuldu. Onlar Rablerini inkâr ettiler ve Allah'ın rahmetinden uzak kılındılar (Hud, 11: 60). Benzer şekilde Allah, Firavun ve askerlerinin de bu dünyada peşlerinden lanet göndermiştir. Onlar, kıyamet gününde de kötülenmişler arasındadır (Kasas, 28: 42). Firavunun ileri gelenleri için de durum aynıdır ve onlara verilen armağan ne kötüdür (Hud, 11: 99). Allahu Teala'nın indirdiği açık delilleri ve Kitapta insanlara apaçık gösterdiği hidayet yolunu gizleyenlere hem Allah hem de bütün lanet ediciler lanet eder (Bakara, 2: 159). Ayetleri inkâr etmiş ve kâfir olarak ölmüş olanlara gelince, işte Allah'ın, meleklerin ve tüm insanların laneti onların üzerinedir. Onlar ebediyen lanet içinde kalırlar. Artık ne azapları hafifletilir ne de onların yüzlerine bakılır (Bakara, 2: 161-162). Onlar lanete ebedi gömülüp gideceklerdir (Al-i İmran, 3: 87-88). Önderlerine itaat ederek onlar gibi azabı hak eden kimseler Allah'tan liderlerini büyük bir lanetle rahmetinden kovmasını isterler. (Ahzab, 33: 68). O gün Allah'ın laneti üzerine olan zalimlere (Hud, 11: 18), özür dilemeleri hiçbir fayda sağlamaz. Artık lanet de, kötü yurt da onlarındır (Mümin, 40: 52).
Öldürme cezası alacak nitelikte bir suç işleyen münafıkların hepsi de lanetlenmiş olarak nerede ele geçirilirlerse, yakalanır ve mutlaka öldürülürler (Ahzab, 33: 61). Kalplerinde hastalık bulunanlar, Allah'ın kendilerini lanetlediği kimselerdir (Muhammed, 47: 23). Allah hakkında kötü zanda bulunan münafık erkekleri ve münafık kadınları, Allah lanetlemiş ve cehennemi onlar için hazırlamıştır (Fetih, 48: 6).
Kur'an Ehl-i Kitap'tan, "Allahu Teala birtakım yüzleri silip dümdüz ederek arkalarına çevirmeden," yahut onları, cumartesi yasağını çiğneyen adamlar örneğindeki gibi lanetlemeden önce Kur'an'a iman etmelerini istemektedir. Allah'ın emri mutlaka yerine gelecektir (Nisa, 4: 47). Bunlar, Allah'ın lanetlediği kimselerdir (Nisa, 4: 52). Allah'ın lanetlediği ve gazap ettiği, aralarından maymunlar, domuzlar ve tağuta tapanlar çıkardığı kimseler kötüdür ve onlar doğru yoldan sapmıştır (Maide, 5: 60).
Kur'an, Allah'ın Yahudilere küfür ve isyanları sebebiyle lanet ettiğini söylemektedir. O yüzden onların pek azı inanır (Bakara, 2: 88). Onlar daha önce kâfirlere karşı zafer isterlerken kendilerine Tevrat'ı doğrulayan Kur'an gelince onu inkâr etmişlerdir. Allah'ın laneti böyle inkârcılaradır (Bakara, 2: 89). Yine onlardan bir kısmı kendilerine gelen vahye ait kelimeleri yerlerinden değiştirirler, dillerini eğerek, bükerek ve dine saldırarak (Peygambere karşı) "İşittik ve karşı geldik", "Dinle, dinlemez olası!", "raina" derler. İnkârları nedeniyle Allah onları lanetlemiştir. Artık pek azı iman eder (Nisa, 4: 46). Lanetlenmeleri, sözlerini bozmaları (Maide, 5: 13) ve Allah'ın elinin sıkı olduğunu iddia etmeleri nedeniyledir (Maide, 5: 64). İsrailoğullarından kâfir olanlar, Davud ve İsa diliyle ve söz dinlememeleri ve sınırı aşmaları sebebiyle lanetlenmişlerdir (Maide, 5: 78).
Müslümanlar yalancının kim olduğunun ortaya çıkması için inkârcılara lanetleşme (mübahale) -yani Allah'tan yalancılar üzerine lanet dileyelim- teklifinde bulunabilirler (Al-i İmran, 3: 61). Eşine zina isnadında bulunan ancak kendisiyle beraber üç şahidi olmayan mümin, isnadının doğru olduğuna dair dört defa yemin eder ve ardından da yalan söylüyorsa Allah'ın lanetinin üzerine olmasını diler (Nur, 24: 7). Namuslu, kötülüklerden habersiz mümin kadınlara zina isnadında bulunanlar, dünya ve ahirette lanetlenmişlerdir (Nur, 24: 23). Bir mümini kasten öldürenin cezası, içinde ebediyen kalacağı cehennemdir. Allah, onu lanetlemiştir (Nisa, 4: 93). Allah'a verdikleri sözü kuvvetle pekiştirdikten sonra bozanlar, akrabalık bağlarını terk edenler ve yeryüzünde fesat çıkaranlar; işte lanet de cehennem onlar içindir (Rad, 13: 25).
Kur'an'da lanet edilen bir ağaçtan söz edilmektedir ki bu ağaç, yalnız insanlara bir imtihan içindir (İsra, 17: 60). Allah ahirette cehennemliklere şöyle diyecektir: "Sizden önce geçmiş cin ve insan toplulukları arasında siz de ateşe girin!" Her ümmet girdikçe yoldaşlarına lanet edecektir (Araf, 7: 38). Allah erkek ve kadın münafıklara da kâfirlere de içinde ebedi kalacakları cehennem ateşini vaat etmiştir. Allah onlara lanet etmiştir (Tevbe, 9: 68).
Allah ve Resulünü incitenlere, dünyada ve ahirette lanet edilmiş ve onlar için horlayıcı bir azap hazırlanmıştır (Ahzab, 33: 57). Puta tapanlar kıyamet günü birbirlerini tanımazlıktan gelecek ve birbirlerine lanet okuyacaklardır. Varacakları yer cehennemdir (Ankebut, 29: 25).
Allah'ın laneti zalimlerin üzerine olsun (Araf, 7: 44).
İbnu Manzur, Ebu’l-Fadl Cemâluddîn, Lisânu’l-Arab, 15 c., Daru Sadır, Beyrut, h. 1414.