DENİZLİ (AA) - SEBAHATDİN ZEYREK - Denizli'nin Serinhisar ilçesinde iki lise öğrencisi iş kazalarında yaşanan uzuv kayıplarının önüne geçebilmek ve tehlikeli işlerde kullanılabilecek elektronik donanımlı eldiven ve sesle çalışan robotik biyonik el tasarladı.
Yatağan Müftü Arif Akşit Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi öğrencileri Okay Yantur ve Umut Orhan, rehber öğretmenleri Emrah Bozkurt'un rehberliğinde okulun atölyesinde yaklaşık 2 ay çalışarak uzaktan kumandalı eldiven veya sesle kontrol edilebilen üç boyutlu yazıcıyla biyonik el yaptı.
Yantur ve Orhan, benzerlerinden daha fonksiyonel özelliklere sahip biyonik el tasarımıyla TÜBİTAK 49. Liseler Arası Bilim Projeleri Yarışmasında Ege Bölgesi birincisi seçildi.
- "İş kazalarından etkilendik"
Mekatronik mühendisi olmak isteyen 17 yaşındaki Umut Orhan, AA muhabirine yaptığı açıklamada, insanların iş kazası sonucunda organlarını kaybetmesini önlemek için proje geliştirdiklerini söyledi.
Tehlikeli bir ortamda insan elinin fonksiyonlarını yerine getirecek robotik biyonik el tasarladıklarını anlatan Orhan, "Okulun atölyesinde yaklaşık 2 aylık çalışmayla android yazılım üzerinden ses komutuyla kontrol edilebilen, üzerine alıcılar yerleştirilmiş giyilebilen eldivenin sayesinde kablosuz bağlantıyla çalıştırılabilen bir el prototipi yaptık. Biz bu sayede tehlikeli ortamlara insan eli yerine robotik el kullanılmasını amaçladık. Bununla birlikte artık uzuv kayıplarını en aza indirmeyi düşündük." dedi.
Orhan, elin parmaklarını çalıştırmak için 5 servo motor kullandıklarını belirterek, sistemin nasıl çalıştığını şöyle aktardı:
"Bu sayede 3 boyutlu yazıcıdan çıkarttığımız insan eli modelimizi insan eli gibi kullanabilme özelliği kazandırdık. Kablosuz bağlantı için bluetooth özelliği ekledik. Eldivenin üzerindeki alıcılar sayesinde kablosuz bağlantı yaptık. 'Arduino nano' işlemci kullandık. İnşaat eldivenin üzerinde flexi sensörleri dikerek yerleştirdik. Sensörlerdeki dirençler değişkendir. Parmakları hareket ettirdikçe dirençleri değişiyor ayrıca elimize 2 ayrı donanım modu ekledik."
- Destek bekliyorlar
Projeyi tasarlayan Okay Yantur ise robotik biyonik elin prototipini ortaya çıkardıklarını ve çalıştığını gördüklerini çok mutlu olduğunu ifade etti.
Yantur, destek buldukları takdirde daha güzel işlere imza atacaklarını sözlerine ekledi.
Projede öğrencilere rehberlik eden Bilişim Teknolojileri Öğretmeni Emrah Bozkurt da dünyada biyonik el örneklerinin bulunduğunu ancak geliştirdikleri biyonik elin daha fonksiyonel olduğunu belirtti.
Robotik elin mevcut haliyle tüm parmak hareketlerini yaptığını, telefon ve pense tutabildiğini aktaran Bozkurt, şu bilgileri verdi:
"Elimiz sesli komut sayesinde sese duyarlı hareket ediyor. 5'e kadar say dediğimizde parmak hareketleriyle sayıyor. Bizim yaptığımız elin diğer biyonik ellerden ayırt edici özellik ise 2 ayrı donanım komutu ekledik. Şöyle düşündük, sanayi ortamında bu eli kullanan operatör kişinin acil durumlara müdahale etmesini sağlamak ve zaman gecikmesini ortadan kaldırmak için geliştirdiğimiz mod bu. Şu şekilde çalışıyor. Elimizin parmaklarını tam kapattığımızda elimiz komut moduna giriyor ve 1 işareti yaptığımızda bir numaralı rölemiz, 2 işareti yaptığımızda iki numaralı rölemiz devreye giriyor. Bunlara da sanayi ortamına göre, elin kullanıldığı sektöre göre değişik komutlar bağlanabiliyor. İstenirse yangın söndürme, isterse havalandırma açılabilir. İstese gücü kesebilir. Buradaki amacımız hızlı müdahale. Bize destek çıkılması durumunda daha güçlü robotik el yapabiliriz. Amacımız bu projemiz sayesinde iş kazalarının önüne geçerek insanların uzvunu kaybetmesini önlemek."
AA