‘Melâl’i anlamayanlara dün de âşina değildik; bugün de
Şimdi, BEKİR ELAM HOCA’yı daha iyi anlıyorum.
Ah, şimdi olsa; bir gizemli “Biçcimez Akşamı’nda, Molla Hazretleri”nin, “garadakım misafir odası”nda bir çaydanlık etrafında halka olsak. Ama, onu, serin bir eylül sabahı, beyin kanaması Üçler’e götürdü.
“MAŞALLAH MEMED AĞA”NIN AHIR SEKİSİNE; AT KOKUSU ALMAYA
Bizim Selçuklu Eğitim Enstitüsü’nde Osmanlı Tarihi hocamızdı; Yeniçerilerin testiye kurşun atıp keçeye pala sallamalarını hep ondan öğrendik. Tek ayağının üstünde dönerek “Osmanlı Tokadı” atışını bir tarih dersinde izlemek ömre bedeldi.
Mehmet Özkürkçüler, anlatır. “Hoca atları severdi, atlara sevdalıydı. Bunaldığı geceler gelir, beni Biçcimez’den alır, Eski Garaj’ın oralarda hanlara giderdik; ahır sekilerinde otururduk. O gecelerin geç saatleri Bekir Hoca’nın en mutlu saatleriydi. At üstüne yârenliklerle sabah edilirdi.
Bir gün gece yarısı geldi, Biçcimez’e. Hayrola Hoca dedim. “Hadi çabuk giyin, Maşallah Memed Ağa Karaköse’den at getirmiş. Gidip at kokusu alalım” dedi. “Güçlü, alımlı atları seyretmeye doyamaz; kuyruklarından asılır, kalçalarına bir şaplak indirirdi. Böyle huzur bulur, keyfi böyle yerine gelirdi”.
Bekir Elam Hoca, hocalığı da, müdürlüğü de “Şad olası hanedeki “evlâd-ı âyal için” yaptı. O, at kokusu alırken, at yârenliği yaparken serâpa mutlu oluyordu. Hikmetinden sual olunmaz; genlerinden mi geliyordu bu sevda?
“Türbeönü”nde, Sedirler’e gidilen yolun başlangıcında, sol yanda bir “Arabacılar Kahvesi” vardı. Onlarca ‘körük’, günün her saatinde önünde birikir; atlar nefes alır, arabacılar dinlenirdi. Bilirsiniz herhalde; Konyalı “fayton”a “körük” der.
Selçuk Eğitim’de dersler biter bitmez Bekir Hoca ile Mehmet Özkürkçüler “Arabacı Kahvesi”nde soluğu alırlar. Artık at üstüne, araba üstüne ne yârenlikler, ne yârenlikler. “Tevâtür hikâyeleri”, ardı ardına ulanan çaylar, gece yarılarına kadar.
Şimdi, şu yaşımda Bekir Hoca’yı daha iyi anlıyorum. Arabacılar Kahvesi’nde, eski hanlarda, ahır sekilerinde atlarla birlikte nefes aldığı saatler onun yaşadığı saatlermiş; gerisi lâfı güzafmış.
MATBAACILARDA MAKİNE
ŞAKIRTISI, MÜREKKEP KOKUSU
İki gün önce Matbaacılar Sitesi’ndeydim. Bir matbaanın giriş kapısını açar açmaz öyle âşina olduğum bir koku püskürdü ki yüzüme. Otomatik Haydarberg çift renkli baskı makinasının âşinası olduğum homurtusu öyle bir doldu ki kulaklarıma. Yanımdaki matbaa sahibi silindi; yıllar zembereği boşanan bir saat gibi taa başa sardı, elli beş yılı...
Şimdi yerinde yeller esen “Eski Müze Caddesi”nde, “bir tuhaf kafa”nın târümar ettiği “Üzüm Pazarı”na bitişik, “Azim Matbaası”...
Şimdi aylardan mayıs, yıllardan 2012 değil. Anlıyor musunuz? Şimdi, aylardan aralık, yıllardan 1958. Öz Demokrat Gazetesi basılıyor içeride, Tipo’da. Gaz, benzir, viyanik yağ, mürekkep, kâğıt kokusu nefesleri kesiyor. Bakın, bakın; gazetenin birinci sayfasında bir duyuru. “Seyit Küçükbezirci Yakında Gazetemizde” diyor. “Bağımlılığım”ın miladı, başlangıç tarihi. “Onulmaz bir sevdaya düçâr” oluşumun başlangıcı.
Yıllarca, sabahlara kadar soğuk “Gazete İdarehaneleri”nde; zor nefes alınan matbaa bodrumlarında hep “O koku”, yani “Mürekkep Kokusu” yaşama sevinci verdi bana. Şaptan da şekerden de boyumun ölçüsünü alıp depresyon lâbirentlerine yuvarlandığım yıllarda hep “O koku”ya, hep “O makine şakırtıları”na tutundum.
On yıl geçmişti, bir gazete baskısını seyretmeyeli; on yıl geçmişti insanın genzini yakan “mürekkep kokusu”nu bu kadar yakından duymalı… Unuttuğumu sanıyordum. Lafmış meğer. Beynim siler gibi olmuş; ama gönlüm ve duyularım içten içe hep “o koku”, “şakırtı” ile iç içeymiş.
Ömürlerini milyonlarca harfi dizmeye; basıldıktan sonra da milyonlarca harfi yerlerine koymaya adamış “Sermürettipler” gözlüklerinin üstünden “muzavı, muzavı” bakar, bıyık altından gülümser; “Mürekkep kokusunu teneşir paklar” derlerdi.
KİMİ PARA PUL; KİMİ VİLLA MİLLA; KİMİ SAZ CAZ; KİMİ BİR SEVDA UĞRUNA VERİR GEÇER ÖMÜR DENEN ŞEYİ
“Tutku” nedir; “Sevda” nedir; “Bağımlılık” nedir; “Müptelâ” olmak nedir? Ham ervah anlamaz bunları. Orhan Veli diyor ki: Bilmezdim şarkıların bu kadar güzel, Kelimelerin kifayetsiz olduğunu, bu derde düşmeden önce.
Kelimeler her zaman kifâyetsiz, bir tutkuyu, bir bağımlılığı tam olarak izah etmek için dünya bu.. dedikleri gibi; “..Var, biraz da sen oyalan”
Kimi para pul, kimi villa milla, kimi saz caz; kimi bir sevda uğruna verir geçer ömür denilen şeyi. Sonuç aynı, hepsi eşitlenir bir “hiç”te…
Verir geçer de, deler de geçer. Razıdır buna, “Müptelâ” olan.
“Müptelâ” olunacaksa olunur; çiçeğe “niye açıyorsun” denir mi, kuşa “neye uçuyorsun” denir mi?
Fuzuli; “Şeb-i yeldâyı müneccim, muvakkit ne bilir?/Müptelâyı gâma sor kim geceler kaç saat” diyor.
GÜN GELİR HERŞEY ASLINA DÖNER; GEÇTİ DENEN NE VARSA NÜKSETMEK İÇİN BEKLER
Matbaacılar Çarşısı. İki gün önce. Dev otomatik Haydarberg, kapıyor ham kâğıdı gazete olarak çıkarıyor ağzından.
Elli dört yıl önce “müptelâ”sı olduğum “mürekkep kokusu” yitmiştir beynimde, benliğimde derken ansızın nüksetti.
“O koku”yu devamlı solumak için, bir gazete, bir matbaa sahibi olmak için maden peşinde dağlara vurmuştum yolumu. Konya bozkırlarında, binlerce dönüm üstünde tarımdı marımdı diye imkân aramıştım; mürekkebe dönmemi sağlayacak imkân olmadı. “Hikmetinden sual olunmaz”.
Rahmetli, büyük tarihçi Bekir Elam’ı daha iyi anlıyorum, şimdi. Bir “tutku”ya tutunup şapı da şekeri de boş vermeyi anlıyorum. Anlamayana uğurlar olsun.
“MELÂLİ ANLAMAYAN NESLE, ÂŞİNA DEĞİLİZ…”
Mesaj tahtası
AHMET KUŞ’LA DÜNYA
MEVLEVİHANELERİNİ
GEZER MİSİNİZ?
Biliyor musunuz? “Konya Mevlevihanesi” demek yanlış. Konya “Mevlevi dünyası”nda “ASİTANE-İ ÂLİYYE”dir. Konya Mevlevihanesi “kutub”dur; hangi Mevlevihanenin “Asitâne”; hangisinin “Dergâh”; hangisinin “Zâviye” olacağına karar verir.
Konya Mevlâna Müzesi’ni/Dergâhı eminim ziyaret etmişsinizdir. Ama, ya bu dünya görüşünün Asya’ya Avrupa’ya yayılmış kolları? Onlar hakkında bilginiz var mı? Bilmek ister misiniz?
Cevabınız “Evet”se buyurun Ahmet Kuş’la “Dünya Mevlevihanelerinde Yolculuk” sizi bekliyor.
Suriye, Filistin, Ürdün, Bulgaristan, Romanya, Mısır, Ukrayna, Macaristan, Yunanistan, Sırbistan, Makedonya gezecekseniz; hem ziyaret hem ticaret deyip yola çıkacaksınız bir kitabı almadan yola çıkmayın. Biraz sonra adına vereceğim size.
“Dünyadaki Mevlevihaneler”i tanımak için Antakya’dan itibaren Ahmet Kuş’la yol arkadaşlığınız başlayacak.
İklimlerden iklimlere geçeceksiniz; sokaklarında yeri gelecek yağmurlarda ıslanacak; yeri gelecek çöl sıcaklarında kavrulacaksınız.
Âdetler, gelenekler hayretlere düşürecek sizi; gördüklerinizle bir yaşına daha gireceksiniz.
Tahayyül dahi edemediğiniz mallar, çarşılar; binbir renk, tat, koku...
Niyetiniz ciddiyse; bu yıl değil de bir başka yıl düşünüyorsanız buyurun kitabınızı: “Dünya Mevlevihanelerine Yolculuk/Ahmet Kuş/Karatay Akademi Yayını/Konya’da Dizgi Ofset’te basılmış, 2012’de/ 380 sayfa, kaymak kâğıt. Kitapçılardan hemen bulabilirsiniz. Sonra okuyacaksanız da alın, bir köşede dursun…
Ahmet Kuş’la, dünyadaki Mevlevihanelerin peşinde uğrayacağınız ülkeleri, şehirleri sıralamayı çok isterdim, burada. Ama öyle çoklar ki, yerimize sığmaz. Kitap, saymadım ama, sanırım üç yüzden fazla renkli resimi içeriyor. Bilen bilir; Ahmet Kuş bir “fotoğraf sanatçısı” deneyimli, titiz. Anlattığı her mekânı, her ülkeyi resimlemiş. Usta bir fotoğrafçının gözüyle çekildiği belli. Çok resimle “gitmiş gibi” oluyorsunuz.
Bir “gezgin dili” ile sunuyor Ahmet Kuş; içinde bir “Mevlevihane” bulunduran onlarca ülkeyi, onlarca şehri. Tatlı, samimi bir anlatımı var; hiç sıkmıyor.
Ben şahsen “taşra” kokan kitaplardan hiç hazzetmem. Konya artık “taşra” kokmayan kitaplar istiyor; başka büyük şehirlerde de boy göstermek için, yarışmak için. “Dünya Mevlevihanelerine Yolculuk” taşra kokmuyor. Yazarının anlatı dili edebi; mizampajı, baskısı, cildi ile sunumu “usta işi”. Bir de Ahmet Kuş’un adını kitabın adını yazdıkları punto büyüklüğünde yazsalardı; yayınevini de kocaman sunsalardı. Kitap, yazarıyla değer kazanır. Meraklılara, gezginlere, “yol ehli” insanlara gönül rahatlığı ile tavsiye ederim.