Selden hemen sonra Boşnak kardeşlerimize yardım götüren Ribat İnsani Yardım Derneği Başkanı Seyit Duman ve AK Parti Gençlik Kolları Başkanı Ahmet İzi ile konuştuk.
-Neden Bosna Hersek?
Konya kadar kayseri kadar sorusundan daha farklı değil. Anadolu kadar önemli Bosna Hersek.
Seyit Duman: Yakın zamana kadar bu toprakların hepsi ecdadımızın hâkimiyeti olan topraklardı. Son zamanlarda Britanya'nın gösterdiği haritaların ne kadar sancılı olduğunu hepimiz görüyoruz. Onun için Bosna Hersek diyoruz.
-Bosna'ya TİKA ile mi gittiniz?
Seyit Duman: Türkiye'den farklı kurum ve kuruluşlar gitti. Türkiye'nin yüz akı Kızılay oradaydı. Nereden giderse gitsin, Türkiye adına önemli diye düşünüyoruz.
İlk gittiğinizde neler gördünüz?
Ahmet İzi: Tam manasıyla yaralar silinmiş değil. Birkaç yılı alır bu yaraların silinmesi. Rehabilitasyon konusu uzun bir süreç. Boşnak kardeşlerimizde can kaybı yok. 5,5 metrelik bir değirmenin sadece çatısı görünüyordu. Hıristiyanlar burada da ikiyüzlülüğünü gösterdi. Hıristiyan dünyasından gelen yardımlar Sırp bölgesine gönderilmiş. Ribat'ın gittiği yerlere Uluslaşası yardım kuruluşlarının ulaşmadığı görülmektedir. Bölge sel suları altında kalan bir bölge. Yol sıkıntısı var. Haritalar değişmiş durumda. Bosna Hersek iyi bir sınav vermiş. Cami enkazı 100 metre yolun solundan yolun sağına geçmiş. Daha önce yerleşim bölgesi şimdi yok. Altyapı tamamen bitmiş. Bosnalı kardeşler hemen oraya gıda ve temizlik malzemelerini ulaştırmışlar. Orada partner kuruluşların depolarını gördük, organizeyi gördük. Asıl bundan sonrası için desteğe ihtiyaçları var. Bundan sonraki yardımlar insani yatırım noktasında olacaktır.
-Ne tür yardımlar götürdünüz?
Seyit Duman: Bosna'ya gitmeden önce arkadaşlarımızla görüştük. Zaten önceden de Bosna bir sıkıntı içindeydi.. Biz nakdi yardım götürdük. Her şeyi oradan satın aldık, kanepedir, ev eşyasıdır artık tespit ettiğimiz ihtiyaçlar doğrultusunda desteğimizi yaparken Bosna'daki esnafı da ayakta tutmaya çalıştık.
-Partner kuruluşlar kimlerdi?
Seyit Duman: Altınzambak Derneği Başında da Aliya'nın Özel Kalemi. 7. Tugay'ın da komutanlığını yapmış bir gazimiz var.
Burada öncelikli şeyleri tespit etmek gerekir. Neden Bosna Hersek derken, neden Soma ise Bosna da aynıdır. Biz sadece Bosna'da değiliz. Soma'dayız. Afganistan'dayız. Biz büyük bir medeniyetin torunlarıyız. Türkiye'den medet bekleyen toplumlar var. Onların beklentilerini karşılayacağız. Zaman gelecek yeniden Osmanlı canlanacak. 'Neden Bosna?' sorusunu bile yanlış telakki ederiz.
-Ulaştırdığınız yardımların miktarı ne kadar?
Seyit Duman:300-400 ailenin ihtiyacını karşılayabilecek malzeme götürdük.
Bundan sonra Bosna için neler yapılması gerekir?
Seyit Duman:Basına da yansıyınca arayan kardeşlerimiz oldu. Bosna ile temasımız devam ediyor. Mobilyayı Türkiye'den daha az paraya alabilirsek bir 10 tır Türkiye'den gönderebilirsek ki arkadaşlarımız bunun çalışmasını yapıyorlar. Bizim kaldığımız Zenitsa'da 6000 üniversite öğrencisi var. Bu öğrencilerin eğitimi ve yurt çalışması için talepler geldi. Belediye bize özelleştirme noktasında yardımcı olacağını söyledi. Selden sonra hemen eğitim noktasında da çalışmalar yapacağız. Camilere giriyoruz pırıl pırıl gençler... Nereye giderseniz gidin, sadece yaşlılar değil gençleri de kazanmamız gerekiyor. Avrupa da Müslüman varlığından rahatsızlar, onun için bu gençleri kazanmamız lazım.
-Yardımlar nasıl dağıtılıyor?
Ahmet İzi: Bir kere bizim yardım dağıtma noktasında ayrım yapmayız. Bosna'nın karışık bir siyasal yapısı var. Bir bölgeden diğer bir bölgeye giderken Sırpların çoğunlukta olduğu yerden geçiyorsunuz ama Bosna'daki savaş bitmedi. Devlet kurumlarındaki istihdamların nasıl yapılacağı noktasında bile karışıklıklar var. Onun için bir irade koymak da zor. Bir taraftan Sırplar, Katolikler çekiştiriyor. Bizim gittiğimizde yardımda bulunduğumuz bölge büyük kısmı Boşnak'tı.
-Selden zarar gören ne kadarlık bir alan?
Ahmet İzi: Nüfusun 3'te biri etkilenmiş. 1 milyon kişi eder ciddi bir rakam. Yaşam hep şehirlerde değil. Dağlık bölgelerde yaşıyorlar. Osmanlı refleksi güdüyorlar. Biz buraları terk etmeyiz diyorlar.
-Türkiye'ye yaklaşım nasıl?
Ahmet İzi: Türk vatandaşlarımız gidiyorlar. Elleri ceplerinde geziyorlar. Ama şu hassasiyeti bilmek lazım. Oralar artık Boşnak kardeşlerimizin. Biz bu ilişkiyi tekrar ayağa kaldırmak istiyorsak bunu kabullenmemiz lazım. Biz kardeş toplumlarız. Sadece buraya turizm için gelmeyin, beraber çalışalım istiyorlar. Mesela 'Vitez' diye bir gerçek var. Papalığın gönderdiği desteklerle kurulmuş şehir var. Her şeye rağmen beraber yaşamaya mecbur bırakılmış bir toplum var. Sırpların işveren, Boşnakların işçi olduğu bir toplum. Gençler artık sorguluyor. Siz bunlar için mi şehit oldunuz? Bosna Hersek bir Avrupa toplumu ama Müslümanlar. Soykırım sebepleri de Müslüman olmalarıdır. Artık biz burada varlığımızı göstermek istiyorsak, buraya yatırım götürmek zorundayız sanayi götürmek zorundayız. Biz Bosna Hersek ile ilişkiler konusunda 9. sıradayız. Üzerimizde birçok ülke var. Bosna aslında Avrupa'ya da açılan bir kapı. Almanların yatırım yaptığı bir ülke boş değildir. Bosna da özellikle enerji ve maden yatırımları ön planda. Yeraltı madenleri çok fazla. Türkiye Cumhuriyetinin de çok ciddi teşvikleri var. Yatırımın yüzde 50'sine kadar 4 yıl boyunca size destek veriyor. Reklamdan tutun da 15 kaleme kadar destek oluyor. Oranın en büyük süpermarket zinciri Manzum'dur. Tekeline almış her şeyi. Tekeline aldığı için Boşnak esnaf işyerlerini kapatıyor. Elimiz cebimizde gezeceğimiz bir yerimiz olmayacak eğer burayı ihmal edersek. Özellikle Konyalı yatırımcılar için önemli. Konya sanayicimiz çok zengin. Bosna birçok alanda bakir bir ülke ve para kazanabilinecek bir ülke.
-Yağmur halen devam ediyor mu?
Ahmet İzi: Halen devam ediyor maşallah nasıl bir rahmet ise devam ediyor. Sel döneminde 22 gün sürmüş.
Bosna'ya bir Müslüman olarak yapabileceklerimiz neler?
Seyit Duman: Afetlerin iki yüzü vardır. Bir acı yüzü bir de ümmeti, Müslümanları bir araya getiriyor. Müslümanların kardeş olmaları noktasındaki rahmeti de görebiliyoruz. Osmanlı bir yeri fethetmeden önce, 'öncü birlikleri' gönderirdi. Hatta Bosna'ya da gönderilmiş. Bizim yeni fetihlere ihtiyacımız var. Ümmet her zaman vasat bir ümmettir. Boşnaklar da asimile oldular. Baskıcı bir yönetimden geçtiler. İslamiyet'le barışık bir toplum. İslamiyet'e kem gözle bakan bir toplum yok. Yeni alperenlere ihtiyaç var. Bosnalı kardeşlerimizin dili Boşnakça, oraya gittiğiniz zaman takılıp kalıyorsunuz. Bunun için dil öğrenmeniz gerekiyor. Dil noktasında adım atılması gerekiyor. Eğitim yuvasının da önemi burada ortaya çıkıyor. Oradaki kardeşlerimiz gider gitmez bize Soma'yı sordular. Bu birlikteliğin avantajını da kullanmamız gerekiyor. Türkiye takip ediliyor.
-Türkiye Cumhuriyetinin destekleri var mıydı?
Ahmet İzi: Türkiye Cumhuriyeti devlet olarak selin ilk anından itibaren oradaydı. Yine Orman Bakanlığımız Sel bölgesi ve su hareketlerini kontrol etmek amacıyla oradaydı. Şu anda Bosna Hersek'teki kardeşlerimiz Türkçe öğrendiler. Konya Belediyeleri orada. Komek var mesela. Hem meslek edindiriyor hem de insanları rehabilite ediyor. Meram Belediyesi kardeş Belediye, yine Selçuklu Belediyemiz orada. Zaten Bursa ve Konya'yı çok iyi tanıyorlar. Büyükelçiliğimiz çok iyi çalışıyor. Yine Bosna'da birçok STK'mız var. Yeter ki doğru bir yatırımla gitmek ve doğru bir mihmandar bulabilelim.
-Destek olmak isteyenler nasıl ulaşacaklar?
Seyit Duman: Öncelikle bu gittiğimizde bizlerden desteğini esirgemeyen bağışçı kardeşlerimizin emanetlerini yerine ulaştırdığımızı bildirerek kendilerine teşekkür ediyoruz. Bu konuda müsterih olsunlar. Ve yine orada inşa edeceğimiz yurt noktasında yardımcı olurlarsa, savaşta yenilmeyen bu kardeşlerimizi, bu felakete de yenik düşürmeden Müslüman kimliklerini koruma noktasında yardımcı olmuş olacağız. Destek olmak isteyenler Ribatinsaniyardım.org'dan bizlere ulaşabilirler.
Mehmet Ali Elmacı-MEMLEKET