İSTANBUL (AA) - Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Murat Çetinkaya, cuma günü açıklanacak ekim ayı enflasyonunda bir miktar yukarı yönlü sürpriz ihtimali olduğunu belirterek, "Yukarı yönlü riskler devam etmekle birlikte biz para politikası duruşunun enflasyondaki düşüş sürecini tekrar başlatmak için yeterli olduğunu düşünüyoruz." dedi.
Çetinkaya, bu yılın 4'üncü Enflasyon Raporu’nun tanıtımı amacıyla düzenlenen toplantıda yaptığı sunumun ardından gazetecilerin sorularını yanıtladı.
Ekim ayı enflasyon gerçekleşmesi ve enflasyon patikasına ilişkin soru üzerine Çetinkaya, bu dönemde bir yandan Türk lirasının değer kaybettiğini, diğer yandan da petrol fiyatlarında hızlı yükseliş gözlendiğini ve bir anlamda maliyet unsurlarının etkili olduğunu söyledi.
Çetinkaya, beyaz eşya ve mobilyada vergi indirimlerinin sona erdiğini ve giyim fiyatlarındaki yöntem değişikliğinin çekirdek enflasyonu önemli ölçüde etkilediğini belirterek, şunları kaydetti:
"Bu yüzden cuma günü açıklanacak ekim ayı enflasyonunda bir miktar yukarı yönlü sürpriz ihtimali var. Kasım ayına baktığımızda baz etkisini görüyoruz. Geçtiğimiz yıl kasım ayındaki işlenmemiş gıda bazı oldukça düşük, neredeyse sıfıra yakın bir seviyedeydi. Bir yandan da gıda fiyatları açısından tarla ve sera geçişinin olduğu bir dönem. Bir miktar fiyatlarda da bunu erken görmeye başladık. Bu yüzden kasım ayında da bir miktar risklerin olduğunu söyleyebiliriz.
Ancak burada gıda tarafı başta olmak üzere alınmakta olan tedbirler ve diğer para politikası tedbirleri etkisini gösterecektir. Aralık ayında ise baz etkilerinin lehte çalışacağı bir ay karşımıza çıkıyor. İşlenmemiş gıdadan gelen bir baz etkisi var. Geçtiğimiz yıl otomobil ve tütünde vergi ayarlamalarından kaynaklı güçlü baz etkileri enflasyonda düşüş için önemli bir alan oluşturuyor. Bu düşüş sürecinin aralık ayından itibaren başlayarak devam etmesini bekliyoruz."
- "Temkin düzeyi artırıldı"
"Son Para Politikası Kurulu toplantısında 'hedeflerle uyum sağlanana kadar para politikasındaki sıkı duruş kararlılıkla sürdürülecektir' ifadesi kullanıldı. 'Hedefler' ile 'ikna edicilik' arasındaki bağlantı nedir?" sorusunu Çetinkaya, şöyle yanıtladı:
"Yaşanan şoklar sebebiyle manşet enflasyonda düşüşü görürken, bir miktar yukarı riskler olmakla birlikte, çekirdek enflasyonun bir süre geriden takip ettiğini görebilir. Beklentilerdeki bozulma bizim açımızdan ciddi anlamda kaygı verici. Fiyatlama davranışları, çekirdek enflasyon, yayılım endeksleri ve diğer bütün unsurlara bakarak ikna edici düşüşün ortaya çıkıp çıkmadığına karar vereceğiz. Elbette bu belli bir süre alacak.Temkin düzeyinin artırıldığını net olarak ifade etmeliyim. Bazen para politikasında somut adım atma ihtiyacı olabilir. Bu, gerçekleşmelere tepki olacağı gibi nisan ayında yaptığımız şekilde önümüzdeki dönem beklentileri ve yukarı yönlü risklere karşı erken bir tedbir biçiminde de gerçekleşebilir.
Bazı dönemde ise mevcut veriler ve çerçeve dikkate alındığında -bugün olduğu gibi- biz para politikası duruşunun bahsettiğim dezenflasyon sürecini gerçekleştirebilecek ve önümüzdeki aylardan itibaren etkisini daha net hissettirebilecek bir noktada olduğunu düşündüğümüzü kamuoyu ile paylaşırken, bir yandan da yukarı yönlü risklerin elbette farkında olduğumuzu temkin düzeyimizi artırarak ve iletişim düzeyimizi biraz daha somutlaştırarak sağlayabiliriz. Bu da bir para politikası aracı. Temkin düzeyi artırıldı. Neden ihtiyaç duyuldu? Çünkü emtia fiyatlarındaki artış ve piyasalarda kur oynaklıklar başta olmak üzere ilave yukarı yönlü riskler gerçekleşmeye başladı."
Çetinkaya, para politikasının sıkılığı, son dönemde TCMB olarak attıkları adımlar ve temkin düzeyine ilişkin de "Yukarı yönlü riskler devam etmekle birlikte biz para politikası duruşunun enflasyondaki düşüş sürecini tekrar başlatmak için yeterli olduğunu düşünüyoruz. Bu anlamda özellikle kredi koşullarının normal dinamiğine dönmesiyle birlikte parasal duruşun sıkılığının yıl başından itibaren daha açık bir biçimde görüleceğini düşünüyor ve bekliyoruz." değerlendirmelerinde bulundu.
- "Birçok destekleyici tedbir parasal aktarım mekanizmasını geciktirdi"
Çetinkaya, konuşmasında öne çıkan "ikna edici" ifadesinin sayısal karşılığının ne olduğuna ilişkin soruyu, "Burada, ekonomik aktörlerin beklentileri, para politikası açısından çok kritik unsurdur. Bu anlamda, öncelikle beklentileri bizim para politikamızın etkinliğini artırabilecek noktaya getirebilmek, ardından olabildiğince uzun süre orada çıpalayabilmek para politikasının temel hedeflerinden birisidir. İkna edicinin anlamı, bizim güçlü bir düzeltme trendine inanmamız ama eş zamanlı olarak piyasa aktörlerinde de bu inancın yerleşmeye başladığını görmemizdir." şeklinde yanıtladı.
Son toplantıda neden faiz artırmadıklarına da değinen Çetinkaya, para politikası sıkı duruşunu 2017 boyunca ocak ayından itibaren koruduklarını, nisanda ilave bir adım attıklarını kaydetti.
Çetinkaya, bu yıl birçok destekleyici tedbirin parasal aktarım mekanizmasını geciktirdiğini vurgulayarak, "Önümüzdeki dönemde kredilerdeki normalleşmenin gerçekleşmesi bu anlamda para politikası duruşunun sıkılığı açısından en önemli faktör olarak önümüzde duruyor." dedi.
- "Aralıktan itibaren muhtemelen enflasyonda kalıcı bir düşüş trendi başlayacak"
Murat Çetinkaya, para politikasının bugünkü enflasyon öngörüleri kadar gelecekteki enflasyona dair beklentileri de dikkate aldığını söyledi.
Para politikasında sık değişiklikler yapılmamasının beklentiler ve doğru iletişim açısından kritik olduğunu anlatan Çetinkaya, "Ekim ve kasım aylarında evet yukarı yönlü riskler var ancak baz etkisi de dahil olmak üzere geçici faktörlerden kaynaklanan artışlar da söz konusu. Kurul olarak bunların detaylı risklerinin hesabını yapmak zorundayız." diye konuştu.
Çetinkaya, aralıktan itibaren enflasyonda kalıcı bir düşüş trendinin başlamasının muhtemel olduğunu aktararak, şunları kaydetti:
"Bunu bir diğer kriterle ölçmeye çalışırken, bir yıl sonraki enflasyon beklentilerine bakıyoruz. Enflasyon beklentileri yüksek ve işimizi zorlaştıran bir seviyede olmakla birlikte mevcut enflasyonun oldukça altında olduğunu görüyoruz. Bu anlamda mevcut parasal duruşun enflasyondaki düşüş sürecini yeniden başlatacak kadar sıkı olduğunu düşünüyoruz. Bu sebeple son toplantıda adım atmadık ancak yukarı yönlü risklere işaret ettik. Kararlılığın yanında hedefle uyum kavramını ortaya koyduk. Tekrar ifade ediyoruz ki önümüzdeki yıl yüzde 7 ve altında tahminimizle de uyumlu olarak, eğer bu patikadan sapma görürsek şokun niteliğini ve boyutunu dikkate alarak biz uygun bir bileşimle elimizdeki tüm araçlarla gerekli tedbiri alabiliriz."
(Sürecek)
AA