İSTANBUL (AA) - Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Aylık Fiyat Gelişmeleri Raporu'nda, tütün ürünlerinde yakın dönemde yapılan fiyat ayarlamalarının, ağustos ayı enflasyonuna kayda değer bir etkisi olacağı bildirildi.
TCMB tarafından temmuz ayına ilişkin Fiyat Gelişmeleri Raporu yayımlandı.
Rapora göre, temmuz ayında tüketici fiyatları yüzde 1,36 artarken, yıllık enflasyon 0,93 puan yükselerek yüzde 16,65 düzeyinde gerçekleşti. Bu gelişmede, dayanıklı tüketim mallarındaki geçici vergi indirimlerinin sona ermesi ve elektrik kalemi kaynaklı enerji fiyatlarında kaydedilen yükseliş etkili oldu.
Gıda yıllık enflasyonundaki yavaşlama eğilimi işlenmemiş gıda fiyatlarındaki düşüşe bağlı olarak sürdü. Bu dönemde çekirdek enflasyon göstergelerinin yıllık enflasyonundaki yükselişte, dayanıklı tüketim mallarındaki vergi oranı değişikliğine paralel temel mal enflasyonu belirleyici oldu. Geçici vergi indirimlerinin etkisi arındırıldığında, B ve C göstergelerinin eğilimindeki yükseliş ise daha sınırlı düzeyde gerçekleşti.
Temmuz ayında hizmet fiyatları yüzde 1,03 artarken, grup yıllık enflasyonu 0,35 puan azalarak yüzde 14,57 oldu. Bu dönemde yıllık enflasyon lokanta-otel ve diğer hizmetler gruplarında geriledi. Haberleşme ve ulaştırma hizmetlerinde yükselen yıllık enflasyon, kira alt kaleminde ise yataya yakın seyretti. Haberleşme hizmetleri yıllık enflasyonunda baz etkilerinin yanı sıra cep telefonu görüşme ücretleri kaynaklı yükselişin etkisi gözlendi. Ulaştırma grubu enflasyonunda ise hava yolu ile yolcu taşımacılığı alt kalemindeki fiyat artışı öne çıktı.
Söz konusu ayda, temel mal grubu yıllık enflasyonu 3,02 puan artışla yüzde 17,81 oldu. Bu dönemde yıllık enflasyon dayanıklı mal grubunda artarken, diğer alt gruplarda geriledi. Dayanıklı mal grubundaki artışta otomobil, beyaz eşya ve mobilya gruplarındaki geçici vergi indirimlerinin sona ermesinin etkisi izlendi. Beyaz eşya grubunda fiyat artışı vergi değişiminin ima ettiğinin altında kalırken, mobilyalarda vergi etkisinin üzerinde bir fiyat artışı gözlendi.
Tüm bu gelişmeler sonucunda, temel mal enflasyonu yakın dönemdeki olumlu döviz kuru gelişmeleri ve iktisadi faaliyetteki ılımlı seyrin sınırlayıcı etkisine karşın, vergi indirimlerinin sona ermesi nedeniyle yükseldi.
- "Enerji fiyatlarındaki artışta, elektrikteki yükseliş etkili oldu"
Enerji fiyatlarının temmuzda yüzde 3,01 artmasında, elektrik fiyatlarında yapılan yüzde 15'lik yükseliş etkili oldu.
Bu dönemde şebeke suyu fiyatları sınırlı bir miktar gerilerken, döviz kuru gelişmelerine bağlı olarak akaryakıt fiyatlarında bir miktar düşüş gözlendi. Bu gelişmelerle, enerji yıllık enflasyonu da 2,73 puan artarak yüzde 13,19'a yükseldi.
Gıda ve alkolsüz içecekler yıllık enflasyonu, temmuzda 0,99 puan azalarak yüzde 18,21'e geriledi. Bu gelişmede taze meyve-sebze fiyatlarına bağlı olarak yüzde 12,37'ye gerileyen işlenmemiş gıda enflasyonu belirleyici olurken, işlenmiş gıda grubu yıllık enflasyonu yükselişini sürdürdü.
Bu dönemde olumlu arz koşullarının devam etmesine bağlı olarak taze meyve-sebze grubunda yıllık enflasyon yüzde 4,30'a düştü. İşlenmiş gıda grubunda ise fiyatlar aylık bazda yüzde 1,74'lük yüksek bir oranda artmaya devam etti ve grup yıllık enflasyonu 0,74 puanlık artışla yüzde 24,15'e çıktı. Bu grupta fiyat artışlarının alt gruplar geneline yayıldığı görülürken, özellikle ekmek ve tahıllar ile çay ve şeker gibi alt kalemlerdeki gelişmeler öne çıktı.
Temmuz ayı başında tütün ve alkol ürünlerinden alınan maktu ve asgari maktu ÖTV tutarlarının Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi'ndeki (Yİ-ÜFE) altı aylık değişime endeksli olarak yükseltilmesine istinaden, alkollü içecek fiyatları yüzde 8,44 arttı, tütün ürünleri fiyatları yatay seyretti.
Bununla birlikte, tütün ürünlerinde yakın dönemde yapılan fiyat ayarlamalarının ağustos ayı enflasyonuna kayda değer bir etkisi olacağı değerlendirildi.
- "TL'deki olumlu görünüm Yİ-ÜFE'ye yansıdı"
Yurt içi üretici fiyatları temmuz ayında yüzde 0,99 azalırken, yıllık enflasyon 3,38 puan düşüşle yüzde 21,66'ya geriledi. Bu gelişmede, Türk lirasında yakın dönemde gözlenen olumlu görünümün yansımaları izlendi.
Aynı dönemde, petrol ve ana metal hariç imalat sanayi fiyatlarının mevsimsellikten arındırılmış ana eğilimi belirgin olarak geriledi.
Ana sanayi gruplarına göre incelendiğinde, fiyatlar dayanıklı tüketim malları dışında kalan gruplarda düşüş kaydetti. Ara malı grubu fiyatlarındaki aylık düşüşte demir-çelik, temel kimyasal ürünleri, tekstil iplik ve elyafları ve plastik ürünler belirleyici oldu. Sermaye mallarında ise diğer özel ve genel amaçlı makineler ile bilgisayar ve metal yapı ürünlerinin etkisi öne çıktı.
Enerji grubundaki düşüşü elektrik üretimi, iletimi ve dağıtımı fiyatları sürükledi. Gaz imalatındaki fiyat artışı ise yukarı yönlü katkı verdi.
Dayanıklı tüketim malları fiyatları mobilya ürünleri kaynaklı olarak artarken, dayanıksız tüketim mallarındaki düşüşte et ürünleri ile katı-sıvı yağlar öne çıktı. Sonuç olarak, bu dönemde tüketici fiyatları üzerindeki üretici fiyatları kaynaklı maliyet baskıları azaldı.