SAMSUN (AA) - MEHMET KUMCAĞIZ - Samsun'da özel bir lisenin son sınıfındaki iki öğrencinin istiridye mantarının akciğer kanserli hücreler üzerindeki etkisini ortaya koyduğu araştırması hem TÜBİTAK'tan destek gördü hem de öğrencilere yüzde 100 burslu tıp eğitimi hakkı kazandırdı.
Lise son sınıf öğrencileri Aleyna Bayram ve Deniz Tan Dursun, ''İstiridye mantarının akciğer kanserli hücrelerin yara iyileşimi üzerine etkileri'' konulu proje hazırladı.
Proje için okullarında istiridye mantarı yetiştiren öğrenciler, okullarının ve Ondokuz Mayıs Üniversitesi (OMÜ) Fen Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümünün moleküler biyoloji ve genetik laboratuvarını da kullanarak çalışmalarını sürdürdü.
Proje üzerinde bir yıl çalışan öğrenciler, istiridye mantarının özütünün, kanserli hücrelerin üzerine damlatıldığında, özütün kanserli hücrenin kendisini onarıp çoğaltmasına izin vermediğini ortaya çıkardı.
Yürüttükleri projede başarı sağlayan öğrenciler, çalışmalarını TÜBİTAK'ın ülke genelinde liseler arasında açtığı proje yarışmasına gönderdi. Yarışmada dereceye giren proje, uluslararası alanda tanıtımı yapılmaya değer görüldü.
Öğrencilerden Aleyna Bayram, arkadaşı Deniz Turan Dursun ile hazırladıkları projede kendilerine biyoloji öğretmenleri Deniz Şen ile OMÜ Fen Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü Araştırma Görevlisi Dr. Gönül Solmaz'ın danışmanlık yaptığını söyledi.
Projede laboratuvar çalışmalarının bir yıl sürdüğüne işaret eden Bayram, şu bilgileri aktardı:
"Sayısız deney ve incelemeler yaptık. Her sonuçta büyük heyecan duyduk. Kanserli hücrelerin tamamı metastaz yapmaya eğilimli, birbirleriyle sürekli iletişim halinde olmak istiyorlar. Biz de her kanserli hücre hattına yara açtık, steril çubukla çizgi çektik, daha sonra bu hücreler birbirleriyle metastaz yapmaya çalıştılar ama bizim özüt damlattığımız grupların hepsinde bu çalışma yavaşladı. Biz buradan şöyle bir sonuç çıkarabiliyoruz; istiridye mantarı akciğer kanseri hücre hattı üzerindeki yara iyileşmesini geciktirici etki yapmıştır."
Biyoloji öğretmeni Şen, projenin başarılı olması dolayısıyla öğrencilerin Bahçeşehir Üniversitesinden tıp eğitimi için yüzde 100 burs hakkı kazandıklarını söyledi.
Öğrencilerle çok özverili bir çalışma gerçekleştirdiklerini ifade eden Şen, "Proje TÜBİTAK tarafından da kabul edildi ve ilgi gördü. Bir yıllık çalışmamızda elde ettiğimiz istiridye mantarı özütü çalışması için patent başvurusunda bulunduk. Projeyi farklı deney düzenekleri ile geliştirmeyi düşünüyoruz." diye konuştu.
Şen, projeyi daha da geliştirerek, üniversitelerle iş birliği yapıp etik izinler alındıktan sonra canlılar üzerinde denenmesine geçileceğini sözlerine ekledi.
Proje danışmanı Dr. Solmaz da kanserin günümüzde en sık görülen ölüm nedenlerinden biri olduğuna işaret etti.
Daha önce yapılan çalışmalarda mantarların akciğer kanserleri üzerindeki etkilerinden yola çıkarak istiridye mantarının akciğer kanserli hücreler üzerindeki etkileriyle ilgili çalışma yürütüldüğünü belirten Solmaz, "Bir yıllık çalışmada istiridye mantarlarının özütünü çıkararak kullandık. Mantarın özütü, kanserli hücrenin kendisini onarıp çoğalmasına izin vermiyor. Çalışma bundan dolayı tıp açısından önem taşıyor." ifadesini kullandı.
AA