Söyleşi-Hümeyra Uslu
-Orucun bize kazandırdığı şeyler nelerdir?
-Oruç bize Takvayı öğretir:
يَاأَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَيْكُمْ الصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِنْ قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ
“Ey iman edenler! Allah’a karşı gelmekten sakınmanız için oruç, sizden öncekilere farz kılındığı gibi sizlere de farz kılındı.” (Bakara 183).
Oruç nefsi günahlardan/şehvetten alıkoyarak insanı takvaya ulaştırır.
لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ “umulur ki sakınırsınız” yani yeme-içmeden, eşten, nefsin arzu ve isteklerinden demektir.
Oruç nefsi terbiye ve tezkiyedir:
ابن مسعود رضي الله عنه قال: كنا مع النبي صلى الله عليه وسلم فقال: يَا مَعْشَرَ الشَّبَابِ مَنِ اسْتَطَاعَ الْبَاءَةَ فَلْيَتَزَوَّجْ، فَإِنَّهُ أَغَضُّ لِلْبَصَرِ، وَأَحْصَنُ لِلْفَرْجِ، وَمَنْ لَمْ يَسْتَطِعْ فَعَلَيْهِ بِالصَّوْمِ، فَإِنَّهُ لَهُ وِجَاءٌ
İbn Mesud (r.a)’den rivayet etmişlerdir: “Ey gençler topluluğu, aranızdan evlenmeye gücü yeten kimseler evleniversin. Çünkü böylesi gözü haramdan korur ve insanın iffetini daha iyi muhafaza eder. Güç yetiremeyen kimse oruç tutsun. Çünkü o insanın arzusunu keser.” (Buhari, Savm 10; Muslim, Nikah 1; Ahmed b. Hanbel, Müsned, I, 387)
Oruç organları/azaları haramdan korur:
“Oruç bir kalkandır. Sakın bir kimse oruçluyken cahillik edip de kem söz söylemesin. Birisi sataşır veya kötü söz söyleyecek olursa ‘ben oruçluyum, ben oruçluyum’ desin.” (Buhari, Savm 2, 9)
“Kim yalan sözü ve yalan ile iş yapmayı bırakmazsa Allah’ın onun yemesini ve içmesini terk etmesine ihtiyacı yoktur.” (Buhârî, Savm, 8)
“Nice oruç tutanlar vardır ki onların oruçtan nasipleri sadece aç (ve susuz) kalmalarıdır. Nice geceleri namaz kılanlar vardır ki onların namazdan nasipleri sadece uykusuz kalmaktır.” (İbn Mâce, Savm 21)
Hz. Ali (r.a) “Oruç, sadece yemekten ve içmekten sakınmak olmayıp yalandan, batıldan ve boş şeylerden sakınmaktır.” (İbn Ebi Şeybe, Musannef, (8977))
Kulak, göz, dil, el yani organların tümü oruç tutmalı, her türlü kötülükten uzak durmalıdır.
Oruç sabırdır:
Allah’ın emrine itaate sabırdır.
Allah’ın oruçluya haram kıldığı şeylere sabırdır.
Açlığın ve susuzluğun verdiği ızdırap ve eleme sabırdır.
Oruç kalkandır:
“Oruç insanı cehennemden koruyan bir kalkandır. Tıpkı sizi savaşta ölümden koruyan kalkan gibi.” (Nesai, Sıyam 43 (2231))
Oruç bedenin zekatıdır:
“Her şeyin zekatı vardır. Bedenin zekatı oruçtan başkası değildir.”
İbn Ebi Şeybe, Musannef, (9001); İbn Mace, (1745)
Oruç nimetlere şükretmektir:
وَلَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ “umulur ki şükredersiniz.” (Bakara 185)
Oruç açlığı tatmaktır:
Seleften bazılarına orucun neden emredildiği sorulur. Onlar da: Zenginin açlığı tatması ve açlığı unutmaması içindir, derler. (İbn Recep el-Hanbeli’den naklen)
Oruç, diğerkâmlıktır, îsardır. Yardımlaşmanın ve açlığın ne demek olduğunu bilmektir. İbadetin ve kulluğun ne olduğunu bilmektir.
Oruç, kendine güven kazandırır. İç huzuru, doyumu güçlendirir. Kötülüklere ve günahlara karşı kalkandır. İradeye sahip çıkmayı öğretir.