Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Yeniçağ Tarihi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Alaattin Aköz, Konya Aydınlar Ocağı’nda ‘1. Kosova Savaşı ve Günümüze Etkisi’ni anlattı. Prof. Aköz, “Balkanlar’da bugüne gelen sürecin başlangıcını, 1389’daki savaş belirlemiştir. Kosova Savaşı’nın en büyük sonucu Sırplar için gerçekleşmiştir. Sırplar bu savaşı milli tarihin başlangıcı kabul etmişlerdir. Ve milli kimliğin oluşmasında Kosova Savaşı belirleyici olmuştur” dedi.
Prof. Dr. Alaattin Aköz, Romalı devlet adamı ve hatip Cicero’nun “Tarihçiler için ilk yasa, hakikat olmayanı ağza almamaktır, ikincisi doğru olan bir şeyi örtbas etmemektir, bunlardan başka yazdığı bir şeyde taraf gütmemek ve kin beslememektir” sözünü hatırlattığı konuşmasında şunları söyledi:
OSMANLI’NIN İLK MEYDAN MUHAREBESİ KONYA’DA YAPILDI
1. Kosova Savaşı’nı 1380’lere ait bir harita üzerinden okumaya çalışan Prof. Dr. Alaattin Aköz, “yenilenlerin tarihini her zaman yenenler yazmışlardır” sözünü hatırlatarak Osmanoğulları ile Karamanoğulları arasında Konya’da yapılan ve “Frenk Yazısı” diye adlandırılan meydan savaşından bahsetti.
Aköz, 1. Murad’ın kaderinin bu savaştan sonra değiştiğini ve Karamanoğulları da dahil olmak üzere Anadolu’daki bütün Beyliklerin, 1389’da yapılan 1. Kosova Savaşı’na asker gönderdiğini söyledi. Edirne’nin 1361’de fethine kadar Balkanlar’daki prensliklerin kendi aralarında savaş halinde olduklarına dikkati çeken Prof. Dr. Aköz, Kosova Savaşı ve etkileriyle ilgili şunları dile getirdi:
KOSOVA SAVAŞI’NIN KADERİNİ MURAD BELİRLEDİ
Balkanlar Kral Lazar’ın komutası altında ittifak yaparak Osmanlıları, önce Edirne’den ve mümkün olursa bütün Rumeli’nden, Trakya’dan Anadolu topraklarına sürmek amacıyla savaşa hazırlandılar. Kosova Savaşı’nın kaderini ve sonucunu belirleyen isim de Murad oldu. Bu savaşta sayı itibariyle her iki tarafın ordularının sayısı 30-35 bin civarında idi.
Sırp ordusunun ilk saldırısı püskürtüldükten sonra özellikle Yıldırım Bayezid’in gösterdiği mukavemet, Kral Lazar’ın damadı Vuk Brankovic’in savaş alanını terketmesine sebebiyet veriyor. Onun arkasından Bosna Kralı Tvrtko da terkediyor. Lazar yalnız kalıyor ve Osmanlı ordusu galip geliyor.
Kral Lazar, Murad şehit olmadan önce esir alınıyor. Birinci Murad, savaş alanını gezerken bir Sırp asilzadesi olan Miloş tarafından şehit ediliyor. Kral Lazar da o öfkeyle asılarak idam ediliyor. Düşmanı kovalamakta olan Yakub Çelebi geri çağrılıyor. Savaş meydanında maalesef tahta iddia sahibi olmasın diye o da öldürülüyor.
Yıldırım Bayezid’e biat ediyorlar ve oradayken sultan ilan ediliyor. Sonuçları itibariyle günümüze kadar tesiri olan savaşların öncül isimlerinden birisi 1. Kosova Savaşı’dır. Yıldırım Bayezid, Balkanlar’dan getirdiği Sırp askerleriyle Anadolu’daki bütün beylikleri ele geçirdi.
Tarih kitapları yazmaz ama Anadolu Beyliklerinin hepsi, Yıldırım Bayezid’e “Türkmen’i Sırp’a kırdırdı” diye kahretmiştir. Bunun bir sonucu da Ankara Savaşıdır. Ankara Savaşı’nda savaş alanını terk eden Kara Tatarlar, Timur’un galibiyetini ilan ettiler. Yıldırım Bayezid’in kaderini de Ankara Savaşı belirledi.
BALKANLAR’DAKİ SÜRECİ KOSOVA SAVAŞI BELİRLEDİ
Kosova Savaşı’nın en büyük sonucu Sırplar için gerçekleşmiştir. İster Sırp milleti, ister Sırp milliyetçiliği deyin Sırp benliğinin teşekkülünde önemli bir rol oynamıştır. Sırplar bu savaşı milli tarihin başlangıcı kabul etmişlerdir. Ve milli kimliğin oluşmasında Kosova Savaşı belirleyici olmuştur. Özellikle Kral Lazar’ın 1. Murad’ın şehit düşmesinden sonra Osmanlılar tarafından savaş alanında öldürülmesi, Sırplarda Lazar’ın azizleştirilmesine, ölmediğine, tıpkı Müslümanlardaki Mehdi gibi gökyüzüne çekildiğine inanmışlardır. Lazar’ın kimliği ve adı etrafında bir Sırp kimliği inşa etmişlerdir. Bugüne gelen sürecin başlangıcını, 1389’daki savaş belirlemiştir. 28 Haziran 1989’da dönemin Sırp Lideri Slobodan Milosevic önderliğinde Kosova ovasında bir milyon kişinin katılımıyla tertiplenen miting, yâni I. Kosova Savaşının 600. yıldönümü töreni Yugoslavya’nın dağılışını başlatan olayların ve sonra yaşanacak gelişmeler ile savaşların başlangıcını teşkil etmiştir. O gün orada yemin ettiriliyor; “Bir Sırp için 1000 kişi feda olacak” diye.
BALKANLAR - KOSOVA - ADEM YAŞARİ VE AİLESİ
Kosova’ya yaptığı geziler, 1.Murat’ın Türbesi ve müzeyi ziyaretle ilgili izlenimlerini sunum olarak anlatan tarih Profesörü Alaattin Aköz, hikâyenin 20.yüzyıl versiyonuyla ilgili olarak Arnavutların, Kosova’da Sırplara karşı verdikleri bağımsızlık mücadelesi hakkında da şu bilgileri verdi: “Balkanlar “Avrupa’nın savaşçıları” kabul edilirler. Balkanlar “dünyanın barut fıçısı” diye isimlendirilir. Balkanlar’ın savaşçı bölgesi Karadağ’dır. Onlar hep savaşçı kabul edilirler. Balkanlar içerisinde Kosova, Kosova’da da Drenica bölgesi direniş gücü yüksek, tavizsiz, savaşmaktan korkmayan insanların yaşadığı yer. Kosova’nın yüzde 90’ı Arnavutlardan oluşuyor. Prizren ise Türkler-Arnavutlardan teşekkül ediyor. Kosova’nın gelir kaynağı ise Almanya ve İsviçre’de çalışan gurbetçiler.
1912'de Kosova ve diğer Arnavut toprakları Sırbistan tarafından işgal edildikten sonra Kosova'daki Arnavut halkının özgürlük çabaları aralıksız devam etmiştir.
Sırp hükümetine karşı yapılan en önemli direnişler arasında şunları sayabiliriz: Ahmet Delia 1912, Azem Beyta 1918-1925, Şaban Polluzha 1944-1945, Tahir Meha 1981 ve Adem Yaşari ve ailesi 1991-1998. Adem Yaşari, Kosova Bağımsızlık Mücadelesi’nin milli kahramanı ve önderidir. Adem Yashari'nin askeri grubu diğer gruplarla birlikte 1995 yılında Kosova Kurtuluş Ordusu'nu (UÇK) kurarlar. Adem Yaşari ve ailesi, Prekaz köyünde Sırp güçlerine karşı üç gün sürecek büyük bir direniş gösterirler. 1998 savaşı sırasında Yaşari ailesinden 20 kişi şehit olur. Kosova 17 Şubat 2008'de bağımsız devlet olmuştur. Kosova'nın bağımsızlığını aralarında Türkiye'nin de bulunduğu 117 ülke tanımıştır. Sırbistan'ın uluslararası arenadaki en büyük destekçisi olan Rusya'nın vetosu nedeniyle Kosova hâlâ BM üyesi değildir.
Konya İl Halk Kütüphanesi Salonu’nda gerçekleştirilen ve internet üzerinden canlı yayınlanan sohbetten sonra Konya Aydınlar Ocağı Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Mustafa Güçlü, tarihçi-yazar Alaattin Aköz’e Karatay Belediyesi’nin Kültür Yayınlarından olan “Gök Biliminin Türk İslam Öncüleri” adlı kitabı hediye etti.