Bugün hiç bir zaman gündemden düşmeyen bir konuda yazacağım.
Bugün Ekmek ve İsrafını yazacağım.
Nerden çıktı bugünkü yazıyı yazma sebebim derseniz,
Önceki yıllarda olan bir olay; Merkezi Ankara'da olan Konya'daki bir vakıf öğrenci yurdunda günlük ekmek tüketimi 400 adettir, yeni atanan idareci bu ekmek tüketiminin israftan olduğunu tespit eder israfı önleyecek bazı tedbirler alır kısa bir süre sonra günlük tüketim 300 ekmeğe düşer. Bir ay sonra genel merkezden teşekkür bekleyen idareci arkadaş uyarı alır. "orada 400 ekmekten az ekmek tüketimi öğrencinin aç kalmasıdır siz 400 ekmek alın artan artsın"
Şimdide geçen hafta olan bir olay; Geçen hafta sevdiğim dostlarımla bir öğle yemeğinde beraberdik. Bir arkadaşımız yemeğe daha sonra katıldı, masaya oturup masadaki ekmeği eline aldı ve içini boşalttı sonrada bir kağıt buruşturur gibi ekmeğin içini avucunda buruşturdu ve attı. Dayanamadım kibar bir üslupla uyardım ancak kardeşimiz yaptığı işi o kadar normal görüyordu ki konuyu büyütmedim.
Bu olaylardan sonra ekmek israfı konusunda dinimiz ne diyor ona bakarak yazıma başlamak istiyorum.
Ekmek genel olarak insanlar için temel besin kaynağı olmasından dolayı Dinimiz Ekmeğe ayrı bir değer vermiştir. Bu nedenle kültürümüzde "nân-ı aziz âb-ı leziz" sözü yaygındır. (Ekmeğin geleneğimizdeki kibar ve zarif adıdır)
Ayrıca ekmeğe saygı gösterilmesi konusunda rivayetlerde vardır:
"Ekmeğe hürmet ediniz. Ona hürmet edene Allah da ikramda bulunur." (Taberani, Mu'cemul Kebir, 22/335; Heysemi, Mecmu'u'z-Zevaid, 5/34)
Bir rivayete göre, Peygamber Efendimiz, (bir defasında) eve girdiğinde, yere atılmış bir ekmek parçası gördü. Onu yerden alıp sildikten sonra yedi ve “Ey Ayşe! Değerli olan şeye saygı göster. Çünkü ekmek parçası hangi topluluktan/kavimden nefret etmiş/kaçmış ise, kat’iyyen bir daha onlara dönmemiştir.” dedi (İbn Mace, Etime, İ. Mace, Et’ime, 52)
Hz. Peygamber’in (asm), ekmeğin israf edilip ve gereken saygıyı görmemesi halinde ekonomik sıkıntı çekileceğine işaret ettiğini görmekteyiz.
Nimetler içerisinde değerinin en çok bilinmesi ve hürmet edilmesi gerekeni ekmektir. Peygamber Efendimiz (a.s.m.) tarafından “en hayırlı gıda” olarak vasıflandırılan ekmeğin, soframızın baş köşesinde bulunduğu şüphesizdir. 'Ekmeğe hürmet edin, çünkü yerin ve göğün bereketindendir.” buyuran Peygamberimiz (a.s.m), ekmeğe layık olduğu kıymeti vermeyenlerin de açlıkla imtihan olacaklarını şöyle beyan eder: "Ekmeği hor gören kavmi Cenab-ı Hak açlık musibetine uğratır"
Bu hadis-i şeriflerin ne kadar mânidar olduğu ve bilhassa zamanımız insanına ne kadar önemli bir mesaj verdiği açıktır.
Açlık belâsının gelip çatmaması ve bereket hazinesinin kapanmaması için bu nimetin kıymetini bilip en ufak parçasını dahi zâyi etmememiz gerekmektedir.
Sonra ülkemizdeki Ekmek israfı
"Ülkemizde 300 gram üzerinden günde yaklaşık 85 milyon ekmek üretiliyormuş. Tüketim ise 79 milyon civarında gerçekleşiyormuş. Geriye kalan da çöpe gidiyormuş." bu rakamlara göre ülkemizde günlük 6 milyon ekmeğin israf edildiğini söyleyebiliriz.
Müslüman bir ülkede her gün 6 milyon ekmek çöpe gidiyor. Basit bir hesaplama ile Ülkemizde İsraf önlenirse ekmeğe zam yapılmasına gerek kalmayacağı muhakkaktır.
Bir başka anlatım ile "İsraf ettiğimiz gıda maddeleriyle Suriye’nin tamamı doyar, Türkiye’de 60 hastane, 120 okul yapılır."
Bu konuda bizim yapmamız gerekenleri anlatan hadis leri unutmamamız ve sürekli hatırlamamız gerekir diye düşünüyor bu konuda bulabildiğim hadisleri ve ayetleri paylaşmak istiyorum.
"Komşusu aç iken tok sabahlayan bizden değildir.”(Müslim, iman, 74, Birr ve Sıla, 142; Ahmed b. Hanbel, 1,55)
"Ey Ademoğulları, her mescide girişinizde temiz ve güzel elbiselerinizi giyin, yiyin, için fakat israf etmeyin. Çünkü Allah israf edenleri sevmez.”(A'raf, 7/31)
"Kibir ve israfa kaçmaksızın yiyiniz, içiniz, giyiniz ve tasadduk ediniz.”(Buhari, Libas 1)
"Ürün verdiği zaman ürününden yiyin, devşirildiği ve biçildiği gün de hakkını verin; israf etmeyin, çünkü Allah müsrifleri sevmez.”(En'am, 6/141) buyrulmaktadır.
"Sizden birinizin lokması düşerse, alıp üzerindeki tozu toprağı gidersin ve yesin. Onu şeytana bırakmasın.”(Müslim, Eşribe 133–135)
Tüm bu uyarılara rağmen ülke genelinde israf edilen ekmeğin oransal değeri %5.
Bu oran Almanya'da %2, Belçıka'da %1, İtalya'da %1.5 dolaylarında Ülkemizdeki Ekmek israfı Hırvatistan, Gürcistan, Moldova, Kosova, Karadağ, Malta ve İzlanda'nın nüfusundan daha fazla olduğunu söylersek Ekmek israfının ülkemizdeki acı durumu hakkında daha objektif bilgi sahibi oluruz.