VAN (AA) - CEMAL AŞAN - Van'da 23 Ekim 2011'de meydana gelen 7,2 büyüklüğündeki depremde yıkılan ve 20 kişinin yaşamını yitirdiği Safa apartmanının sahibi Nezir Baş'ın 6 yıl 3 ay hapse mahkum edildiği davanın gerekçeli kararı tamamlandı.
Van 1. Ağır Ceza Mahkemesince hazırlanan gerekçeli kararda, binanın, yapımı sırasında gereken özenin gösterilmemesi, kötü demir işçiliği ve beton kalitesi ile donatı eksiklikleri nedeniyle yıkıldığı vurgulandı.
Otelin enkazı altında kalanların ölüm nedenlerinin yanı sıra depremlerin türleri, oluş şekilleri ve Türkiye'de yaşanan yıkıcı depremlerle ilgili detaylı bilgilere yer verilen kararda, 23 Ekim 2011'de yaşanan depremde yıkılan Safa apartmanı hakkında hazırlanan raporlara ilişkin değerlendirmeler de aktarıldı.
Kararda, sanık Baş'ın müdafilerinin İstanbul Teknik Üniversitesi İnşaat Fakültesinden aldıkları raporda, binanın bodrum ve zemin katlarında herhangi bir kolon kesilmediği, beton kalitesinin yüksek olduğuna dair bilgilerin bulunduğu kaydedildi.
- "Binada yetersizlikler görülmektedir"
Van Cumhuriyet Başsavcılığınca Karadeniz Teknik Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümüne yaptırılan inceleme sonucu alınan raporda ise binanın bodrum katının dışında tamamının yıkıldığı anımsatılarak, şu tespitlere yer verildi:
"Dosyadaki proje verilerine göre, binadaki yarım çatı katı, yapı ruhsatında bulunmamaktadır. Dosyadaki belgeler incelendiğinde, yıkılan binanın mevcut taşıyıcı elemanlarının donatı detaylandırmasında yetersizlikler olduğu görülmektedir. Dosya kapsamında gönderilen beton numuneleri içerisinde standart dışı agregalar belirlenmiştir. Safa apartmanına ait karot numuneler üzerinde gerçekleştirilen merkezi basınç deneyleri sonucunda elde edilen değer, 1975 yılında yayımlanan 'Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkındaki Yönetmelik'te belirtilen minimum beton sınıfı olan B 160'dan daha düşüktür."
Safa apartmanı projesinde yapılan incelemelerde kolon boyutlarında ani değişimlerin tespit edildiği vurgulanan raporda, söz konusu binada projelendirme, yapım ve iş bitimi aşamalarında "Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkındaki Yönetmelik ve İmar Kanunu" esaslarına yeterince uyulmadığının görüldüğü kaydedildi.
- "Binanın yapılmasında gerekli özeni göstermemişler"
Raporlarda, zemin katın taşıyıcı elemanlarının eksik olmasının yanında ruhsatta görünmeyen çatı katının binaya eklenmesinin de yıkıma zemin hazırladığı bildirilen kararda, "Van ili ve ilçelerinin ikinci ve birinci derece deprem bölgeleri içerisinde yer aldığı, bu hususun bölgede yaşayan insanlarca bilimsel olarak olmasa bile nesilden nesile aktarılagelen tecrübeler sonucu bilinmesi gerekir. Özellikle bu bölgeye yatırım yapacak olan kişilerin bu konuya daha dikkat etmeleri gerektiği, şüphelilerin de bu nedenle sorumlu olduğu anlaşılmaktadır." ifadesi yer aldı.
Binanın projesinde etriye sıklaştırması bulunmasına rağmen uygulamada yapılmadığı, bu nedenle deprem performansının kötü olduğu kaydedilen kararda, "Raporlarda, Safa apartmanının uygulamada kötü demir işçiliği, bodrum kat hariç bazı bölgelerde kötü beton kalitesi sebebiyle yıkıldığı, binanın inşası tamamlandıktan sonra dayanıklılığını, mukavemetini etkileyen herhangi bir olayın gerçekleştiğine dair veri bulunmadığı, binanın bodrum katında kolon kesildiğine ilişkin beyanlara hukuken itibar edilebilir mahiyette olmadığı, binanın yapımında proje hatalarının bulunduğu, sonuçta belirtilen ihtimallere göre ilgililerin sorumlu olduğu belirtilmiştir." denildi.
Sanık Nezir Baş'ın bina maliki olarak binanın yapımındaki bozukluklardan ve bakımındaki eksikliklerden doğan yükümlülüğünün "objektif özen yükümlülüğü" mahiyetinde yer aldığının kaydedildiği kararda, şu ifadelere yer verildi:
"Binanın inşasındaki bozukluklar bilirkişi raporlarıyla sabittir. Sanık Nezir Baş'ın binanın inşası sırasında oluşan bozuklukların projesine uygunluğunu ve resmi makamlarca yeterince denetlenip denetlenmediği hususunda yeterli özeni göstermediği ve binayı bu özen yükümlülüğünü yerine getirmek suretiyle teslim aldığına ilişkin her hangi bir delil sunamadığı sabittir. Dosya içerisinde bulunan delillere göre sanık Nezir Baş'ın objektif özen yükümlülüğünü ihlal eden davranışı ihmal aşamasında kalmış, bu şekildeki davranışıyla sonucu öngördüğüne ilişkin yargılamaya yansıyan delil bulunmamaktadır. Sanığın yıkılan binanın zemin katında iş yerinin bulunduğu, bunun yanı sıra sanığın kolon kestiğine ilişkin mahkememizde vicdani kanı oluşturacak delillerin yine yargılama ve tutanaklara yansımadığı, sanık Nezir Baş'ın zemin katında ticaret yaptığı binanın yıkılacağını ön görmesine rağmen burada ticaretine devam etmesinin olağan yaşam deneylerine aykırı olduğundan, eylemine dayanak kusurunun taksir derecesinde kaldığı anlaşılmaktadır."
- Davanın geçmişi
Van'da 6 yıl önce meydana gelen depremde yıkılan ve 20 kişinin hayatını kaybettiği Safa Apartmanı'nın sahibi Nezir Baş, 22 Şubat'ta görülen karar duruşmasında "Taksirle birden fazla kişinin ölümüne neden olmak" suçundan 6 yıl 3 ay hapis cezasına çarptırılmıştı. Ceza, sanığın kişiliği, taksire dayanan kusuru, yargılama sürecinde duyduğu pişmanlık, sosyal ve ekonomik durumu nazara alınarak 227 bin 500 lira adli para cezasına dönüştürülmüştü.
AA