ANKARA (AA) - SELMA BIYIKLI ADABAŞ - Bebek ve çocuklarda büyüme, gelişme, öğrenme ve zeka geriliği, gebelerde düşük ve ölü doğum riski gibi sorunlara yol açan iyot yetersizliğinin ortadan kaldırılması için alınan önlemler meyvesini vermeye başladı.
Türkiye genelinde yüzde 85'e kadar çıkan iyotlu tuz kullanımı, kentlerde yüzde 90, kırsalda ise yüzde 70 düzeyinde. Batı ve kuzeyde iyotlu tuz kullanımı artarken doğuya doğru gidildikçe oranlarda düşme görülüyor.
AA muhabirinin Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu yetkililerinden aldığı bilgiye göre, iyot yetersizliği en fazla doğurganlık çağındaki kadınlar, gebeler, bebekler ve çocukları etkiliyor, bebek ve çocuklarda büyüme, gelişme, öğrenme ve zeka geriliği, gebelerde düşük ve ölü doğum riski ve her yaşta guatr gibi sorunlara yol açıyor.
Sağlık Bakanlığı, ülkede önemli bir halk sağlığı sorunu olan iyot yetersizliğine bağlı hastalıklar ve bu hastalıkların yol açtığı sağlık problemlerinin önlenmesi amacıyla uzun süredir "İyot Yetersizliği Hastalıklarının Önlenmesi ve Tuzun İyotlanması Programı" yürütüyor.
Geçen yıl ağustos ayında çıkarılan Türk Gıda Kodeksi Tuz Tebliği ile sofra tuzuna 25-40 mg/kg oranında potasyum iyodat katılması zorunlu hale getirildi. Tebliğde ayrıca iyot için belirlenmiş üst limitin artı 3 mg/kg farklılık gösterebileceği, iyot tüketmemesi gereken kişiler için iyotsuz sofra tuzu üretimi yapılabileceği hükmü de yer aldı.
-İyotlu tuz kullanımı artıyor
İyotlu tuz kullanımının artırılması için Bakanlığın uzun yıllar önce başlattığı önlemler meyvesini vermeye başladı.
1995 yılında Türkiye genelinde yüzde 18,2 olan iyotlu tuz kullanım oranı, yüzde 85,4'e yükseldi. Bu oran kentlerde kırsala göre daha yüksek.
Kentlerde yüzde 90 olan iyotlu tuz kullanım oranı kırsalda yüzde 71,5 düzeyinde. Batı ve kuzeyde bu oran artarken doğuya doğru gidildikçe düşme görülüyor.
İyotlu tuz kullanımı oranı İstanbul'da yüzde 97,4, batıda yüzde 93,5, kuzeyde yüzde 90,5, Orta Anadolu'da yüzde 85,3, güneyde yüzde 78,6, doğuda yüzde 61,4, GAP bölgesinde ise yüzde 57,8 düzeyinde.
-"Tuz yemek ocaktan alınmadan hemen önce atılmalı"
Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Bilim Dalı Öğretim Üyesi ve İyot Koruma Programı Sağlık Bakanlığı Üniversite Danışmanı Prof. Dr. Murat Faik Erdoğan, Türkiye'de iyotlu tuz kullanımının istenilen düzeyde olmadığını vurguladı.
Türkiye'de iyotlu tuz kullanımının yüzde 99'a çıkarılması gerektiğini bildiren Prof. Dr. Erdoğan, gebelerle emziren annelerin iyotlu tuz tüketmesinin, bebeklerin zihinsel ve bedensel gelişimi açısından büyük önem taşıdığını, tuzla alınan iyotun yeterli olmadığı durumlarda dışarıdan iyot desteği sağlanması gerektiğini anlattı.
"Merdiven altı" tabir edilen yerlerde ruhsatsız üretilen, iyot içermeyen tuzların kesinlikle kullanılmaması gerektiğini bildiren Erdoğan, "İyotlu tuzlar ise ambalajı içinde tüketilmeli ya da güneş ve hava görmeyen kaplarda saklanmalıdır. Ayrıca, içeriğindeki iyotun uçmaması için tuz, yemek pişmeden değil, ocaktan alınmadan hemen önce atılmalıdır" önerisinde bulundu.