İZMİR (AA) - EFSUN YILMAZ - Yeşilçam'ın ünlü aktörlerinden Ayhan Işık'ın da ölüm nedeni olan güneş çarpması ya da sıcak çarpmasının esmerleri de sarışınlar kadar etkilediği bildirildi.
İzmir Halk Sağlığı Müdürü Dr. Mehmet Nil Hıdır, AA muhabirine yaptığı açıklamada, güneş çarpmasının güneş altında uzun süre kalanlarda görülen bir yaz hastalığı olduğunu, aşırı sıcak sonucu beden ısısını ayarlayan mekanizmanın bozulduğunu belirtti.
Şiddetli baş ağrısı, bulantı, kusma ve yüksek ateşle kendini gösteren güneş çarpmasının tedavi edilse bile öldürücü olabileceğini veya kalıcı zararlar verebileceğini anlatan Hıdır, "Bu nedenle güneş çarpmasına karşı önlem alınması büyük önem taşır. Güneş çarpmasında bedende ortaya çıkan değişiklikler aşırı ısıya karşı bir tepkidir. Direkt olarak güneş ışınlarına maruz kalmak o bölgenin o anki hava sıcaklığından daha fazla ısınmasına neden olacağından güneş çarpması görülme riskini yükseltir" dedi.
Vücudun iki mekanizmayla yükselen ısıyı düşürdüğünü anlatan Hıdır, bu yollardan birinin damarların genişlemesi, deriye daha fazla kan taşıması, böylece deri yüzeyinden yitirilen ısı miktarının artması, diğerinin de ter bezlerinin salgısıyla derinin soğutulması olduğunu belirtti.
- Fazla kilo, alkol, ateşli hastalık riski arttırıyor
Güneş çarpmasında sadece termometrede okunan sıcaklığın etkili olmadığını, ısının bedendeki etkisini artıran çeşitli koşullar olduğunu kaydeden Hıdır, şöyle konuştu:
"Hava çok nemliyse, ter buharlaşamaz ve bu yüzden ısı kaybı zorlaşır. Hava çok durgunsa, hava akımıyla beden yüzeyinden ısı atılması güçleşir. Çocuklar ve yaşlılar bedenlerindeki ısı düzenleyici mekanizmalar yetersiz olduğundan, sıcaklık değişikliklerinden fazla etkilenir. Sıcağa alışkın olmayanlar, fazla kilolular, içki içenler ve ateşli hastalık geçirmekte olanlar için de güneş çarpması tehlikesi daha fazladır."
- Esmer, sarışın, kumral fark etmiyor
Halk arasında sarışın ve açık ten rengine sahip kişileri güneşin daha çok etkilediği ve güneş çarpması konusunda da bu grubun daha büyük risk altında olduğu inancının hakim olduğunu ifade eden Mehmet Nil Hıdır, "Sıcak çarpması olarak da bilinen güneş çarpması vücut ısısının 41 derecenin üstüne çıkması sonucu oluşur, ten rengiyle ilgisi bulunmamaktadır" dedi.
Güneş çarpmasının üç ana belirtisinin çok yüksek ateş, terleyememe ve komaya kadar giden sinir sistemi bozukluğu olduğunu anlatan Hıdır, ruhsal bozukluk, uyumsuzluk, baş ağrısı, sersemlik ve yürümede zorluk da yaşanabileceğini dile getirdi.
Güneş çarpmasının ileri evrelerinde bilinç kaybının da söz konusu olabileceğini belirten Hıdır, sinir sisteminde kalıcı hasarlara yol açan bu rahatsızlıkta erken müdahalenin büyük önem taşıdığını söyledi.
- Güneş çarpmasına karşı alınabilecek önlemler
Yaz aylarında herkesin bedeninin aşırı ısınmasını engellemesi gerektiğini belirten Hıdır, oruç tutanların ise özellikle güneşten korunmasını istedi.
Bol ve serin tutan elbiseler, şapka, güneş kremi, fazla su öneren Hıdır, güneş çarpması durumunda yapılması gerekenleri şöyle sıraladı:
"Çok acele tıbbi yardım çağırılmalı, hasta gölge bir yere taşınmalı ve vücut sıcaklığı 38 - 39º C’ye düşünceye kadar vücut soğutulmalı, hastanın bilinci açık ve davranışları normalse içecek verilmelidir. Bilinci yerinde değilse içecek verilmemelidir, boğulmaya neden olabilir. Hasta kusuyorsa yan yatırılmalıdır. Alkollü içecekler ise kesinlikle verilmemelidir."