Tevazu kalmadı, düzen bozuldu
İcar nisbetinde evler yazıldı
Fakir fikaranın bağrı ezildi
Pek yaman haldeyim bilsin Fethi Bey
Eska’yı açtılar yeni Daire
Bu da derdimize olmadı çare
Bir dönüm ekine üç lira pare
Onu da bulamam bilsin Fethi Bey
Düşünceler arttı derdime daldım
Ziraat bankasından yüz lira aldım
Bunu veremeyip mülkeder kaldım
Kederli olduğum bilsin Fethi Bey
Esnafın yarısı dükkandan kalktı
Buğdaycı tiftikçi büsbütün battı
Koyun tüccarları bütün top attı
Bundan da haberin olsun Fethi Bey
Çalıştım çiftime yapmadım hile
Yüz elli dönümden çıktı on kile
Benim tohluğa yetmiyor bile
Bankaya ne verem yetiş Fethi Bey
Aşık Mehmet senin sözlerin hakdır
Kimse kıymetini etmiyor takdir
Vergiye verecek on param yoktur
Ne satıp vereyim bilmem Fethi Bey
(Konyalı Aşık Mehmet/ 1930)
Konyalı Aşık Mehmet, 1930’da kaleme aldığı bu şiiri, Serbest Cumhuriyet Fırkası reisi Fethi Okyar’a bir şikayet dileğiyle yazmış. Halkın yoksulluğunun üstüne yaz kuraklığı da eklenince başta çiftçilerin çok canı yanmış. Tek partili bunaltıcı yönetimin karşısına çıkan Serbest Cumhuriyet Fırkası o dönemlerde tek kurtarıcı parti görülürken, beklenen rüyalar gerçekleşmeden parti kapanmış. O dönemlerde halk bir taraftan kuraklıkla boğuşurken bir taraftan da yönetimin baskı ve vergileri, çiftçiyi canından ettirdi.
* * *
Geçen 86 yılda büyük kurak yılları göz önüne alırsak, biz halâ vahşi sulama dediğimiz Salma sulama yöntemiyle tarlalarımızı suluyoruz. Konya Ovası’na adam akıllı tek damla yağmur inmedi. Karapınar’ın yer altı suları çekildiği için tarların ortasında onlarca dev obruklar oluştu. Hotamış’a yapılan yeni barajlarımız bile Konya Ovası’nın 3’de birine yetecek suyu karşılayabiliyor. Hâl bu durumdayken hunharca suyumuzu harcıyoruz. Aklı başındaki çiftçilerimiz şimdiden tehlikenin farkına vardı, şapkayı önüne koyup iki eliyle kafasını tutuyor. Hatırladığıma göre 1960’lı yıllarda İsrail, sularını hunharca kullanmış, yer altı sularının azalmasıyla Tel Aviv alçalmaya başlamış. Bu durum bilim adamları tarafından erken fark edilince milyonlarca dolar harcanarak yer altına tekrar su basılıp başkent kurtarılmış. Biz durumu erken fark etmezsek, Karapınar olduğu yerde yok olacak. Sadece Konya mı? Tüm Anadolu kuraklıktan nasibini alıyor, hem de şu zamanda.
* * *
Sulama kooperatiflerimiz ve DSİ bu duruma kalıcı bir çözüm getirmezse Birleşmiş Milletler raporlarına göre 2023 yılına hiç şüphesiz susuz ülkeler arasında girmiş olacağız.
Bu seferde Konyalı bir âşık şikâyetname yazarsa; hiç sanmam bu kadar esprili ve yumuşak yazacağını…