ESKİŞEHİR (AA) - DENİZ AÇIK - Eskişehir Teknik Üniversitesi (ETÜ) Mimarlık ve Tasarım Fakültesi Endüstriyel Tasarım Bölümü son sınıf öğrencisi Gülsüm Demirok, Manisa'nın Soma ilçesindeki gezisi sırasında madencilerin konforsuzluğu, ağır olması ve dar görüş açısı nedeniyle gaz maskelerini kullanmadığı öğrenince hafif, yekpare ve geniş görüş açılı "SOMA" adını verdiği bir maske yaptı.
Öğrenci Demirok, birinci sınıftayken ziyarete gittiği Soma'da konuştuğu madencilerin yaklaşık 3,5 kilo ağırlığındaki, altında ya da üstünde ayrı filtresi bulunan, konforsuz, dar görüş açılı gaz maskelerini, bu tür olumsuzluklar nedeniyle kullanmak istemediklerini öğrendi.
Bunun üzerine yeni bir gaz maskesi tasarlamak için kolları sıvayan Demirok, öğretim gördüğü bölümdeki Dr. Öğretim Üyesi Emre Tüfekçioğlu danışmanlığında bir yıl boyunca çalışma yaptı.
Çalışmalar sonunda hiçbir aparata gerek kalmadan gaz ve toz partiküllerini absorbe edecek bir filtre sistemi bulunan, benzerlerinden 1-1,5 kilo daha hafif, geniş vizöre sahip tek parça halinde bir gaz maskesi tasarladı. Demirok'un tasarladığı maskenin üretimi bir firma tarafından da planlanıyor.
- "Kirli havanın tahliyesi için özel bir kanal sistemi var"
Demirok, AA muhabirine yaptığı açıklamada, üniversiteye başladığı dönemde Manisa'nın Soma ilçesinde bir süre bulunduğunu belirterek, orada gözlemlediği ilk konunun madencilerdeki kişisel koruyucu donanım eksikliği olduğunu kaydetti.
Sohbet ettiği madencilerin gösterdiği maskelerin iç açıcı olmadığını ifade eden Demirok, "Bana gösterdikleri maske, demirden ağız kısmı paslanmış, burunluğu bile olmayan koruyucuydu. Bu maske de 3,5 kilo ağırlığındaydı. Madenciler bunu taşıdıklarını ancak kullanmadıklarını söyledi. Bu olayları gördükten sonra özel bir gaz maskesi tasarlamaya koyuldum." diye konuştu.
Demirok, konfor eksikliği ve kullanmaya karşı isteksizliği göz önüne alarak maskeyi yüzü saracak şekilde tasarladığını söyledi.
Filtre ya da maskedeki hava akımını kontrol etmek için kullanılan ventil gibi ağırlıkları da ortadan kaldırdığını anlatan Demirok, şöyle konuştu:
"Maske içindeki kirli havanın tahliyesi için özel bir kanal sistemi oluşturdum. Bu kanalı yaparken de yüz ile minimum teması baz aldım. Maskede gaz ve toz partiküllerini absorbe edecek bir filtre sistemi var. İçinde aktif karbon ve toz filtresi bulunuyor. Aşağıdan gelen kirli hava filtrelenerek maskenin içine geliyor. Ortalama 1,5 kilo ağırlığındaki maskenin takılması ve çıkartılmasını da çok basit tasarladım. Hava sirkülasyonunu çok başarılı şekilde yapan maskenin, ağırlığını azaltıp konforunu artırdım. Geniş de bir vizörü var. SOMA adını verdiğim maskeyi, bir firma üretmek için planlama yaptı."
Projenin danışmanı ve ETÜ Mimarlık ve Tasarım Fakültesi Endüstriyel Tasarım Bölümü Dr. Öğretim Üyesi Emre Tüfekçioğlu de ağır endüstrilerde ve madenlerde çalışan işçilerin kullandığı gaz maskelerinin genellikle konforsuz olduğunu dile getirdi.
İşçiler için daha konforlu ve uzun süre kullanabilecek bir maske tasarlamak için öğrencisi Gülsüm Demirok ile yola çıktıklarına değinen Tüfekçioğlu, "Maskenin hiçbir bir aparatı bulunmuyor. Yekpare bir maske olması önemli bir avantajı. Görüş alanı daha geniş, dışarıdan sarkan başka bir eklentisi bulunmuyor. Hafif olduğu için de işçiler daha rahat çalışabilecek. Kolay kullanımlı ve kişiselleştirilebilen bir maske. Çeşitli departmanlardaki işçiler için ayırıcı renkler ve semboller maskeye ilişkilendirilebiliyor." ifadelerini kullandı.
AA