ADDİS ABABA (AA) - Somali'de meclis, yeni cumhurbaşkanını bugün seçecek.
Uzun yıllar iç savaş ve ekonomik zorluklarla mücadele eden ülkede mecliste gizli oylamayla yapılacak seçimde 20'den fazla aday yarışıyor. Propaganda döneminde güvenlik, yolsuzlukla mücadele ve kalkınma konularına yoğunlaşan adaylardan 4'ünün ismi öne çıkıyor.
Öne çıkan adaylar arasında görev süresi dolan Cumhurbaşkanı Hasan Şeyh Mahmud, eski Cumhurbaşkanı Şeyh Şerif Şeyh Ahmed, halihazırdaki Başbakan Ömer Abdurreşid Ali Şermarke ve eski Başbakan Muhammed Abdullah Fermacu bulunuyor.
- "Üç isim daha şanslı"
Uzmanlar, herhangi bir sürpriz olmadığı takdirde Hasan Şeyh Mahmud, eski Cumhurbaşkanı Şeyh Şerif Şeyh Ahmed, eski Başbakan Muhammed Abdullah Fermacu'nun parlamentodaki desteklerinden dolayı daha avantajlı olduğunu belirtiyor.
Gazeteci ve siyaset uzmanı Beşir Muhammed Abdulkadir, “Her ne kadar kazanacak kişinin kim olduğunu söylemek zor olsa da görev süresi biten Hasan Şeyh Mahmud'un meclisten aldığı destek ve çevre ülkelerle olan güçlü ilişkisi sebebiyle tekrar seçilmesini uzak görmüyorum.” dedi.
Siyaset uzmanı Said Ali ise diğer iki adayın meclisteki tabanlarının küçümsenemeyeceğini belirterek, söz konusu adaylara verilen desteğin yanı sıra siyasi ve güvenlik alanda yaptıkları vaatlerle de cumhurbaşkanlığı koltuğunu Mahmud'tan geri alabilecek güçte olduklarını söyledi.
- Yabancı ülkelerin müdahalesi
Ülkede seçim dönemi boyunca tartışılan konuların başında yabancı ülkelerin seçimlere müdahale ettiği iddiası bulunuyor. Birleşik Arap Emirlikleri'nin Somali'deki bazı bölge liderini görüşmek için Abu Dabi'ye davet etmesi çokça tartışıldı.
Türkiye'nin Mogadişu Büyükelçisi Olgan Bekar da 27 Ekim 2016'da seçimlerdeki ekonomik ve güvenlikle ilgili sıkıntıları konuşmak ve seçimlerdeki yabancı ülkelerin manipülasyonu tartışmak üzere Somali Seçim Komisyonu Başkanı Ömer Muhammed Abdulle ile bir araya gelmişti.
- Hasan Şeyh Mahmud
Görev süresi dolan Cumhurbaşkanı Hasan Şeyh Mahmud, en güçlü adaylardan biri olarak gösteriliyor. 1955 doğumlu Mahmud, cumhurbaşkanlığı döneminde Türkiye'yle kurduğu iyi ilişkilerle biliniyor.
Uzun yıllar ulusal ve uluslararası kalkınma örgütlerinde görev alan Mahmud, 1981 yılında Somali Ulusal Üniversitesinden mezun oldu. 2011 yılında Barış ve Kalkınma Partisi'ni kuran ve halen bu partinin başkanlığını yürüten Mahmud, İngilizce biliyor.
- Ömer Abdurreşid Ali Şermarke
Seçimlerde öne çıkan isimlerden biri de Başbakan Ömer Abdurreşid Ali Şermarke.
Eski Cumhurbaşkanı Abdurreşid Ali Şermarke'nin oğlu olan Ömer Şermarke, 1969'da Somali'de doğdu. Somali Üniversitesi İktisat Fakültesi mezunu Şermarke, Kanada Carleton Üniversitesinde de “Ekonomi ve Siyaset Bilimi” alanında yüksek lisans yaptı.
Şermarke, 2009'da başbakanlık görevine getirildi ancak dönemin Cumhurbaşkanı Şerif Şeyh Ahmed'le yaşadığı anlaşmazlık sonucu bir yıl sonra istifasını sundu ve aynı yıl ABD Büyükelçisi olarak göreve başladı.
Cumhurbaşkanı Mahmud, 17 Aralık 2014'te Şermarke'yi hükümeti kurmakla görevlendirdi. Şermake, o günden bu yana başbakanlık görevini yürütüyor.
- Şeyh Şerif Şeyh Ahmed
Somali'nin eski cumhurbaşkanlarından Şeyh Şerif Şeyh Ahmed de seçimin güçlü adaylarından.
İslam Mahkemeleri Birliği (ICU) eski başkanı Ahmed, 1964 doğumlu. Arapça ve İngilizce bilen Ahmed, 2009 yılında cumhurbaşkanı oldu. Ahmed görevini 20 Ağustos 2012'e kadar yürüttü.
- Muhammed Abdullah Fermacu
1962 Mogadişu doğumlu Fermacu, 1985 yılında Somali'nin Washington Büyükelçiliğine başkatip olarak atandı. 1991'de Somali'deki hükümetin yıkılması sonrası ABD'ye siyasi sığınma talebinde bulundu.
ABD vatandaşı olduktan sonra New York'ta hem özel hem de kamu sektöründe farklı görevler alan Fermacu, 2010 yılında dönemin Cumhurbaşkanı Şeyh Şerif Şeyh Ahmed tarafından başbakanlık görevine getirildi.
2011 yılında görevinden istifa eden Fermacu, aynı yıl Somali Adalet ve Eşitlik Partisini kurdu. Halen bu partinin genel sekterliğini yürüten Femacu, İngilizce biliyor.
- Seçim sistemi
Ülkede parlamento ve cumhurbaşkanlığı seçimleri peş peşe yapılıyor. Parlamentonun, “Halk Meclisi” olarak da bilinen alt kanadının 275 üyesi, Somali'deki farklı kabileleri temsil eden 14 bin delege tarafından 4 yıllığına seçiliyor.
Parlamentonun üst kanadının 54 üyesi ise eyalet konseyleri tarafından belirleniyor. Seçilen parlamento üyeleri yeni cumhurbaşkanını belirliyor.
Görev süresi dolan Cumhurbaşkanı Mahmud, 2012'deki seçimin ardından aşiret sistemine dayalı sisteminin değiştirileceğini, bir sonraki seçimin halk oylamasıyla yapılacağını açıklamıştı.
Ancak seçim için gerekli altyapının oluşturulamaması, güvenlik endişesi, yeni seçim yasasının hazırlanmasındaki gecikme, seçmenlerin kayıt altına alınmaması gibi sorunlar nedeniyle yetkililer, seçimin bir kez daha aşiret sistemine dayalı yapılmasına karar vermişti.
AA