Geçen hafta paylaşmak isterdim sizinle… Ama olmadı, hastalık-mastalık. Ama Memleket'te okuyalı yirmi gün olduğu halde heyecanım hiç geçmedi.
Memleket'te ''Takkeli Dağ Turizme Kazandırılıyor '' deniyordu… Haberin devamı da şöyleydi: ''Konya yeni bir turizm merkezi daha kazanıyor. Selçuklu Belediyesi'nin öncülüğünde Takkeli Dağ'da arkeolojik kazı çalışmaları başladı. Konya'nın kültür mirasına sahip çıktıklarını vurgulayan Başkan Altay, Konya'nın siluetini değiştirecek proje tamamladığında buradaki kültür mirası önemli bir ziyaret yeri haline dönüşecek '' dedi.
Selçuklu Belediye Başkanı Uğur İbrahim Altay; ''-Sayın Milletvekilimiz Mustafa Kabakcı'nın teşvikleriyle, Matrakçı Nasuh'un bir minyatüründen yola çıkarak kale siluetini tamamlamak için kazı çalışmalarına başlandı. Yoğun bir şekilde çalışıyoruz'' diyor.
Beni heyecanlandıran girişimin içinde Konya İl Kültür Müdürlüğü de var; Takkeli Dağ'daki kazılar da Necmettin Erbakan Üniversitesi'nden Sanat Tarihi Bölüm Başkanı Prof. Dr. Ahmet Çaycı başkanlığında yürütülüyor.
''ANADOLU'NUN KİLİDİ '' OLAN DAĞ…
Günlerdir düşünüyorum ''Takkeli Dağ'' üstüne.
Takkeli Dağ'ı değerlendirmek için; tarihi, Konya tarihini bin yıldır etkilemiş bir ''Cesim Dağ'' için doğru söylemek gerekirse gerçekten geç kaldık... Harekete geçirmek Mustafa Kabakcı'ya, gereken girişimleri yapmak Uğur İbrahim Altay'a nasipmiş. Yollar ''nasip'te düğümleniyor.
Takkeli Dağ'a, Konya tarihi'nde İbrahim Hakkı Konyalı “Kevele Dağ” der; dağın üç bin yıllık macerasını gezerek görerek anlatır.. Mehmet Önder “Mevlana Şehri Konya” da “Gevale Kal'ası” der; özet olarak Takkeli'nin Konya tarihi için önemini çok güzel belirtti.
İster Konyalı gibi ''Kevele'' deyin; ister Önder gibi “Gevale” deyin; ister kadim Konyalılar gibi ''Takkeli'' deyin... Bu dağ Konya'nın Kaderi'nde birinci dereceden rol oynadı... Konya'nın bin yılda başına gelenlerin birinci dereceden tanığı.
Takkeli Dağ'sız bir Konya.. Düşünebilir misiniz? Ne kadar eksik olur Konya...
Şehir dışına çıkıp bir bakın; Takkeli'yi bütün haşmeti ile görebileceğiniz yerden bir bakın.
''Büyük Gevale'', ''Küçük Gevale''; yani iki Takkeli bağdaş kurmuş oturmuş Selçuklu savaşçılarına ne kadar benzer..
Ahmet Hamdi Tanpınar, İnce Minare için mealen '' bundan daha büyüğünü yapmak her zaman mümkün. Ama bundan yerlisini yapmak, asla'' der.
Takkeli Dağ da öyle.,. Bundan büyük nice dağ var; ama Takkeli Dağ kadar, yerli olan asla.
TAKKELİ DAĞ / KEVELE KALESİ'NİN MACERASINDAN...
Roma'da; Bizans'ta, Selçuklular'da, Karamanoğulları'nda, Osmanlılar'da bin bir tarihi olayın şahidi Kevele Kalesi'ni kısaca tanımak ister misiniz?
Buyurun öyleyse…
Rahmetli Mehmet Önder, kırkiki yıl önce 1971 de Konya Turizm Derneği'nin yayımladığı önemli kaynak kitap ''Mevlana Şehri Konya '' da Geveye'yi şöyle anlatır: '' Gevele Kal'ası, Konya düzlüğünün kuzey ve batı yönlerini çeviren Gelemiş Dağları’ndan Loras Dağları’na doğru uzanan silsile arasındaki Takkeli Dağ'ın bir yanardağ platformu olan sarp ve sivri tepesi üzerine yapılmıştır. Ne zaman inşa edildiği hakkında, kesin bilgilerimiz olmamakla birlikte, Roma ve Bizans devirlerinde bu çevrenin kilidi sayılan sağlam bir kal'a olduğu sanılmaktadır. Anadolu Selçuklu Devleti’nin kurucusu Kutalmuşoğlu Süleyman Şah, bu kal'ayı Romanus Makri adlı bir Bizans kumandanından almış, bundan sonra Selçukluların elinde müstahkem bir kal'a olarak kalmıştır. Konya'nın dış kal'adan mahrum bulunduğu yıllarda, Gevale kal'ası, Selçukluların her tehlike karşısında savunmaya çekildikleri bir kala olmuş, bilhassa Haçlı Seferleri sırasında, Selçuklu sultanları Mes'ud I. ve Kılıçarslan, bu kal'ada tutunmuşlardı. Konya dış kal'ası yapıldıktan sonra da Gevale kalası, önemini korumuş, bazı hallerde siyasi suçlar burada hapsedilmişlerdir. Keyhüsrev I. in ikinci defa tahta oturuşunda, Kılıçarslan III. ü Gevele kal'asına göndermiş, Alâeddin Keykubad I. ziyaretine gelen büyük bilgin Şeyh Şehabeddin Sühreverdi'yi bu kal'ada kabul etmiş, Keyhüsrev II. zamanında tanınmış Emir Kemalüddin Kamyar burada şehid edilmiş, Emir Muinüddin Süleyman Pervane, Karamanoğullarını bu kal'a önlerinde mağlup etmişti. Selçuklular ve Karamanoğulları devrinde daha pek çok siyasi olaylara sahne olan Gevale Kal'ası, 1467 yılında Fatih Sultan Mehmet tarafından güçlükle zapt edilmiş ve yıktırılmasını emretmiştir. ''
FATİH'İN YIKTIRILMASINDAN ÖNCE KEVELE KALESİ'NİN MUHTEŞEM TASVİRİ..
Ünlü Osmanlı minyatürcüsü Matrakçı Nasuh'un minyatürünü yaptığı Kevele Kalesi'ni Fatih Sultan Mehmet, Karamanoğlu Beyliği'ni yerle yeksan etmeden önce son görenlerden bir, de Şair Hamidi'dir. Fatih Sultan Mehmet'le birlikte '' Karaman Seferi'ne '' katılan şair Hamidi Kevele Kalesi'ni şöyle anlatır;
“Padişahın yenilmez askerinin yüzü Hakkın inayetiyle Gevale kal’ası tarafına döndü. O zaman bir kal’a gördüm ki dokuz felek onun dizdarı idi. Gök kubbe bu sahrada onun mislini görmemişti. Kal’anın başı şerefle göklerin yukarısına ilişmiş, etekleri de bir kemer ile takviye olunmuştur. Onun yüksek burçlarında geceleyin yıldızlar gökkandilleri gibi parlıyordu. Bir dağ ki, burçları demir direkler gibi yükselmekteydi. Ferkadan yıldızı o dağın tepesinden baş göstermişti. O, kara taştan bir kal’a, Zuhal yıldızı da kapısında bekçisi. Felek kal’ası gibi bir kal’a, Behram onun dizdarı. Zamanın insanları ona Dar’ül-mülk adını vermişlerse, sebebi kal’anın gayet yüksek olmasından değil, ziyade muhkem olmasındandır”.
TAKKELİ DAĞ’IN KEVELE KALESİ’NİN İHYASI NELER KAZANDIRIR?
-Başta hemen söylemek gerek; Konya’nın iç ve dış turizm için acil yeni yatırımlara ihtiyacı var. Yüzlerce yıldır ihyası yapılmayan zenginliklerin hizmete girmesi önemli kazanımlar sağlayacaktır.
-Roma’nın, Bizans’ın, Selçuklular’ın, Karamanoğulları’nın, Osmanlılar’ın tarihinde önemli rolleri olan bir kaleyi gezerek geçmişi tahayyül etmek insanlara çok cazip gelecektir. Tarihin içinde şahane zihin yolculukları yapacaklardır.
-Kevele Kalesi, Konya’nın kaderinde yüzyıllar boyu kilitlik etmiştir. Halkımızın tarihimizi önemsemesinde önemli etkenler yapacaktır.
-Cumhuriyet Konyası’nın bir gümüş tepside tüm cazibesi ile görülebilmesi ancak Takkeli Dağ’da yapılacak yatırımlarla mümkündür.
Kevele’li ilk fetheden Kutalmışoğlu Süleyman Şah’ı; Kılıçarslan’ı, Alaaddin Keykubat’ı gören taşlara el sürmek… Zor zamanlarda Selçuklu Sultanları’nın hazineleri ile sığındıkları, bir sürede olsa, “Başkent” gibi kullandıkları, “Dar’ül-mülk olarak andıkları kaleden Konya’yı seyretmek… İstanbul’un alınışında kullanılan toplarla Kevele’nin yıkılışından arda kalan taşlar üstünde oturmak. Hayali bile cihan değen kazanımlar.
YAZIYI BAĞLARKEN BİRKAÇ SÖZ
-Bence, girişimin önemini kavrayacak birikimde ve tarih şuurunda olanlara teslim etmek gerekir ki; Takkeli Dağ’ı Konya’ya Kazandırma Projesi “Yılın en önemli, en anlamlı projesi.
-Takkeli Dağ’a, Kevele Kalesi’ne kolayca ulaşımı sağlayacak; Konya turizmine yeni, maddi ve manevi imkânlar sağlayacak proje, Selçuklu Belediyesi için bir numaralı proje olmalı. Çünkü Takkeli Dağ, “Kubbe-i Hadra ile birlikte Konya’nın iki sembolünden biri.
-Teşvikleriyle, öncü fikirleriyle projenin hayata geçirilmesine sebep olan; Milletvekili Mustafa Kabakçı’yı; gerekli yatırım girişimleri için karar veren Selçuklu Belediyesi Başkanı Uğur İbrahim Altay’ı tebrik etmek gerek.
“Takkeli Dağ/Kevele Kalesi ihya projesi” Konya için o kadar önemli ki; hiçbir gerekçe ile ihmal edilmemeli. Hele ilkbaharda gereken her yatılım yapılmalı.
Konya milletvekili Mustafa Kabakcı ile Selçuklu Belediye Başkanı Uğur İbrahim Altay, Matrakçı Nasuh’ın Takkeli Dağ minyatürü ile Takkeli Dağ’da.