İSTANBUL (AA) - Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Aylık Fiyat Gelişmeleri Raporu'nda, enflasyondaki artışın ana sürükleyicilerinin, temel mal ve enerji fiyatları olduğu belirtilerek, ithal içeriği yüksek temel mallarda yüksek oranlı fiyat artışlarının izlendiği bildirildi.
TCMB tarafından ağustos ayına ilişkin Fiyat Gelişmeleri Raporu yayımlandı.
Raporda, ağustos ayında tüketici fiyatlarının yüzde 2,30 arttığı, yıllık enflasyonun 2,05 puan yükselerek yüzde 17,90 olduğu anımsatılarak, gıda enflasyonunun, işlenmiş gıda grubundaki olumsuz seyre bağlı olarak bir miktar yükseldiği belirtildi.
Enflasyondaki artışın ana sürükleyicilerinin temel mal ve enerji fiyatlarının olduğu aktarılan raporda, "İthal içeriği yüksek temel mallarda yüksek oranlı fiyat artışları izlendi. Enerji fiyatlarındaki güçlü artış eğiliminin eylül ayında da devam etmesi beklenmektedir. Bu dönemde hizmet sektöründe de genele yayılan fiyat artışları izlendi. Üretici fiyatları maliyet baskılarının oldukça güçlendiğine işaret etmiştir. Bu görünüm altında çekirdek göstergelerin yıllık enflasyonu ve ana eğilimi önemli ölçüde yükselmiştir." ifadeleri kullanıldı.
Raporda, ağustosta B ve C endekslerinin yıllık değişim oranlarının sırasıyla 1,94 ve 2,12 puan artarak yüzde 16,95 ve yüzde 17,22 düzeyinde gerçekleştiği belirtilerek, şunlar kaydedildi:
"Alt grupların yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, ağustosta bir önceki aya göre temel mal, enerji, hizmet ve altın gruplarının katkılarında sırasıyla 0,98, 0,54, 0,24 ve 0,23 puan artış gözlenmiştir. Bu dönemde gıda ve alkol-tütün gruplarının katkısında ise önemli bir değişim gerçekleşmemiştir. Mevsimsellikten arındırılmış verilerle çekirdek enflasyon göstergelerinin 3 aylık ortalamaları incelendiğinde, enflasyonun ana eğiliminde belirgin bir yükseliş gözlenmiştir. Bu dönemde ana eğilim temel mal grubunda sert bir yükseliş kaydederken, hizmet grubunda bir miktar artmıştır. Sonuç olarak, çekirdek enflasyon göstergelerinin ana eğiliminde belirgin bir bozulma izlenmiştir."
- "Kira enflasyonundaki yukarı yönlü eğilim ağustosta da devam etti"
Raporda, hizmet grubu fiyatlarının ağustosta yüzde 1,46 yükseldiği, grup yıllık enflasyonunun 11,84'e ulaştığı hatırlatılarak, yıllık enflasyonun haberleşme, ulaştırma ve lokanta-otel hizmetlerinde daha belirgin olmak üzere tüm alt gruplarda artış kaydettiğine işaret edildi.
Haberleşme hizmeti fiyatlarındaki artışta cep telefonu görüşme ücretlerinin belirleyici olduğu kaydedilen raporda, "Grup genelinin aksine, uzun süredir düşük seyreden haberleşme hizmetleri enflasyonunda, son aylarda enflasyon görünümündeki bozulmayla birlikte yukarı yönlü bir seyir izlenmektedir." denildi.
Raporda, aynı dönemde lokanta-otel grubunda konaklama hizmet fiyatlarının, döviz kuru gelişmeleri ve turizmdeki canlı seyre bağlı olarak yüzde 5,30 ile yüksek bir aylık artış kaydettiği, yemek hizmeti fiyatlarındaki yükseliş eğiliminin de sürdüğü bildirildi.
Ulaştırma grubunda ise gerek olumlu seyreden turizm gerekse akaryakıt fiyatlarındaki yükselişe bağlı olarak kara ve hava yolu ile yolcu taşımacılığı fiyatlarındaki artışların öne çıktığı vurgulanan raporda, "Diğer hizmetler grubunda ise döviz kuruna duyarlı olan sağlık hizmetleri ile bakım-onarım kalemlerinde fiyat artışları izlenmiştir. Genel enflasyon seviyesindeki yükselişe bağlı olarak kira enflasyonundaki yukarı yönlü eğilim ağustos ayında da devam etmiştir." değerlendirmeleri yapıldı.
- "Temel mal grubu enflasyonunda döviz kuru gelişmeleri ana belirleyici oldu"
Raporda, temel mal grubu yıllık enflasyonunun ağustosta 3,60 puan yükselerek yüzde 23,18'e ulaştığı, bu dönemde yıllık enflasyonun tüm alt gruplarda yükseldiği bildirildi.
Dayanıklı ve diğer temel mallar grubundaki fiyat artışlarının, döviz kuru kaynaklı olarak genele yayılmaya devam ettiği belirtilen raporda, "Fiyatları yüzde 5,49 artan dayanıklı mal grubunda, mobilyadaki yüzde 6,58, otomobildeki yüzde 5,99 ve beyaz eşyadaki yüzde 5,17 yüksek fiyat artışları öne çıkmıştır. Diğer temel mallardaki aylık fiyat artışında ise konutun bakım-onarımına yönelik malzemeler ve kişisel bakım ürünleri gibi ithal bileşeni yüksek ürünler belirleyici olmuştur. Giyim ve ayakkabı grubundaki sezon indirimleri, mevsim normallerine göre daha sınırlı gerçekleşmiştir. Özetle, temel mal grubu enflasyonunun yukarı yönlü seyrinde döviz kuru gelişmeleri ana belirleyici olmuştur." ifadeleri kullanıldı.
Enerji fiyatlarının ağustosta yüzde 5,37 arttığı anımsatılan raporda, şu değerlendirmelere yer verildi:
"Fiyat artışı alt kalemler geneline yayılırken, bu dönemde elektrik, doğal gaz ve katı yakıt fiyatları sırasıyla yüzde 9, yüzde 7,45 ve yüzde 5,34 yükselmiştir. Akaryakıt fiyatları ise ÖTV düzenlemesine bağlı olarak yüzde 5,25 artmıştır. Böylelikle enerji grubu yıllık enflasyonu 3,85 puan artarak yüzde 21,34'e ulaşmıştır. Enerji fiyatlarındaki yükselişin, elektrik ve doğal gaz fiyat artışı ile akaryakıt ürünlerine ilişkin ÖTV düzenlemesinin sarkan etkisine bağlı olarak eylülde de sürmesi beklenmektedir. Gıda ve alkolsüz içecekler yıllık enflasyonu ise ağustosta 0,35 puan artarak yüzde 19,75 olmuştur. Yıllık enflasyon işlenmiş gıdada yüzde 15,57'ye yükselirken, işlenmemiş gıdada yüzde 24,31'le yatay seyretmiştir.
Bu dönemde sebze fiyatlarında kısmi bir düzeltme görülse de mevsimsellikten arındırılmış işlenmemiş gıda fiyatları yataya yakın bir seyir izlemiştir. Bu grupta kırmızı et fiyatları gerilemiş, yumurta, süt ve pirinç fiyatlarında artışlar kaydedilmiştir. Döviz kurunun yanı sıra işlenmemiş gıda grubunda yer alan girdi niteliğindeki ürün fiyatlarının yansımalarının izlendiği işlenmiş gıda grubunda ise fiyatlar yüzde 2,12 ile keskin bir artış kaydetmiştir. Bu grupta ekmek ve tahıllar, süt ürünleri, konserveler ve katı-sıvı yağlarda belirgin olmak üzere alt kalemler geneline yayılan artış eğilimi izlenmiştir. Bu gelişmelerle taze meyve ve sebze dışı gıda grubunda yıllık enflasyon yüzde 16,43 düzeyine ulaşarak yükseliş eğilimini sürdürmüştür."
- "Üretici fiyatları kaynaklı maliyet baskıları oldukça güçlendi"
Raporda, yurt içi üretici fiyatlarının ağustosta yüzde 6,6 arttığı, yıllık enflasyonun 7,13 puan artışla endeks tarihinin en yüksek seviyesi olan yüzde 32,13'e ulaştığı bildirildi.
Alt gruplar geneline yayılan güçlü fiyat artışlarında, son dönemde Türk lirasında gözlenen değer kaybı eğiliminin belirleyici olduğu aktarılan raporda, "Söz konusu dönemde, imalat sanayi yıllık enflasyonu 8,01 puan artarak yüzde 33,29'a yükselmiştir. Bu gelişmelerle petrol ve ana metal hariç imalat sanayi fiyatlarının mevsimsellikten arındırılmış ana eğilimi önemli ölçüde hızlanmıştır." denildi.
Raporda, ana sanayi gruplarına göre incelendiğinde, tüm gruplarda güçlü fiyat artışları ve yıllık enflasyonlarda yükseliş izlendiği belirtilerek, şunlar kaydedildi:
"Ağustos ayında ara malı fiyatlarındaki artışta, demir-çelik, plastik, temel kimyasallar, tekstil ve kâğıt ürünleri öne çıkarken, sermaye malı fiyatlarında gözlenen artışta metal yapı ürünleri, motorlu kara taşıtları ile parça-aksesuarları ve makineler belirleyici olmuştur. Bu dönemde dayanıklı tüketim malları fiyatları mobilya, ev aletleri ve tüketici elektroniği, dayanıksız tüketim malları fiyatları ise tüketici tekstili, giyim, gıda ürünleri ve basım hizmetleri öncülüğünde yükselmiştir. Sonuç olarak, ağustos ayında tüketici fiyatları üzerindeki üretici fiyatları kaynaklı maliyet baskıları oldukça güçlenmiştir."
AA