Türkiye-ABD ticari ilişkileri diplomasideki dalgalı seyre rağmen istikrarını koruyor

ANKARA (AA) - DİLARA ZENGİN - ABD Başkanı Donald Trump, görevindeki üçüncü yılını geride bırakırken, bu süreçte gümrük tarifeleriyle ilgili gelişmelere, gündeme gelen yaptırımlara, siyasi ve diplomatik tartışmalara karşın Türkiye ile ABD arasındaki ticari ilişkiler istikrarlı seyretti. Yıllık 20 milyar dolar civarındaki ticaret hacminin gölgesinde belirlenen 100 milyar dolarlık hedef yolunda ilerlemek için bu yıl da çeşitli ziyaretler planlanıyor.

AA muhabirinin derlediği bilgiye göre, 20 Ocak 2017'de yemin ederek ABD Başkanlığı koltuğuna oturan Trump döneminde Türkiye ile ABD ilişkileri çeşitli sınamalardan geçti.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Trump'ın koyduğu 100 milyar dolarlık ticaret hacmi hedefine rağmen iki ülke arasında son 3 yılda zaman zaman yaşanan diplomatik gerilimler ve ABD yönetiminin ticarette izlediği korumacı politikalar ekonomik ilişkilere de yansıdı.

Türkiye ve ABD arasındaki diplomatik ilişkilere geçen yıl S-400 gerilimi, Barış Pınarı Harekatı'na ilişkin yaşanan görüş ayrılıkları ve ABD hükümetinin Türkiye'ye yaptırımlar öngören tasarıları damga vurdu. Yaşanan gerilimlere karşın iki ülke arasındaki dış ticaret hacmi önceki yıllara göre neredeyse istikrarlı bir seyir izledi.

- Ticaret hacmi yıllık 20 milyar dolar seviyesinde

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre Türkiye ile ABD arasındaki dış ticaret hacmi, Ocak-Kasım 2019 döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 7 azalarak yaklaşık 17,7 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti.

Türkiye'nin ABD'ye ihracatı, bu süreçte yüzde 2,7 azalışla 7,4 milyar dolara geriledi. Bu ülkeden ithalat ise aynı dönemde yüzde 9,8 düşüş göstererek 10,3 milyar dolar oldu.

İki ülke arasındaki dış ticaret hacmi 2018'in genelinde yaklaşık 20,7 milyar dolar olarak kayıtlara geçmişti.

Ticaret Bakanlığının geçici verilerine göre, Türkiye'nin 2019'da ABD'ye ihracatı 8,9 milyar dolar olurken, bu ülkeden ithalatı yaklaşık 11,9 milyar dolar olarak kaydedildi. Böylece 2019 genelinde Türkiye ve ABD arasındaki dış ticaret hacmi yaklaşık 20,9 milyar dolar olarak hesaplandı.

- "Liderlerin iradesi iş birliğinin gelişmesine alan yarattı"

Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) Türkiye-ABD İş Konseyi (TAİK) Başkanı Mehmet Ali Yalçındağ, Trump'ın ABD Başkanı olmasının Türkiye ve ABD arasındaki ekonomik ilişkilerde yeni bir olguyu beraberinde getirdiğini, son yıllarda F-35 ve S-400 gibi gelişmelerin siyasi ilişkilerde gerilime yol açsa da ekonomik ilişkilerin bundan tam anlamıyla olumsuz etkilenmediğini söyledi.

Türkiye ve ABD arasındaki ticaret hacminin 2015 ve 2016 yıllarında 17,5 milyar dolar seviyesinden Trump'ın başkan olduğu yıllarda 20 milyar dolar seviyesine yükseldiğine dikkati çeken Yalçındağ, "Sayın Trump'ın ve Sayın Erdoğan'ın sergilemekte oldukları iradenin, Türk ve Amerikan iş çevreleri arasında iş birliğinin gelişmesine yönelik daha geniş bir alan yarattığını düşünüyorum." dedi.

- Siyasi gündemin ortasında 100 milyar dolarlık hedef

Yalçındağ, "Diplomaside yaşanan zorlukların iş dünyamızda endişe yaratmadığını söylemek doğru olmaz ancak ikili ticaretimizde siyaset cephesinde yaşananlara paralel bir gerileme söz konusu olmamıştır. Dahası, iki ülke liderleri tüm bu siyasi gündemin ortasında 100 milyar dolar ticaret hedefi koymuş ve karşılıklı ekonomik ilişkileri teşvik etmişlerdir." diye konuştu.

Türkiye ve ABD ekonomik ilişkilerinde özel sektör temsilcilerinin daha aktif rol alması gerektiğini vurgulayan Yalçındağ, özellikle ABD tarafında yaşanan Trump'ın azil süreci ve kongrenin Türkiye karşıtı adımlarının, devlet yetkililerini ilişkilerin geliştirilmesi açısından sınırladığını, bu nedenle özel sektörün ön plana çıkmasının gerekli olduğunu bildirdi.

- Özel sektör temsilcileri nisanda Washington'da buluşacak

Yalçındağ, TAİK olarak 100 milyar dolar ticaret hacmi hedefine yönelik ABD'nin önde gelen danışmanlık firması Boston Consulting Group'a geçen yıl bir rapor hazırlattıklarını anımsatarak, şu değerlendirmede bulundu:

"Raporda belli başlı hedef sektörler belirledik ve bu sektörlerin temsilcilerinden oluşan bir çalışma grubu kurduk. Hedefimiz, bu sektör temsilcilerini yine belirlemiş olduğumuz perakende sektöründe faaliyet yürüten ABD firmalarıyla bir araya getirmek. 14-16 Nisan'da Washington DC'de düzenleyeceğimiz, iki ülke özel sektörler liderlerinin yanı sıra bakanlarının da katılacağı yıllık konferansımızın ana teması da 100 milyar dolar ticaret hedefi olacak."

Kongredeki Türkiye aleyhine gelişmelerin yanı sıra ABD'de 2020'nin seçim yılı olduğunu da hatırlatan Yalçındağ, "Türk özel sektörünün artık var gücüyle ABD'de angajman faaliyetlerine yönelmesi gerektiği aşikar. ABD ekonomisine ve siyasetine ne kadar nüfuz edersek edineceğimiz kazanım da bir o kadar fazla olacağı kanaatindeyim." ifadelerini kullandı.

- "Türkiye ve ABD ticareti dayanıklılığını kanıtladı"

ABD Ticaret Odası ABD-Türkiye İş Konseyi İcra Direktörü Jennifer Miel de Türkiye ve ABD arasındaki ticaret bağının çeşitli, dinamik ve dayanıklı olduğunu kanıtlandığını dile getirdi.

Miel, "Bazı ürünlere uygulanan yüksek gümrük tarifeleri, yaptırımlar ve ekonomideki yavaş büyümeye rağmen ABD ve Türkiye arasındaki ticaret hacmi, geçen yıl yaklaşık 20 milyar dolar seviyesinde istikrarlı seyretti, önceki yıllara göre neredeyse değişim göstermedi." dedi.

NATO ittifakı, ortak çıkarlar, tamamlayıcı beceriler ve benzer fikirli girişimci ruh nedeniyle Türk ve Amerikan özel sektörleri arasında güçlü bir yakınlık olduğunu vurgulayan Miel, bu nedenle iki ülke arasındaki ticaret ilişkisinin güçlü olmaya devam ettiğini anlattı.

Miel, "Trump yönetiminde, ABD ve Türkiye arasındaki ticari ilişkilerin potansiyeline odaklanmak, 100 milyar dolarlık ticaret hacmi hedefiyle dikkat kazandı." diye konuştu.

- 100 milyar dolarlık ticaret hedefi için reform vurgusu

İki ülke arasındaki ticaret hacminin 100 milyar dolara çıkarılması için her iki hükümetin de birtakım reformlar yapması gerekeceğine dikkati çeken Miel, gümrük tarifelerinin düşürülerek piyasaya erişimin gelişmesi, öngörülebilirliğin artırılması, dijital ticaretin kolaylaştırılması ve hukukun üstünlüğünün olmasının her iki tarafın da ihracatını artıracağını söyledi.

Miel, Türkiye ve ABD'nin iş konseyleri tarafından düzenlenecek yıllık konferansta havacılık, dijital ekonomi, enerji, inşaat ve turizm gibi stratejik sektörlere odaklanılacağı bilgisini verdi.

TÜİK verilerine göre, Türkiye'nin 2014-2019 döneminde ABD ile dış ticaret istatistikleri şöyle (Dolar):