ANKARA (AA) - TUĞÇENUR YILMAZ/ZUHAL DEMİRCİ - Türkiye'nin Hartum Büyükelçisi İrfan Neziroğlu, "Sudan'ın Türkiye'den uzaklaşacağını düşünmüyorum. Tam aksine daha da yakınlaşacağımızı, ilişkilerimizin daha sağlam temellere oturacağını düşünüyorum. Sudan'da bizim pozisyonumuz farklı, Türkiye'nin Sudan'da gizli bir hesabı veya gündemi yok. Biz Sudan'ı asla başka ülkelerle rekabet edilecek bir yer olarak görmedik, görmüyoruz." dedi.
Neziroğlu, 11. Büyükelçiler Konferansı'na (BKON) katılmak üzere bulunduğu başkentte, AA muhabirine açıklamalarda bulundu.
Sudan'da 4 aydır hükümetin bulunmadığını hatırlatan Neziroğlu, taraflar arasında anlaşmanın sağlanmasını çok önemli bulduklarını ve desteklediklerini söyledi.
Neziroğlu, sokaklarda da ciddi hareketlilik ve gerginlik yaşandığını hatırlatarak, "Anlaşma, bu gerginliği ve gösterileri sona erdirmesi bakımından önemli. Ülkede, hükümetin ay sonuna kadar kurulacağını ümit ediyoruz. Sudan, yeni bir sayfa açacak ve bundan sonra her bakımdan daha iyi olacağını ümit ediyoruz." ifadelerini kullandı.
- "Müdahil olmamakla sessiz kalmayı birbirinden ayırmak lazım"
"Türkiye'nin Sudan'da yaşananlara sessiz kaldığı" yönündeki eleştirileri doğru bulmadığını belirten Neziroğlu, şöyle devam etti:
"Bizim Sudan'da tarafların hepsiyle temaslarımız, doğrudan ya da dolaylı görüşmelerimiz oldu. Sessiz kalmadık ama sürece de müdahil olmadık. Müdahil olmamakla sessiz kalmayı birbirinden ayırmak lazım. Bazı ülkeler Sudan'daki sürece doğrudan müdahil oldu, süreci yönlendirmeye çalıştılar. Biz bunu çok doğru bulmuyoruz. Nitekim Sudan halkı da bu duruma tepki gösterdi. Sudan'ın geleceğine Sudanlılar karar verecek."
Sudan'ın 30-40 yıllık bir ülke olmadığına işaret eden Neziroğlu, "Sudan Cumhuriyeti her ne kadar bağımsızlığını 1956'da kazanmışsa da dünyanın en eski piramitleri Sudan'da. Bu topraklar, kadim medeniyetlere ev sahipliği yaptı, farklı devletler kuruldu. Dolayısıyla nasıl yönetileceği Sudanlı kardeşlerimizin vereceği bir karardır, biz de ona saygı duyarız. Bizim taraf olup 'Şu tarafı destekliyoruz.' dememiz doğru olmazdı." diye konuştu.
- "Sudan halkının yanındayız"
Neziroğlu, "Biz Sudan halkının yanındayız." diyerek, Sudanlıların Türkiye'ye ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'a karşı çok büyük bir sevgi duyduğunu aktardı.
Sudan'ın siyasi ve ekonomik açıdan istikrarlı olmasını istediklerini belirten Neziroğlu, bu yönde çabaladıklarının altını çizdi. Sudan'da bazı büyükelçilerin gösterilerde yer aldığını anımsatan Neziroğlu, "Bu çok şık bir durum değil. Kendi ülkelerinde gösteriler yapılsa başka ülkelerin büyükelçileri oturma eylemine katılsa nasıl karşılarlar? Kendi ülkenizde hoş karşılamayacağınız bir şeyi, başka ülkede de yapmamak gerekir diye düşünüyorum." ifadelerini kullandı.
- "Net fotoğrafı hükümet kurulduktan sonra göreceğiz"
Neziroğlu, Sudan'da sivil ve askerin yanı sıra gazeteciler, akademisyenler, bürokratlar ve toplumun farklı kesimleriyle temaslarının devam ettiğini kaydetti. Ülkede anlaşmanın memnuniyet verici olduğunu ifade eden Neziroğlu, öte yandan taraflar arasında baştan beri bir güvensizlik olduğuna işaret etti.
Müzakereden ziyade sanki daha çok pazarlık yapıldığını belirten Neziroğlu, "Bu ikisi birbirinden farklıdır. Pazarlıkta iki taraf da elden geldiğince fazla şey almak, kazancını artırmak ister fakat müzakerede ülkenin geleceği için bir uzlaşma ararsınız. Yeri geldiğinde her iki taraf da fedakarlıkta bulunur." diye konuştu.
Neziroğlu, Sudan'da bu güvensizlikten kaynaklı halen bir miktar kırılganlık olduğuna değinerek, şunları söyledi:
"Net fotoğrafı hükümet kurulduktan sonra göreceğiz. Sudan'da bir teknokrat hükümet kurulacak ve tamamen iç barışla ekonomik sorunlar üzerine odaklanılacak. Sudan'da halen silahlı gruplar da mevcut. Ekonomik ve kalıcı iç barış, en önemli iki öncelik. Ümit ediyoruz mesafe katedilir. Sudanlı kardeşlerimiz de layık oldukları refaha bir an önce kavuşur."
- "Sudan'la ilişkilerimiz yeni değil köklü bir ilişki"
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın, 2017'deki Sudan ziyaretinden sonra ilişkilerin çok hızlı şekilde geliştiğine işaret eden Neziroğlu, şu ifadeleri kullandı:
"Bizim Sudan'la ilişkilerimiz çok köklü, tarihi ilişkilerdir yani yüzlerce yıla dayanan ilişkiler. Bunu Sudanlılar da biz de biliyoruz ve onlar da biz de dile getiriyoruz. Sudan'da kökeni Türk çok sayıda kişiye rastlanabiliyor. Uzun süre beraber yaşadık. Ortak kahramanlarımız var. Darfur bölgesinde, Sultan Ali Dinar gibi Birinci Dünya Savaşı'nda Osmanlı'nın yanında canı pahasına savaşan, yine Türkiye'de 'Zenci Musa' diye bilinen Sudanlı Musa, bunlar ortak kahramanlarımız. İki ülke arasında kültürel anlamda da önemli bir bağ bulunuyor. Türkiye'nin Sudan'la ilişkileri konjonktürel değil köklüdür."
Neziroğlu, Erdoğan'ın ziyareti sonrası bir "Sudan farkındalığı" oluştuğuna ve son zamanlardaki "Sudan'ın Türkiye'den uzaklaşabileceği" yönündeki endişeleri gerçekçi bulmadığına dikkati çekerek, şöyle devam etti:
"Sudan'ın Türkiye'den uzaklaşacağını düşünmüyorum. Tam aksine daha da yakınlaşacağımızı, ilişkilerimizin daha sağlam temellere oturacağına inanıyorum. Sudan'da bizim pozisyonumuz farklı, Türkiye'nin Sudan'da bir hesabı yok. Biz Sudan'da hiçbir ülkeyle rekabet halinde değiliz. Olaylar sürecinde başka ülkelerin Sudan'ın içişlerine müdahil olmasından Sudanlılar rahatsız oldu. Bu süreçte bazı büyükelçilikler önünde Sudan'ın iç işlerine karıştıkları gerekçesiyle gösteriler düzenlendi."
- Türkiye'nin Sudan'daki faaliyetleri
Neziroğlu, Türkiye'nin aynı zamanda Sudan'da çok sayıda insani yardım faaliyetinde bulunduğuna, Nyala'da açtığı hastanenin Sudan'ın en modern hastanelerinden birisi olduğuna değinerek, şunları söyledi:
"Bizim hastanemize civar ülkelerden, Çad'dan hasta geliyor. Doktorlarımız, mesai kavramı gözetmeksizin hafta sonları köylere gidip hasta muayene ediyor. İnsani yardım kuruluşlarımızın her biri farklı etkinlikler düzenliyor, kimi öğrenci okutuyor kimi yetim öğrencilere kahvaltı dağıtıyor kimi yetimhane inşa ediyor. Sudan, Türkiye Burslarından en fazla yararlanan ülkelerin başında geliyor. YÖK'ün Sudanlı akademisyenlere verdiği burslar ve sivil toplum kuruluşlarımızın bursları dahil edildiğinde her yıl 200'den fazla kişiye eğitim bursu veriliyor. Türkiye'nin Sudan'a ilişkin projelerini yeni hükümetle ele alacağız. Türkiye aleyhine bir durum oluşacağını düşünmüyorum. Biz Sudan'da da Afrika'da da istikrarın yanındayız, istikrarsızlığın değil."
- "Sevakin bizim için sembolik açıdan önemli"
Neziroğlu, Sudan'ın Sevakin Adası'na ilişkin Türkiye ile Sudan arasındaki anlaşmanın iptal edilebileceği yönündeki iddiaların asılsız olduğuna işaret ederek, Türkiye'nin Sevakin Adası'nda askeri üssünün bulunduğu iddialarının da doğru olmadığını dile getirdi.
Sevakin Adası'nda restorasyona ihtiyaç duyulan çok sayıda binanın yer aldığını belirten Neziroğlu, "Sevakin, bizim için sembolik açıdan önemli. Osmanlı'nın Afrika'daki yönetim merkezlerinden birisi, böyle bir değeri var." dedi.
Neziroğlu, Sudan'da yaşanan süreçte, Türkiye'ye karşı hiçbir olumsuz mesaj almadıklarını aktararak, Sevakin'deki durumu yeni gelen yönetimle de konuşacaklarını ve Sevakin'i Sudan'a gelir getiren bir turizm merkezi yapmayı hedeflediklerini vurguladı.
- "Sudan'a gelip yatırım yapmak isteyen kim varsa doğrudan beni arayabilir"
Sudan'da 4 bin kadar Türk vatandaşı bulunduğunu aktaran Neziroğlu, Sudan'da yaşanan olaylarda doğrudan Türk işletmeleri hedef alan hiçbir saldırı olmadığını ve bunun Sudanlılarla Türkler arasındaki dostluğu yansıttığını söyledi.
Neziroğlu, Türk iş adamlarını Sudan'da daha fazla tarım, hayvancılık, madencilik ve enerji alanlarında ticaret yapmaya davet ettiklerini belirterek, "İş adamlarına çağrım şu: Biz onların hizmetindeyiz. Sudan'a gelip yatırım yapmak isteyen kim varsa doğrudan beni arayabilir. Bir şekilde Sudan'a yolu düşen iş adamlarımıza, Büyükelçiliğimizin yanı sıra Ticaret Müşavirliğimiz ile Sudan'daki Türk İşadamları Derneği mensupları her türlü desteği verecektir." ifadelerini kullandı.
Çok sayıda Sudanlı öğrencinin yurt dışındaki farklı ülkelerde üniversite eğitimi aldığını dile getiren Neziroğlu, bu öğrenciler için Türkiye'nin cazip seçenekler arasında bulunduğunu söyledi. Sudan'dan çok sayıda kişinin Türkiye'ye seyahat ettiğine de değinen Neziroğlu, "Sudan'da da gerçekten görülmeye değer çok güzel yerler var. Türkiye'deki seyahat acentelerine Sudan'a ilgi göstermeleri çağrısında bulunuyoruz." diye konuştu.
- "FETÖ ile mücadelemiz devam edecek"
Sudan'ın FETÖ ile mücadele konusunda Türkiye'nin yanında bulunduğunu aktaran Neziroğlu, "FETÖ ile mücadelemiz sadece Sudan'da değil her yerde devam ediyor ve edecek." dedi.
Neziroğlu, Sudan'da Maarif Okulları, Yunus Emre Enstitüsü (YEE), TİKA gibi birçok kurumla her alanda ilişkileri geliştirmek için çalıştıklarını da sözlerine ekledi.