Arizona, çöl havasının temizliği kadar muhteşem dağlarıyla etkileyici bir yer. Dağların çevrelediği alanlarda uzun boylu kaktüsler ve çalılıklarla ardıç ağaçları süslüyor doğayı.
Tabiatın haşmetini sergilemesine izin veren planlamaya kıskanarak bakıyorum. Çünkü kentin yüzde 80’lik bölümünde iki, üç katlı binalar hakim. Binalar için model bir ev yapılıyor ve her bölge bu evlerin aynısını inşa etmekle yükümlü. Mutlaka bahçe içinde. Doğanın toz rengine uyumlu boyanmış evler dağların haşmetine sevgiyle boyun eğer şekilde. Tabiatla tam uyumlu hatta Sedona kentinde ağaç boyunu geçmeyen ve ağaçların arasına gizlenmiş mimarı kızıl dağların güzelliğiyle uyumlu. Gözümün önüne Erzurum, Antalya Bey Dağları ya da Süphan geliyor. Dağlara en küçük bir saygı duymadan örülen beton duvarlar. Nefes alamayan kentler. Tabiatı öldüren vurdumduymazlık ve çirkinlik. Türklerin en sevdiği ve saydığı dağların yok oluşu… Vatan sevmek ne demek acaba?
Sedona, Phoenix’e (feniks) iki saat uzaklıkta bir yer. Kızıl dağlarında günbatımını ve doğuşunu izlemek için insanlar buraya geliyor akın akın. Otel olsun, iskan edilen ev olsun hepsi arazi ile uyumlu ve yayılmış. Hiçbir yükseklik yok. Sedona adı insana mistik geliyor. Burası enerji merkezi olarak biliniyor zaten. Dişil, erkek ve nötr enerji kaynaklarının hepsi burada deniyor. Sedona aslında bir kadın adı. Buraya ilk dönemlerde yerleşen bir beyazın karısına hediye diyebiliriz. Vahşi Batı deyiminin yeşerdiği bu topraklarda vahşi doğa size bunu yeniden hatırlatıyor. 1970’lerde bile kovboy kıyafetleriyle ata binenlerin dolaştığı bu bölgede bugün turistler cirit atıyor. Enerji alacağımız söylenen yerde bir Kızılderili, “Burada bir yıl yaşayan beyazlar var ve hiç enerjiyi falan hissetmiyor.” dedi ve ekledi: “Hissetmeniz için inancınız tam olmalı.” Biz dua ederken birkaç arkadaş namaz kıldı ve uzaktan gelen Hintli aile, “Tıpkı bizim gibi yapıyorsunuz. Bu yogaya benziyor.” dediler. Sonra sohbet ederken namazdan çok etkilendiklerini, uzaktan görünce geldiklerini anlattılar. Politikacılar olmasa insanların birbiriyle sorunu olmayacağına inandığını söyleyen Hintlilerden ayrıldığımızda dünyanın birçok yerinde bu yargıyı insanlarla paylaştığımı fark ettim. Halkların birbiriyle sorunu yoktu, onları provoke eden politik dünyalar olmasa.
Sedona, kanyonları ziyaret ederek şelaleler ve değişik hayvanları görebileceğiniz bir yer. Bu arada masmavi bir kuş uçuyor gözümün önünden. Kartallar gökyüzünde dolanıyor. Milyonlarca yıllık dağların güneş batarken boyandığı kıpkırmızı renk insanı büyülüyor.
Sinaguan köyündeki kaya resimleri 6000’den fazla figürü kapsıyor. Prehistorik dönemlerden kalma insanı anlatma sanatı etkileyici.
Her yerde Kızılderili eşyaları ve elişleri satılıyor. Yarı değerli taşlardan kolye yapan Kızılderililer de var. Kızılderililerin yaşadıkları rezervuar alanları buraya yakın. Bu alanlarda maalesef durum pek parlak değil. Enron’da adı geçen Abramof, Kızılderililere de kötülüğü dokunmuş bir isim. Bu bölgelerde yönetim Kızılderili yaşlılar meclisinin hepsinin üstünde de tek bir yaşlılar meclisi var. Bu karar mercii yaşlılar gelenekselden vazgeçmeyen bir yönetim sergilerken Abramof bunları parayla kandırıp her bölgeye kumarhane açmış. Kızılderililerin övündüğü tek şey kendi evlerinin dibindeki kumarhaneler! Alkolizm, işsizlik, eğitim gibi sorunlarda yenilikçi hiçbir şey yapmayan yaşlılar kumarhaneye peki demiş! Demek yaşlanmak akılla ilgili bir kazanım sağlamıyor.
Feniks, Donald Trump adının da çok geçtiği bir yer. Bu zengin emlakçı buraya izin verilen tek bölgede dev bir gökdelen yapıyor. Arsa fiyatları inanılmaz artmış son iki yılda Down Town denilen bölgede. Meksikalıların çoğaldığından, güvenliğin olmadığından şikayet eden de çok. “1970’li yıllarda kapılar açık uyurduk ve nüfusumuz 150.000’di.” diyorlar. Bugün nüfus 3 milyonu geçmiş durumda. Arizona Devlet Üniversitesi kente büyük canlılık katıyor. Dünyanın her yerinden öğrenciye kampüste rastlayabilirsiniz.
Arizona Üniversitesi 2002-2012 programlarını yayınlamışlar. Yarın ne olacağını bilmeyen ülkelerle bilenler arasındaki fark hiç kapanmayacak. YÖK dünyayı izliyor mu acaba?
Bir çöl olan Arizona’nın yemyeşil hali ve mimarisinin güzelliği çok etkileyici. Uzun uzun kaktüsler, ki isimleri seguara, içlerinde müthiş bir lif mimarisi var. O nedenle üzerleri deliklerle dolu. Çünkü kuşlar, sincaplar ve bilumum hayvanlar onun içine yuva yapıyormuş. Arizona’nın sembolü olan seguaralar her yerde var.