Büyük bir şiire rastlayan kişi, o şiire rastladıktan sonra artık eskisen olduğu kişi değildir. Sezai Karakoç böyle söylüyor. İnsan okuduklarıyla değişmiyorsa, ya da değişemiyorsa koca Yunus'un dediği gibi ya nice okumaktır. İnancımızın bize emrettiği okuma şeklinden de anladığımız gibi, bir metni okumak, bir coğrafyayı okumak, bir çiçeği, bir böceği okumak... (bu okumaları çoğaltabiliriz) Bizi, eğer okuduğumuz zamandan sonraki zamana gelişmiş değişmiş olarak aktarmıyorsa, bu eylemin bir faydası olmaz. Baktığımız coğrafya ufukları aşmalı, düşüncemiz Hz. Adem'den başlamalı, beslendiğimiz kültür bin yıllarla rakamlandırılmalı ki, sığ bir düşüncede at gözlüğüyle ilerlemenin sadece adım atma mesafesini değil, adam olma mesafesini artırmalıdır.
Dünyaya gelip giden her kişi, hayata bir şeyler bırakır. Bu insanlığın mirasıdır. Yaptığımız her eylemin , iyi ya da kötü bir iz bıraktığını bilmeliyiz. Bu günün dünyasından sadece bugün yaşayanların değil, dün yaşayıp gidenlerin de vebali vardır. Hayat bir ırmak gibi tarih boyu akıp gelen bir şeydir. Eğer dün birisi ırmağın bulunduğu yerden bir pet şişe atmışsa, bugün biz bizim önümüzden akan suda görürüz onu. Eğer dün hiç kimse bu sudan abdest almamış olsaydı bugün biz bu sudan abdest alınabileceğini bilemezdik. Hayat bir bütündür. İşte tam da bu yüzden yaşadığımız an çok önemlidir ve yarından da biz sorumlu olacağız.
İnsan dünyada olup biten her şey için kafa yormalı, güzellikleri nasıl devam ettirebilirimin hesabını yapmalı, çirkinlikleri, kötülükleri nasıl bertaraf edebilirimin derdine düşmelidir. Burada en önemli unsurlardan bir tanesi sevgidir. Eğer bir canlı bulunduğu yeri sevmezse, orada yaşamak ona zulüm olur ve ömrünü kısaltır. Bir çiçeği, bir ağacı düşünün, bir yerden bir yere taşındığı zaman yeni yerini severse orada canlanır güzelleşir, ama orayı sevmezse yaprağını döker ve kurur gider. İnsan sevmeye kendinden başlamalı, yakın çevresiyle devam etmeli, buna dünyanın güzelliklerini katmalı ve nihayet kendini yaratan da gerçek mecrasını bulmalıdır. Burada en önemli gereksinim bilgidir, hiç kimse bilmediği bir yolda istediği ivmeyle mesafe alamaz. Bilgi ise okumakla elde edilir.
Aile ilk öğretmendir. İnsan ilk adımlarını annesinin gözetiminde yapar, ilk sokağa çıkması babasının elinden tutmasıyla olur. Ninesinden dinlediği masallar, dedesinden duyduğu atasözleri, kıssalar çocuğun hayal gücünü ve karar verme mekanizmasını geliştirir. Arkadaşlarıyla oynadığı oyunlar, aslında hayatın küçük provalarıdır. Maalesef bugün bu anlattığım tablo büyük ölçüde zarara uğratıldı. Artık nineli dedeli hatta anneli babalı evler yok edilmekte. Sokak oyunlarının yerini sanal oyunlar almakta. İşte bugünün insanları olarak, korkarım bizim de günahımız bu olacak gelecekte.
Bilgi ve sevgi el ele tutuşurlarsa aşamayacakları dağ, geçemeyecekleri derya yoktur. Bunu bir insanın bilmesi idrak etmesi önemlidir, ancak bunu esas olarak devletin de bilmesi ve idrak etmesi elzemdir. Zira devlet hayat ırmağının akışında önemli bir iradeye sahiptir. Baraj kurabilir, yeni su yatakları açabilir ve akışın kalitesini artırabilir. O yüzden bir milletin dilini iyi kullanması için,i yi bir eğitimden, öğrenimden geçmesi gerekir. Burada da en önemli karar alıcı devlettir. Dilerim ve umarım ki bugünün hastalıkları iyi okunur, doğru tespit edilir ve doğru bir tedaviyle iyileşme sağlanır.
Son söz, sözün erbabı Yunus'un olsun: İLİM KENDİN BİLMEKTİR
İlim ilim bilmektir
İlim kendin bilmektir
Sen kendini bilmezsin
Ya nice okumaktır
Okumaktan murat ne
Kişi Hak'kı bilmektir
Çün okudun bilmezsin
Ha bir kuru ekmektir
Okudum bildim deme
Çok taat kıldım deme
Eğer Hak bilmez isen
Abes yere gelmektir
Dört kitabın mânâsı
Bellidir bir elifte
Sen elifi bilmezsin
Bu nice okumaktır
Yiğirmi dokuz hece
Okursun uçtan uca
Sen elif dersin hoca
Mânâsı ne demektir
Yunus Emre der hoca
Gerekse bin var hacca
Hepisinden iyice
Bir gönüle girmektir
Sevgiyle kalın