ANKARA (AA) - DUYGU YENER - Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından, "Sağlığı bozacak ölçüde vücutta aşırı yağ birikmesi" olarak tanımlanan "obezite", dünyada "En önemli sağlık sorunları" arasında gösteriliyor ve her yıl 2,8 milyon kişinin yaşamını yitirmesine neden oluyor.
AA muhabirinin Sağlık Bakanlığı verilerinden derlediği bilgiye göre, aşırı ve yanlış beslenme ile fiziksel aktivite yetersizliği, obeziteye neden olan faktörlerin başında geliyor. Ayrıca genetik, çevresel, nörolojik, fizyolojik, biyokimyasal, sosyo-kültürel ve psikolojik pek çok faktör de birbiri ile ilişkili obeziteye yol açabiliyor. Bazı hormonal ve sendromik hastalıklar da obezitede etkili.
Obezite, tedavi edilmediği takdirde yan etkileri ile hayat süresini kısaltan, hayat kalitesini bozan, doku ve organları olumsuz etkileyen kronik bir hastalık olarak hayatı etkiliyor.
Dünyada her yıl 2,8 milyon kişi obezite nedeniyle hayatını kaybediyor. Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre, fazla kiloluluk ve obezite, Avrupa'daki yetişkinlerde tip 2 diyabetin yüzde 80, iskemik kalp hastalıklarının yüzde 35 ve hipertansiyonun yüzde 55'inden sorumlu. Obezite kaynaklı bu hastalıklar da her yıl 1 milyondan fazla ölüme neden oluyor. Fazla kilo ve obezite aynı zamanda tansiyon, kolesterol, trigliserit ve insülin direnci üzerinde de olumsuz metabolik etkilere yol açıyor.
Düzenli fiziksel aktivite, kardiyovasküler hastalıkların yanı sıra diyabet, meme ve kolon kanseri ile depresyon riskini de azaltıyor.
- Çocuklarda obezite
DSÖ Avrupa Ofisince 2013'te 21 ülkede yapılan "Çocukluk Çağı Şişmanlık Araştırması"nın Türkiye verlerine göre, ülkedeki 7-8 yaş grubu çocukların 14,2’si fazla kilolu, yüzde 8,3'ü obez. Kentlerde yaşayan çocuklarda obezite oranı yüzde 10, kırsalda ise yüzde 6,6.
- Önlemler
Bu rahatsızlıklardan kaynaklanan maddi ve manevi kayıpları önlemenin yolu bireylerin obez olmasını önlemekten geçiyor. Bu amaçla obezite ile mücadele anne karnından hayatın sonuna kadar sürdürülmesi gereken bir zorunluluk olarak ortaya çıkıyor.
Bilimsel çalışmalar, doğum öncesi ve gebelik döneminden itibaren annenin yetersiz ve dengesiz beslenmesinin obezite oluşumuna neden olabileceğini gösteriyor. Ayrıca tüm bireylerin, günlük yeme alışkanlıklarının sağlıklı yöne kaydırılması, fiziksel aktivite düzeyinin yükseltilmesi ve diğer sağlıklı hayat alışkanlıklarının kazandırılması gerek önleme gerekse tedavide önem taşıyor.
- 1 milyon bisiklet dağıtımı
Çocukları ve gençleri etkileyen bu hastalıkla etkin mücadele, toplumun bilgi düzeyinin artırılması, bireylere sağlıklı beslenme ve düzenli fiziksel aktivite alışkanlığı kazandırılması, obezite ve ilişkili hastalıkların görülme sıklığının azaltılması amacıyla 2010'dan beri "Türkiye Sağlıklı Beslenme ve Hareketli Hayat Programı" uygulanıyor.
Program çerçevesinde, 81 il genelinde çeşitli faaliyetler yürütülüyor. Sağlıklı beslenme ve hareketli yaşamı çocukluk çağından itibaren benimsetmek için Sağlık ve Milli Eğitim bakanlıkları çeşitli kampanyalar yürütüyor.
Toplumda Fiziksel Aktivitenin Artırılması Projesi ile 2015-2018 yıllarında 1 milyon bisiklet dağıtılacak.
Geçen yıl üniversite ve diğer okullarda 40 bin bisiklet dağıtımı yapıldı, bu yıl da 100 bin dağ bisikleti alındı ve 23 Nisan törenleri kapsamında ilkokul ve ortaokullara gönderildi. 19 Mayıs törenleri ve Obezite Günü etkinliklerini de içine alacak şekilde liselere de bisiklet dağıtımları yapılacak. Ayrıca 150 bin şehir bisikleti de haziran ayında belediye, üniversite ve sivil toplum kuruluşlarına dağıtılacak.
Okullarda yiyecek içecek standartları ve çocuklara yönelik reklamların sınırlandırılması hususunda Radyo Televizyon Üst Kurulu için Gıda Profili ve Uygulama Klavuzu hazırlandı.
Bu çerçevede, Ulusal Fiziksel Aktivite, Türkiye Beslenme ve aile hekimleri için Obezite Klinik Tanı ve Tedavi rehberleri hazırlandı.
Sağlıklı beslenme uygulamaları kapsamında okullarda süt ve kuru üzüm dağıtımları gerçekleştiriliyor.
- Fiziksel aktivite karnesi
Okullarda hareketli yaşam ve fiziksel aktiviteyi artırmak için fiziksel aktivite karnesi uygulamasına geçildi. Beden eğitim derslerinde yılda 2 defa yapılacak fiziksel uygunluk ölçümleri konusunda, beden eğitimi öğretmenlerine yönelik eğitim videoları hazırlandı.
Milli Eğitim Bakanlığının iş birliğiyle yürütülen Beslenme Dostu Okul Programı kapsamında ise 2 bin 209 okula sertifika, geçen yıl 190 bin kişiye danışmanlık hizmeti verildi.
Aile hekimleri ve aile sağlığı elemanları için "Obezite Diyabet Danışmanlık Rehberleri" hazırlandı, 1 milyon 200 bin basılıp dağıtıldı. Aile Hekimleri ve aile sağlığı hemşirelerinin bu danışmanlıkları verebilmeleri için toplum sağlığı merkezlerindeki hekim, hemşire ve diyetisyenlere eğitici eğitimleri verildi.
Tespit edilen 943 morbid obez hasta, evde sağlık hizmetinden yararlanıyor.
AA