KOCAELİ (AA) - MELİH PALAS - Kocaeli'nin Karamürsel ilçesinde yaklaşık yarım asırdır yorgancılık yapan Ali Rıza Ünsal, bir zamanlar genç kızların çeyizlerinin vazgeçilmezi olan el yapımı yorganların eskisi gibi ilgi görmemesi nedeniyle bitme noktasına gelen mesleğini ayakta tutmaya çalışıyor.
Rengarenk kumaşlar ve el emeğiyle işlenerek dikilen yorganların yerini son zamanlarda tercih edilen hazır yorgan ve yastıkların alması, "ata mesleği" olarak da anılan, yüzyıllardır nesilden nesile aktarılan yorgancılığın zor günler geçirmesine neden oluyor. Karamürselli 47 yıllık yorgan ustası Ali Rıza Ünsal, AA muhabirine yaptığı açıklamada, yüzyıllar öncesinden bugüne aktarılan atadan kalma el sanatlarına gereken ilginin gösterilmediğini ifade etti.
Günümüzde hazır yorganların tercih edilmesinin, mesleği bitirme noktasına getirdiğine dikkati çeken Ünsal, "Ben yetiştirme yurdunda büyüdüm. 12 yaşında yorgancılığa yönlendirildim ve o tarihten bu yana mesleği sürdürüyorum. İnsanlar artık hazır mamullere yöneldi. Bugün itibarıyla mesleğimiz gerileyip, bitme noktasına kadar geldi." dedi.
- "Zorlukları görmediği için hazıra yöneliyor"
Ünsal, yeni yetişen gençler olmadığı için mesleğin ilerlemesinin de mümkün olmadığını vurgulayarak, ilçedeki kurumlardan aldığı destekle sürdürmeye çalıştığı mesleği ile yüzyıllardır yaşayan el sanatlarının sanatlarının ayakta kalıp, gelecek nesillere taşınabilmesini temenni etti.
"Şimdiki nesil, zorlukları görmediği için hazıra yöneliyor." diyen Ünsal, sağlık için hazır değil, el yapımı yorganların kullanılması tavsiyesinde bulundu.
Karamürsel’de faaliyet gösteren üç yorgancıdan biri olan Ali Rıza usta, çırak yetişmediğinden yakınarak, "59 yaşındayım, yorgancılığı birkaç sene daha yaparım ama sonrasında benim yerime bu işi yapacak biri yok. Karamürsel’de şu anda 3 yorgancıyız, bir arkadaşımız önümüzdeki günlerde kapatacağını belirtti. Eskiden yorgancılık mesleği yaygındı." diye konuştu.
Ünsal, büyük alışveriş merkezleri ve tekstil mağazalarında satılan hazır yorgan ve battaniyelere daha çok talepte bulunulduğuna işaret ederek, şunları kaydetti:
"Bundan dolayı el işi yorgancılık mesleği tarihe karışma tehlikesiyle karşı karşıya kaldı. Geçmişte, ilçede genç kızlar çeyizlerine koymak için 5-10 adet el dikimi pamuklu yorganlardan alırdı. Çeyizlerde mutlaka el yapımı yastık ve yorgan olurdu. Çeyizlerin şartlarından biriydi el emeği yastık ve yorgan. Yorgan olmayınca kızın çeyizi tamamlanmış sayılmazdı. Şimdi ise yok denilecek kadar az."
- Dar gelirliler için ekonomik yorganlar
El işi yorganı artık sadece köylülerin diktirdiğini anlatan yorgan ustası Ünsal, "Makine dikimi yorganlardan rahatsız olanlar el dikimi pamukluları tercih ediyor. Baklava, karanfil, yonca, tren yolu, pervane, parke, üzüm salkımı, zambak, kuş gibi motiflerle yorganları işliyoruz. Eskiden evlilik çağındaki kızların, çeyizine girecek bir yorgan için bazen günlerce sıra beklerlerdi. Gelenek ve göreneklerimizi kaybediyoruz." değerlendirmesinde bulundu.
Ünsal, önceleri yorgancı dükkanında 8 kişi çalıştıklarını, siparişleri yetiştirmek için gece yarılarına kadar uğraştıklarını anlatarak, "Şimdi ise devir değişti. El yapımı yorgandan 60 lira el emeği ücreti alıyorum. Bir günümü yorgana ayırıyorum. Hakkımız olan parayı alamıyoruz. 40-50 liraya hazır yorgan var. Üstelik taksitle. İnsanlarımız, fiyatları uygun diye hazır yorgana yöneliyor." şeklinde konuştu.
"Bir yorganı üç gün işleyerek yaptığımız günler geride kaldı." diyen Ünsal, şunları söyledi:
"Dolayısıyla artık sanat eseri yorganları görmek çok zor. Vatandaş, zorlu hayat şartları içerisinde el işi yorganların karşılığını veremez oldu. Biz de daha az emek harcayarak, dar gelirliler için ekonomik yorganlar dikiyor, hazır yorgan ve sünger yatak satarak ayakta kalabiliyoruz."
AA