İSTANBUL (AA) - ADEM KOÇ - Sağlık Bakanlığı tarafından sigara dumanına pasif maruziyeti önlemek amacıyla 19 Temmuz 2009 ile 31 Ocak arasında Türkiye genelinde 18 milyon 356 bin 892 mekana, 221 milyon 664 bin 685 lira idari para cezası uygulandı.

Tütünle mücadele kapsamında Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından 1987'de "Dünya Sigarayı Bırakma Günü" olarak kabul edilen 9 Şubat'ta her yıl Türkiye'de de çeşitli etkinlikler düzenleniyor.

AA muhabirinin Sağlık Bakanlığı verilerinden derlediği bilgiye göre, 700 milyon çocuk, yani dünyadaki çocukların yarısı sigara dumanına maruz kalıyor ve her yıl dünyada 600 binin üzerinde kişi sigara dumanına maruz kaldığı için ölüyor.

Sigara, içenleri olduğu kadar çevresindeki kişileri de etkiliyor. Toplumu pasif sigara dumanının zararlarından korumanın yegane yolunun ise sigara kullanımının kapalı alanlarda yasaklanması olduğu kabul görüyor.

Başkalarının içtikleri veya yanan tütün ürününden kaynaklanan dumanın solunması olarak tanımlanan pasif içicilik, kanser, amfizem ve kalp krizleri gibi birçok öldürücü hastalığa neden oluyor.

Tütün dumanına sadece 5 dakika maruz kalmanın bile kalp krizlerini tetikleyebildiği, süre uzadıkça bu riskin katlanarak arttığı kanıtlanırken, tam dumansız hava sahası olan yerlerde kalp krizlerinin yüzde 60 oranında azalabildiği tespit edildi.

Bunun yanında yine sigara dumanından pasif etkilenim kalp-damar hastalıklarını arttırıp, KOAH ve erişkin astımına neden olurken, akciğer kanserini yüzde 32, genç kadınlardaki meme kanseri riskini yüzde 90 artırıyor.

Türikye'de başlatılan tütün kontrolüne yönelik çalışmalar, Tütün Mamullerinin Zararlarının Önlenmesine Dair Kanunda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun'un 3 Ocak 2008'de kabul edilmesiyle ivme kazandı.

Söz konusu kanunun kamuya açık kapalı alanlar ile ilgili hükümleri 19 Mayıs 2008, özel hukuk kişilerine ait olan lokantalar ile kahvehane, kafeterya ve birahane gibi eğlence hizmeti verilen işletmelerde tütün ürünlerinin tüketilmemesi ile ilgili hükmü ise 19 Temmuz 2009'da yürürlüğe girdi.

Bu kapsamda, ikamete mahsus konutlar (evler) hariç tüm kapalı alanlarda sigara içme yasağı getirilirken, yasağın getirilmesindeki temel amaç, sigara kullanmadığı halde sigara dumanına pasif maruziyeti sonucu zarar gören başta çocuk ve gençler olmak üzere tüm vatandaşların korunması oldu.

Yasada 11 Haziran 2013'te yapılan değişiklikle kapalı alan denetimleri kapsamında, ceza gerektiren fiillerin bir yıllık dönemde tekerrürü halinde idari para cezasının bir kat, ikinci tekerrürü halinde iki kat artırılarak verilmesi ve aynı dönemdeki üçüncü tekerrürde de iş yerinin on günden bir aya kadar kapatılması hükme bağlandı.

Bu yasağın etkili şekilde uygulanmasını sağlamak için güçlü bir denetim mekanizması geliştirildi. İlgili kamu kurum ve kuruluşlarında görevli personelden (sağlık personeli, emniyet kuvvetleri, milli eğitim, belediye zabıtası) oluşan denetim ekipleri kuruldu.

- 221 milyon 664 bin 685 lira ceza kesildi

Denetimler, yetkili ekiplerce "rutin denetimler" ve vatandaşlar tarafından "Yeşil Dedektör Uygulaması" ile "ALO 184 iletişim hattı üzerinden yapılan ihbarlara yönelik denetimler" şeklinde yürütülüyor. Kanun ihlaline ilişkin bildirilen ihbarlara yönelik denetimlerde, ihlal tespit edilsin ya da edilmesin, ilgili işletmeye ihbarı takip eden dönemde belirli aralıklarla en az 3 denetim daha yapılıyor.

Bu süreçte sigara denetimlerine ağırlık veren Sağlık Bakanlığı, 19 Temmuz 2009-31 Ocak 2018'de Türkiye genelinde yaklaşık bin 453 ekiple 18 milyon 356 bin 892 denetim gerçekleştirilirken, aynı dönemde 221 milyon 664 bin 685 lira idari para cezası uyguladı.

- İstanbul'da 8 bin 432 iş yerine, 24 milyon 681 bin 656 lira duman cezası

İstanbul'da geçen yıl, kapalı mekanda tütün kullanımına izin verdiği tespit edilen 8 bin 432 iş yerine, 24 milyon 681 bin 656 lira para cezası uygulandı. İhlallerin 5 bin 658'i rutin denetimlerde tespit edilirken, 2 bin 774 ihlal de de ihbarlara yönelik denetimlerde belirlendi.

2016'da rutin kontrollerde 4 bin 648, ihbarlara yönelik denetimlerde ise 2 bin 1 olmak üzere toplamda 6 bin 649 ihlal tespit edildi, uygulanan idari para cezası toplamı 15 milyon 400 bin 259 lira olarak kayıtlara geçti.

Buna göre, geçen yıl bir önceki yıla göre bin 738 ihlal artışı yaşandı, idari para cezasındaki artış ise 9 milyon 281 bin 397 lira oldu. İhlallerdeki artış yaklaşık yüzde 26,82 oranında seyrederken, idari para cezalarındaki artış da yüzde 60,27 oldu.

AA