Sigaraların Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) oranı ve maktu vergi tutarı yeniden düzenlendi. Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Cumhurbaşkanı Kararı ile sigara fiyatlarının enflasyon üzerindeki etkisini sınırlandırmak amacıyla ÖTV kompozisyonunda değişiklik yapıldı.

Bu kapsamda, sigaralardaki ÖTV oranı düşürülürken, buradan kaynaklanacak vergi kaybını telafi etmek için maktu vergi tutarı artırıldı. Yapılan değişiklikle, sigara fiyatlarında maliyet artışına bağlı çarpan etkisi 4,4’ten 3,8’e indirildi. Böylece, maliyetlerdeki 1 liralık artışın sigara fiyatlarına yansıması 4,4 lira yerine 3,8 lira olacak. Bu düzenlemenin enflasyonla mücadelede maliye politikası desteği sağlamak amacıyla yapıldığı vurgulandı.

Sigara Vergi Sistemi ve Enflasyon Üzerindeki Etkisi

Sigara vergi sistemi, nispi vergi ve mali çarpan nedeniyle enflasyon üzerinde doğrudan etkili oluyor. Fiyata bağlı olarak alınan yüksek nispi vergi, sigara fiyatlarındaki maliyet artışlarının katlanarak yansımasına sebep oluyor. Bu durum, enflasyonun daha da yükselmesine yol açıyor. Yeni düzenlemeyle, nispi verginin düşürülmesi ve maktu verginin artırılmasıyla daha öngörülebilir bir vergi sistemi hedefleniyor.

Hazine ve Maliye Bakanlığı verilerine göre, 2024 yılında tütün ürünlerinden elde edilen ÖTV gelirleri yüzde 75 artarak 309 milyar TL'ye ulaştı. Bu artış, toplam vergi geliri artış oranı olan yüzde 62 ve toplam ÖTV geliri artış oranı olan yüzde 56’dan daha yüksek bir seviyede gerçekleşti. Tütün mamullerinden elde edilen ÖTV gelirleri, toplam ÖTV gelirlerinin yüzde 21’ini, toplam vergi gelirlerinin ise yüzde 4’ünü oluşturuyor.

Avrupa'da Benzer Düzenlemeler Yapıldı

Avrupa Birliği (AB) ülkelerinde de sigara vergilendirme sisteminde nispi vergi düşürülerek maktu vergi artırıldı. AB genelinde nispi vergi ortalaması yüzde 27, mali çarpan ortalaması ise 2 seviyesinde bulunuyor. 2008 küresel ekonomik krizinden sonra 28 AB ülkesinden 22’si sigara vergisinde benzer değişiklikler yaptı.

Bazı ülkeler nispi vergi oranlarını tek seferde düşürürken, bazı ülkeler bu geçişi kademeli olarak gerçekleştirdi. Örneğin:

• İsveç, 2011 yılında nispi vergi oranını yüzde 39'dan yüzde 1’e düşürdü.
• Danimarka, 2012 yılında nispi vergi oranını yüzde 21,7’den yüzde 1’e çekti.
• Portekiz, 1 Ocak 2024 itibarıyla nispi vergi oranını yüzde 12’den yüzde 1’e düşürdü.
• İspanya, 2025 yılında nispi vergi oranını yüzde 51’den yüzde 48,5’e indirecek.
• İtalya, 2023’te nispi vergi oranını yüzde 51,2’den yüzde 49,5’e düşürdü.

Bu ülkelerde yapılan düzenlemeler, sigara vergilerinin daha öngörülebilir hale gelmesini ve enflasyon etkisinin azaltılmasını sağladı. Türkiye’deki düzenlemenin de benzer bir maliye politikası adımı olduğu ifade ediliyor.