Huğlu-Üzümlü bölgesi potansiyeline de değinen Akman, bu bölge yerli silah sanayisinde alternatif olacak ifadesini kullandı.

-Mevka’nın kuruluş amaçları neler? Hangi faaliyetleri yürütmektedir?

Kalkınma ajansları diye bir olgu ortaya çıktı ve bundan işte 8- 10 senelik bir mazisi var. Belki bölgemizdeki mazisi 6-7 yıllık önce İzmir’de, Adana ve Mersin’de kuruldu ama Avrupa’da, Amerika’da bunun daha önce bir yapılanması söz konusu dolayısıyla biz model aldık.

-Biz Avrupa Birliği’nden mi model aldık?

Amerika’da da var. Bizim temasımız daha çok Avrupa Birliği ile oldu. Projeler hazırlandı, oradan destekler alındı. Onun etkisi oldu, projeci anlayışla ve kalkınma amacıyla. Avrupa Birliği projeleri, proje grupları oluşturuldu. Dolayısıyla bizim de hayatımıza girmiş oldu.

-MEVKA'nın yönetim kurulunda kimler var ve işleyiş nasıl oluyor?

Konya-Karaman illerinin valileri, belediye başkanları, oda başkanları, il genel meclisi başkanı yönetim kurulumuz var. Bu yönetim kurulu kalkınma ajansları, her sene bir sonra ki yıl için hangi alanlara kaynaklarını aktarsın, hangi konularda proje desteklerine çıkılsın? planları yapılıyor. Genel sekreterin hazırladığı raporlar üzerinden bunlara bir sonraki yılla ilgili kararlar alınıyor. Sonra o kararları bir kısmı bilgi için bir kısmı ise onaylanmak için Kalkınma Bakanlığı'na gönderiyor.

-Hangi alanlarda destekleme yapılıyor?

Turizmde, metal ürünlerinde, enerjide, gıdada, makinede, otomotiv yan sanayide, savunma sanayiinde, tarım aletleri sektörleri... Misal, Kontarküm diye bir küme derneği de kuruldu. Şimdi yaptığımız çalışmalarla ortaya hangi sektörlerin öncelikli olduğunu da belirledik. Biz bu öncelikleri tabi bölge planımızda yer verdik. Çıkacağımız destek kalemleri var, bu kalemleri buna göre yönlendiriyoruz. Bugüne kadar bölgeye destek olarak yaklaşık 6,5 yılda  130 milyon liralık destek vermişiz.

-Verdiğiniz destekler geri ödemesiz mi?

Karşılıksız. Tamamen hibe. Ama şöyle veriyoruz. Mesela bir bardak düşünün; bardağın yarısını biz veriyoruz, yarısını siz para olarak veriyorsunuz. Yani herhangi bir projenin tamamını ajans vermiyor. Eskiden biraz desteklerde farklılık vardı, tamamının verildiği durumlar olabilirdi. Ama şimdi %50 biz veriyoruz siz de inanıyorsanız bu projeye %50’sinide siz veriyorsunuz. Bunu hakediş olarak nasıl alıyorsunuz?

-Suistimal olmaması için neler yapılıyor?

Ajanslarda  bu çok minimum düzeyde. Bu ajans için değil kişiler bunu suistimal edebiliyorlar. Bu tarz çalışmalar olduğu zaman insanlar projeyi çıkarıp ortaya bir şeyler koyup desteği aldıktan sonra projeyi öylece bırakabiliyorlar. Suistimal de bazen böyle gerçekleşebiliyor.

-En fazla destek talep edilen sektörler nelerdir?

Enerji sektörü, biliyorsunuz Konya’da enerji sektörü özellikle son yıllarda bir hayli öne çıktı Karapınar enerji ihtisas bölgesi yine Ayrancı Karaman'da enerji ihtisas bölgesi kurulmaya çalışılıyor. Ve birçok yerde son derece mümbit ve yatırım yapmaya uygun yerler olduğunu biliyoruz. Bu konuda en çok kotanın ayrıldığı bir bölgeyiz. Bu konuda bir-iki sene sonra muhtemelen Konya yoğunlaşmış bir enerji yatırımlarının merkezi olacak. Bunu şimdiden söyleyebilirim. Ülke olarak 70 milyar dolarımızı enerjiye veriyoruz. Özellikle biz Karaman bölgesinde enerji bölgesi oluşturuldu ama rüzgâr panellerinin üretiminin de buradan başlayacak olması da önemli.

-Konya bir enerji üssü olabilir mi? Böyle bir gidişat var mı?

Enerji konusunda makine ekipmanları ithalatı ile ilgili devlet, bazı gümrük uygulamaları gibi zorluklar çıkarıyor. Yerli üreticinin esas odaklanması gereken konu,  enerji teknolojisine yatırım yapmak olmalıdır. Bir önceki yıl çıkmış olduğumuz 23 milyonluk teklif çağrısı enerji temalı idi. Belediyelere, üniversitelere birçok kuruma kendi enerjisini üretebilme adına destek verdik. Mesela Konya Ticaret Borsası'nın çatısına gidin bakın, güneş enerjisi panellerini göreceksiniz. İşte bu enerjiler Mevka tarafından desteklenmiştir. Böyle çok fazla örnek var Konya’da. Güneş enerjisi panelleriyle ilgili hepsi bizim desteğimiz değil ama önemli bir kısmı neredeyse MEVKA desteğiyle yapılarak bu hale geldi. Onun için geçen sene 23 milyonluk teklif çağrısına çıktığımızda karşılığını aldık bunun içerisinde yeni bir makine, ekipman üretecekler için bir önceliğimiz vardı. Biz bu önceliği birkaç senedir tutuyoruz, bunda da ısrarcıyız. Konya'nın makine, ekipman ve hücre sistemine,teknolojisine girmesini arzu ediyoruz ki, bunu kendimiz üretelim.

-Tarım haricinde farklı sektörlerden de aykırı teklifler geliyor mu?

Enerji sektöründen başladık ama mesela makine imalata çıkmadık, turizme çıktık, gıdaya çıktık Otomotiv yan sanayi, savunma sanayi, şu anda Huğlu-Üzümlü çalışması yapıyoruz yine  tarım aletleri vs...  Konya’da ve Karaman’da iletişime geçmediğimiz, görüşünü istemediğimiz kuruluş kalmadı. Mesela Konya’da, Konya Ticaret Odası'yla 'Mesleki Eğitim Projemiz' var, Konya Sanayi Odası'yla 'Bölgesel İnovasyon' projesi var, yine Konya Ticaret Odası'yla 'Tohum ve Gıda Vadisi' projesi yapacağımız büyük projelerden. Karaman’ı bu konuda ihmal etmiş olmayalım, Ermenek’te turizm temalı çok güzel kongre ve fuar merkezi gibi güzel projelerimiz var.

-Turizmin tamamı Karaman’a yönelik mi?

Konya’da da var ama Konya’nın sanayisi biraz daha baskın çıkıyor. işin doğrusu Konya’da sanayi daha güçlü, Karaman’da ise gıda makineleri üretimi güçlü. Karaman turizmde biraz daha organize olmuş görünüyor.

-Yerli Otomobil Konya’da yapılmalı mı?

Biz MEVKA olarak bundan önce ön analiz raporu hazırlamıştık. Neden Konya?  Lojistiğimizle ilgili Mersin'in durumu ne ? Yeni hızlandırılmış tren yolları bittiğinde bu alana katkısı ne olacak? Bu soruların cevaplarına dair raporlarımız var ve önümüzdeki günlerde kamuoyu ile de paylaşırız.  Konya-Karaman için bölge için bir takım raporlar hazırlıyoruz. Bu raporların önemli bir kısmı sitemizde yayınlanmış durumda. Konya’da yenilenebilir enerji kaynakları, malzeme üretilebilirlik analizi yaptık, yapılıyor. Sanayimiz hangi tür malzemeleri üretebilir, potansiyel olarak neleri üretiyor? Bununla ilgili raporlarımız hazır.

-Huğlu üzümlü silah sanayisi ile ilgili bir çalışmanız olduğunu söylemiştiniz. Bunu biraz detaylandırabilir misiniz?

Bölgede daha dar alanlarda yoğunlaşmış bir takım farklı özelliğe sahip yörelerimiz var Mesela Beyşehir’de göl turizmi. Yine Akşehir'de Nasrettin Hoca ile ilgili turizmi örnek verebiliriz.

-Üzümlü-Huğlu projesinde talepler, öneriler nelerdir?

Huğlu-Üzümlü'de çok büyük projeler yaptık. Taleplerle ilgili hazırlanan rapor birleştirildiğinde bölgenin ana ihtiyaçları ortaya çıkıyor. Mesela bunlardan birisi orda sanayi sitelerinin oluşması ve her iki yerde de,  hem Huğlu  hem de Üzümlü’de bu konuda ciddi mesafe alınmış.. Laboratuar kurma ihtiyacı var. Misal, siz burada üreticisiniz ve ihracat yapacaksınız ama sizin ürettiğiniz 'av tüfeği prosedüre uygundur' damgası yurtdışından yapılıyor. Ürettiğiniz her tüfek başı belki 10-20-50 lira veya dolar ödüyorsunuz, tabi bir de zaman maliyeti var. Bu laboratuarları da kurabilirsek hem zaman hem de maliyet düşecek. Aslında birçok önemli konu var. Milli Piyade Tüfeği Üretim Projesi var. Atış Test Poligonu Projesi var. Bu TSE Kalite Standart belgesi ile ilgili bölgedeki Huğlu ve Üzümlü'deki üreticilerin bir takım talepleri var. Bunların TSE tarafından karşılanması gerekiyor. Silah üretimiyle ilgili teknik resim, kalite kontrol, tasarım ve teknik mesleki eğitim projesi söz konusu, avcılık ve av gereçleri fuarı projesi söz konusu, bunun dışında da Ar-ge ve nitelikli personel, makine ekipman, dış ticaret personeli, pazarlama ve ara eleman destek projesi, tasarım patenti, coğrafi tescil kazandırma projesi gibi bir takım talepler var.

-Bu laboratuar Türkiye’de kurulabilir, bu talepler karşılanabilir mi?

Mesela TSE ile ilk çalışacağımız işlerden birisi bu. TSE’deki yetkili arkadaşlarla da görüştüm bu süreç içerisinde onlarda çok bu konuya ilgililer. Ama sırf bu amaçla TSE üst yönetimini götürüp orda bu konunun müzakere edilmesi çok önemlidir. Bu talepler karşılanabilirse Konya şahlanır diye düşünüyorum.

-Huğlu-Üzümlü bölgesi aynı anda iyi bir alternatif olacak mı?

Şöyle düşünmek lazım, son zamanlarda savunma sanayi ile ilgili birçok konunun ülkemize kazandırıldığını görüyoruz. TÜBİTAK işin içerisinde, Sanayi Bakanlığı işin içerisinde. Demek ki yıllardır yapılmayan özellikle savunma sanayisinin millileşmesi konusunda bir takım düşünceler var. Onu tamamlayıcı olabilir, ona ilave olabilir, onlardan faydalanılabilir, Yerli silah sanayisinin gelişmesiyle ilgili bir akım var. İnşallah bu konuda da Konya-Karaman bölgemiz geri kalmaz diye düşünüyorum.

Röportaj-M. Ali Elmacı-Ahmet Gökbaş