Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mehmet Büyükekşi, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın istihdam seferberliği başlattığını belirterek, "Bunun ana aktörlerinden biri de ihracatçılar olacak. İlave 1 milyon yeni istihdam konusu gündeme geldi. İnşallah bunun 300 binine talibiz, bu 300 bin istihdamın ihracatçılar tarafından yaratılacağını düşünüyoruz." dedi.

TİM'in hazırladığı İhracatçı Eğilim Anketi 2016 4. Çeyrek Gerçekleşme ve 2017 1. Çeyrek Beklenti sonuçlarına ilişkin düzenlenen toplantıda konuşan Büyükekşi, anketi 450 ihracatçı firma ile gerçekleştirdiklerini, soruları firmaların yönetim kurulu üyeleri veya üst düzey yöneticilerine yönelttiklerini bildirdi.

Ankete katılan firmaların hemen hemen bütün sektörleri kapsadığını belirten Büyükekşi, sonuçların neredeyse tüm ihracatçıların genel eğilim ve beklentilerini yansıttığını ifade etti. Büyükekşi, 2016'nın son çeyreğindeki gerçekleşmeleri 3 başlık altında topladıklarını, bunların "pazara giriş", "yatırımlar ve istihdam" ile "ihracatçıların yaşadıkları sorunlar" olduğunu söyledi.

İhracatın doğası gereği bazı firmaların yeni pazarlara girerken, bazılarının da pazarlardan çıktığını kaydeden Büyükekşi, konuşmasını şöyle sürdürdü:

"Yılın son çeyreğinde yeni pazarlara girdiğini belirten firmaların oranı bir önceki çeyreğe göre artarak yüzde 38 seviyesinde gerçekleşti. Yani her 3 ihracatçımızdan bir tanesi yeni pazarlara girdi. Diğer taraftan, ihracat gerçekleştirdikleri pazarlardan çıkanların oranı yüzde 18,2. Önemli olan çıkılan pazarların az, girilen pazarların ise çok olması. İhracatçılarımızın yeni pazarlara girmeleri kadar, mevcut pazarlarda yeni müşteriler elde etmeleri de oldukça önemli. Anket sonuçlarına göre, bu alanda da ihracatçılarımız ilerleme kaydetmiş durumda. 2016'nın son çeyreğinde, her 2 ihracatçımızdan bir tanesi mevcut pazarlardaki gücünü derinleştirdi. Yani var olduğu pazarlarda yeni müşteriler bulmayı başardı. Diğer taraftan, aynı dönemde mevcut pazarlarda müşteri kaybı yaşayan firmalarımız da var. Bunların oranı ise neredeyse yüzde 40."

- "İhracatçılarımızın neredeyse yarısı döviz risklerinden korunmak için bir araç kullanmıyor"

Mehmet Büyükekşi, geçen yılın 4'üncü çeyreğinde gerçekleşen yatırımlara baktıklarında, firmaların yüzde 60'ının ülkenin geleceğine güvendiğini ve yurt içindeki yatırımlarını artırdığını gördüklerini, yüzde 30'unun yurt dışındaki yatırımlarını da artırdığını söyledi.

Yurt içinde en büyük yatırımın yüzde 40 ile tesislerin modernizasyonuna yapıldığını, bunun ardından Ar-Ge ve inovasyon yatırımlarının geldiğini bildiren Büyükekşi, yurt dışında ise satış ve dağıtım ağını genişletme yatırımının ilk sırada olduğunu kaydetti.

İhracatçıların yüzde 36'sının 4'üncü çeyrekte istihdamını artırdığını belirttiğini anlatan Büyükekşi, geçen yıl ihracatçıların pazara girişte karşılaştığı sorunların başında yüzde 53,1 ile fiyat rekabetinde yaşadığı sorunların geldiğini vurguladı. Büyükekşi, "Bunu, yüzde 43,8 ile hedef ülkelerdeki ekonomik sıkıntılar izledi. Üçüncü olarak da yaklaşık yüzde 35 ile finansmanın öne çıktığını görüyoruz." dedi.

İhracatçıların 2016'da karşılaştıkları genel sorunların neler olduğuna bakıldığında ilk sırada yüzde 51,3 ile döviz kurlarının geldiğini belirten Büyükekşi, şunları kaydetti:

"Yüksek ham madde ve ara malı fiyatları ise yüzde 42,4 oranla ikinci sırada bulunuyor. Bu sorunları enerji fiyatları, istihdam maliyetleri ve lojistik maliyetleri takip ediyor. Kurlardaki oynaklıktan zarar gören ihracatçılarımızın kendini tam olarak koruyamadığını da görüyoruz. Şöyle ki; ihracatçılarımızın neredeyse yarısı döviz risklerinden korunmak için hala herhangi bir araç kullanmıyor. Yani ihracatçılar olarak bu konudaki karnemiz yeteri kadar iyi değil. Biz bu konuda üzerimize düşen çalışmayı her daim yapıyoruz. İnşallah bu rakam daha iyiye gider. Çünkü 2016'nın başına baktığımızda kendisini hedge edenlerin oranı yüzde 22'lerdeydi, bu oran yıl sonunda yüzde 50'lere yaklaştı. Aslında bir gelişme var ama yeterli değil, daha alınması gereken yol var."

- "ABD, yüzde 17 gibi bir oranla hedef pazarlar arasında 1. sırada"

TİM Başkanı Büyükekşi, Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci önderliğinde 2016'nın sonlarına doğru ihracatçılara verilen teşvik ve finansman desteklerinin kendileri için büyük umut olduğunu ve 2017'yi ihracatta atılım yılı ilan ettiklerini ifade ederek, bu yıl 48 farklı ülkeye ticaret heyetleri düzenlemeyi planladıklarını bildirdi.

İlk kez ticaret heyeti gerçekleştirecekleri ülke sayısının 12 olacağını, bu ülkelerin aralarında Dominik Cumhuriyeti, Uruguay ve Benin gibi bakir pazarların da bulunduğunu belirten Büyükekşi, dünya ticaretine yön veren ülkelere Türk Ticaret Merkezleri açacaklarını söyledi.

İran'daki Türk Ticaret Merkezi'nin hazır olduğunu ve bu ay açılışının yapılacağını bildiren Büyükekşi, "Dubai hazır, New York ve Chicago'nun dekorasyon çalışmaları devam ediyor. İngiltere'de kiralama ile ilgili görüşmelerimiz devam ediyor. Daha sonra Almanya, Fransa, Japonya, Çin ve Kenya da sırada." diye konuştu.

Bu yılın ilk çeyreğine ilişkin beklentilerini 5 başlık altında topladıklarını, ilk beklentilerinin "hedef pazarlar" olduğunu, ankete göre ABD'nin yüzde 17 ile hedef pazarlar arasında ilk sırada yer aldığını kaydeden Büyükekşi, geçen yıl hariç, eskiden hep Rusya'nın birinci çıktığını, bu sefer ABD'nin birinci, Rusya'nın ikinci olduğunu söyledi.

Büyükekşi, geçen yıl Rusya'ya ihracat kaybının 2 milyar dolar gerçekleştiğini ifade ederek, bu yıl 2 milyar dolar ve daha fazlasını alabilmek için çabalayacaklarını ifade etti.

- "Bu yıl 2 bin kişi alacağız"

Mehmet Büyükekşi, ankete göre firmaların yüzde 68'inin en az geçen yılki kadar ihracat yapacaklarını söylediğini belirterek, "Üretimde ise bu oran yüzde 71. Bu iyimser beklenti, 2017'nin büyüme ve ihracat artışı için önemli bir yıl olacağını gösteriyor." dedi.

Bu yılın ilk çeyreğinde her 2 firmadan bir tanesinin yurt içindeki, her 3 firmadan bir tanesinin ise yurt dışındaki yatırımlarını artırmayı planladığını kaydeden Büyükekşi, firmaların bu kararlarının arkasında yer alan ilk faktörün yüzde 44 ile kurulu kapasite yetersizliği olduğunu vurguladı.

Büyükekşi, her yapılacak yatırımın ihracata ilave bir katkı sunacağını belirterek, "Bunun en güzel örneğini geçen yıl gördük, Toyota'nın hibrit olarak ürettiği araba kasım ayında banda indi. Yaklaşık 600 milyon dolar sadece o firmadan ilave ihracat gelecek. Çünkü o arabalar Japonya dışında dünyada sadece Türkiye'de üretilecek." şeklinde konuştu.

İhracatçı firmaların yüzde 29'unun 2017'nin ilk çeyreğinde istihdam artışı sağlayacağını söylediğini, 2'inci, 3'üncü ve 4'üncü çeyrekte daha güçlü bir istihdam artış beklediklerini kaydeden Büyükekşi, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın istihdam seferberliği başlattığını, bunun ana aktörlerinden birisinin de ihracatçılar olacağını söyledi.

Büyükekşi, şöyle devam etti:

"Bu seferberlik ihracatçılarımızın, iş adamlarımızın içinden gelerek azimle ve şevkle olacak. Sayın Başbakanımız da bu konuyla ilgili 12 milyar liralık destek vereceklerini söyledi. Özellikle söylenen şey şu; 'net ücretler sizden, sigorta primleri ve vergiler bizden'. Bir iş adamı ne ister ki... İlave 1 milyon yeni istihdam konusu gündeme geldi. İnşallah bunun 300 binine talibiz, bu 300 bin istihdamın ihracatçılar tarafından yaratılacağını düşünüyoruz.

O gün Sayın Cumhurbaşkanımız Konukoğlu'na (iş adamı Abdulkadir Konukoğlu) sordu, 'sen ne kadar alacaksın' diye. Ben de böyle bir soru gelir diye sabah kendi şirketimin CEO'sunu aradım. Biz bu yıl 2 bin kişi alacağız. Şu anda bizde 7 bin 100 kişi çalışıyor, 2 bin kişi daha alacağız. Neredeyse bu 300 binin yüzde 1'ini benim firmam tek başına alacak."

- "(Büyüme beklentisi) Yıl sonunda yüzde 3,3"

TİM Başkanı Büyükekşi, ankette yer alan piyasa beklentilerine ilişkin sonuçları paylaşırken, ihracatçıların ilk çeyrekte dolar kuru beklentisinin 3,73, yıl sonu beklentisinin ise 3,83 olduğunu söyledi. Büyükekşi, ilk çeyrek avro beklentisinin ​​​4,01, yıl sonu için ise 4,03 olduğunu belirterek, "Parite beklentisi ilk çeyrekte ​​1,07, yıl sonu için 1,05." dedi.

İhracatçıların enflasyon oranı beklentisinin yüzde 10,6, TCMB yıl sonu politika faiz oranının ise yüzde 9,25 olduğunu kaydeden Büyükekşi, ilk çeyrek büyüme beklentisinin yüzde 2, yıl sonunda ise yüzde 3,3 olduğunu bildirdi. Büyükekşi, ihracatçıların rekabetçi ideal kur beklentisinin de dolarda 3,41, avroda 3,68 olduğunu belirtti.

Gazetecilerin sorularını da yanıtlayan Büyükekşi, sanayicilerin faizler yüksek olduğu için döviz cinsi borçlandığını, bu noktada da kendilerini hedge etmedikleri için çok büyük bir sıkıntı ile karşı karşıya olduklarını vurguladı.

İran'a ihracat ile ilgili bir soru üzerine, Büyükekşi, İran'a para transferi ile ilgili herhangi bir gelişme olmadığını belirterek, "Şu anda sadece Halkbank var. Hiçbir banka ikinci alternatif olamadı." dedi.

ABD'nin İran ile ilişkilerinin iyi bir yere giderken şu anda tersine dönmeye başladığını ifade eden Büyükekşi, "Ama biz ikili ilişkileri artırmak adına şu anda 100 tane ürünün olduğu Tercihli Ticaret Anlaşması'nı, Ekonomi Bakanlığımız, 400'e çıkarmak için şu anda bakanlıklar arası görüşme yapıyor. Oradan müspet bir netice çıktığında İran, yine tekrar hedeflenen ülkeler içinde yukarı çıkar diye ümit ediyorum." ifadelerini kullandı.

İran'daki Türk Ticaret Merkezi binasının 800 metrekaresini THY'nin aldığını bildiren Büyükekşi, alacak sigortası ile ilgili bir soru üzerine de, geçen yıl yurt dışında Eximbank'ın yaptığı 17 milyar dolarlık alacak sigortası bulunduğunu, fiyatlarının da yüksek olmadığını söyledi.

Varlık Fonu ile ilgili bir soru üzerine de Büyükekşi, "Varlık Fonu'nun doğru bir karar olduğunu düşünüyoruz. Gerek yapılacak yatırımlarda gerekse piyasanın birtakım konularda çok sığ olduğunu görüyoruz. Geçtiğimiz günlerde çok küçük rakamlarla piyasanın ne kadar speküle edildiğini, manipüle edildiğini gördük. Niyet iyi, yapılacak işler de iyi yönetildiği takdirde ülkenin faydasına olacağını düşünüyorum." şeklinde konuştu.