ANKARA (AA) - ECENUR ÇOLAK/ADAM ABU BASHAL - Afrika Eş Gözlem Mekanizması (APRM) Üst Yöneticisi Prof. Eddy Maloka, Türkiye ve Afrika ülkeleri arasındaki ilişkilerle ilgili olarak, "Diğer ülkeler, Afrika ülkeleriyle ilişki kurduğunda bize baskı yapmak istiyorlar. Türkiye ile Afrika arasındaki ilişki ise bambaşka. Türkiye, bizimle ilişkilerini Afrika'nın önceliği ve fikirleri üzerine kurdu." ifadelerini kullandı.

Prof. Maloka, Türkiye ziyareti sırasında AA muhabirine değerlendirmelerde bulundu.

Afrika'nın sömürgecilik ve köleleştirmeye maruz kaldığı dönemin Afrika ülkelerinde nasıl yaralar açtığının sorulması üzerine Maloka, bu süreçten çok bahsedilmek istenmese de sömürgecilik ve köleleştirme dönemine değinmeden bugünün Afrika'sının tam olarak anlaşılamayacağını söyledi.

Amerika kıtasının çeşitli yerlerinde siyahi nüfusun fazla olduğuna dikkati çeken Maloka, bu insanların geçmişte Afrika'dan getirildiğini belirterek bu durumun, "kıtaya ait olan gücün gidişi" olduğunu belirtti.

Maloka, "Afrika ülkelerini istikrarsızlaştırdılar. Kölelikten daha tam kurtulamadan bu sefer de sömürgecilik başladı, çok ciddi şekilde Afrika'yı sömürmeye başladılar. Avrupalılar geldiğinde Afrika'nın tarihini tamamen hiçe sayarak Afrika ülkelerini kendi aralarında paylaşmaya başladılar." diye konuştu.

Afrika ülkelerinin bağımsızlıklarını kazandıklarında bile tam anlamıyla bağımsız olamadıklarını dile getiren Maloka, bunun sadece simgesel boyutta kaldığını kaydetti.

Maloka, bugün bazı Afrika ülkelerinin hala eski kolonici devletler tarafından ekonomi ve ham madde ihracatı gibi alanlarda kontrol edildiğine işaret ederek "Sömürgeciliğin mirası, Afrika'da hala çok güçlü. Bu da bizim önümüzde çok büyük bir engel teşkil ediyor. Çünkü bu durum yapısal sorunların devamına yol açıyor. Afrika'da bizim karşı karşıya kaldığımız sorunların tamamı yapısal. Çünkü ekonomimiz ve toplumumuz sömürgecilik tarafından yapılandırıldı. Bizim Afrika'da savaşımız hala devam ediyor, henüz bitmedi." dedi.

- Afrika'daki askeri üsler

Afrika ülkelerinde üçüncü tarafların askeri üslerinin bulunmasını nasıl değerlendiğinin sorulması üzerine Maloka, bu tür askeri üslerin ikili anlaşmalar çerçevesinde kurulduğunu belirterek bunların ülkelerin kendi kararı olduğunu dile getirdi.

Maloka, Afrika ülkelerinin artık "Afrikalı sorunlara Afrikalı çözümler" anlayışını benimsemesi gerektiğinin altını çizerek ülkelerin hem Afrika'nın hem de kendilerinin kapasitesine odaklanması gerektiğini vurguladı.

Örneğin terör örgütü Boko Haram'ın Nijerya, Gine ve Kamerun gibi ülkelerin ortak sorunu olduğunu söyleyen Maloka, bu ülkelerin bir araya gelerek ortak düşmanlarına karşı askeri iş birliği geliştirebileceğini belirtti.

Maloka, Afrika'nın güvenliğinin Afrika'nın kendi ellerinde olması gerektiğinin altını çizdi.

- "Afrika Yüzyılı, Afrikalı sorunlara Afrikalı çözümlerle mümkün"

Böyle zorlu bir geçmişi bulunan Afrika'nın son dönemde katettiği yolun önemine dikkati çeken Maloka, 21. yüzyıl için kullanılan "Afrika Yüzyılı" ifadesinin pek çok şey anlattığını söyledi.

Maloka, "Afrika Yüzyılı, Afrikalı sorunlara Afrikalı çözümlerle mümkün olur. Afrikalıların sorunlarına çözüm, diğer insanlardan gelmez. Biz kendi problemlerimizi kendimiz çözmeliyiz." dedi.

Afrika'nın sorunlarının çözülebilmesi için demokratik temsil ve yönetim, milli çıkarların gözetilmesi, Afrika'nın birliğinin sağlanması ve Afrika halklarının sesinin duyurulabilmesi gibi noktalar olduğunu aktaran Maloka, bu sayede Afrika Yüzyılı'na ulaşılabileceğini kaydetti.

Maloka, Afrika Birliğinin de bu çerçevede güçlü bir kuruluş olarak Afrika ülkelerine öncülük ettiğini belirterek birliğin politika geliştirme ve iyi yönetimin sağlanması bakımından ülkeler için itici güç görevi gördüğünü anlattı.

- "Türkiye-Afrika ilişkileri bambaşka"

Türkiye ile Afrika arasında hem siyasi hem de ekonomik ilişkilerin önemine de değinen Maloka, bu çerçevede çeşitli zirveler düzenlendiğini hatırlattı.

Türkiye ile Afrika ülkeleri arasındaki ticaret ve yatırımın çok daha iyi seviyeye geldiğini belirten Maloka, "Afrika kıtasında yaptığı büyük işler için Türkiye'ye teşekkür ediyoruz. Türkiye, Türk ve Afrikalı yatırımcıları bir araya getirdi. Bugün de Afrika'daki Türk yatırımlarını teşvik etmeye devam ediyor." dedi.

Maloka, Türkiye ile Afrika arasındaki ilişkilerin diğer ülkelere göre farkını şu sözlerle anlattı:

"Diğer ülkeler, Afrika ülkeleriyle ilişki kurduğunda, bize baskı yapmak istiyorlar. Türkiye ile Afrika arasındaki ilişki ise bambaşka. Türkiye, bizimle ilişkilerini Afrika'nın önceliği ve fikirleri üzerine kurdu. Bugüne kadar Afrika kıtasında hiçbir ülkeyle ilgili de Türkiye'nin herhangi bir baskı unsuru oluşturduğunu duymadım. Türkiye, bize bir şeyleri dayatmıyor. Türkiye ile ilişkilerimiz karşılıklı saygı ve kazan-kazan stratejisi üzerine kurulu."

Türkiye ile Afrika arasındaki sık temaslar kapsamında, gelecek yıl da bir bakanlar kurulu toplantısı yapılacağını ifade eden Maloka, toplantıda Türkiye ile Afrika arasındaki ortaklık, somut iş birliği imkanları ile özellikle ekonomi, ticaret ve yatırımın artırılması konularının ele alınacağını bildirdi.

Maloka, Türkiye'nin Afrikalı ülkelerle geliştirdiği iş birliğinin yanı sıra Afrika'ya yönelik insani ve kalkınma yardımlarından da söz ederek Türkiye'nin özellikle Somali'de oynadığı rolü takdir ettiklerini söyledi.

Birçok ülkenin tehlikeli bulduğu için Somali ile ilgilenmediğinin altını çizen Maloka, "Bu ülkelerin aksine Türkiye, Somali'ye güvenlik, ekonomi, kalkınma ve inşaat alanlarında çok ciddi yatırım yapıyor. Türkiye'nin tutumu birçok ülke için örnek teşkil ediyor. Türkiye, Somali'de bir hastane inşa etti. Somali'ye yönelik insani yardım anlamında Türkiye, dünyaya çok güçlü bir mesaj veriyor." değerlendirmesinde bulundu.

Maloka, Afrika'da anlaşmazlık, çatışma ve istikrarsızlığın bulunduğu ülkeler için de Türkiye'nin Somali'de uyguladığı yapıcı modelin izlenebileceğini belirtti.

- Afrika'daki siyasi dönüşüm

Eskiden Afrika ülkelerinde liderlerin çoğunun darbeyle iktidara geldiğini anımsatan Maloka, "Bugün Afrika Birliği sayesinde kıtada demokrasi ile hareket ediliyor. Seçim dönemlerinde Afrika Birliği ülkelere gözlemciler gönderiyor. Eğer yönetimi güçle ele geçirmek isteyenler olursa, yaptırım uyguluyoruz." şeklinde konuştu.

Maloka, Afrika'da siyasi dönüşüm anlamında büyük yol katedildiğine işaret ederek kıtada demokrasi ve hukuk devleti değerlerinin giderek yerleştiğine dikkati çekti.

AA