ANKARA (AA) - NAZLI YÜZBAŞIOĞLU - İran'da reformist ve ılımlı muhafazakarların adayı Hasan Ruhani'nin 12'nci dönem Cumhurbaşkanlığı seçimini kazanmasını değerlendiren uzmanlar, Ruhani'nin özgürlük ve reform vaadlerinin seçmende olumlu karşılık bulduğu ve seçim sonuçlarının Türkiye- İran ilişkilerinde bir değişikliğe yol açmayacağı görüşünü paylaşıyor.

Uzmanlar, cuma günü yapılan İran cumhurbaşkanlığı seçimlerinde Ruhani'nin oyların yüzde 57'sini alarak tekrar cumhurbaşkanı seçilmesini ve bunun Türkiye - İran ilişkilerine etkilerini AA muhabirine değerlendirdi.

- "Statükonun devam edeceğinin göstergesi"

Sakarya Üniversitesi Ortadoğu Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Kemal İnat ise, Ruhani'nin İyeniden seçilmesinin, İran'da bundan sonraki dört yıllık sürecin de aynı geçeceğini işaret ettiğini belirerek şunları kaydetti:

"Statükonun devam edeceğinin göstergesi. Eğer Reisi seçilmiş olsaydı özellikle Batı ve Amerika ile ilişkiler konusunda daha radikal ve sert bir politika söz konusu olacaktı. ABD'de de Trump'ın başkan olduğunu hatırlarsak onun İran konusundaki sert politika arzusunu düşünürsek, her iki tarafta da radikal, sert politika yanlısı iki liderin olması bir çatışmayı beraberinde getirecekti."

Seçim sonucunun Türkiye İran ilişkilerinde bir değişikliğe yol açmayacağını belirten İnat, "Hamaney ve Ruhani ikilisi İran'ı yönetiyordu. Bundan sonra da böyle olacak. Dolayısıyla İran tarafından bir değişiklik söz konusu olmayacak. Türkiye, Rusya ve İran'la Suriye sorununa kapsamlı çözüm bulunması konusunda adımlarını devam ettirebilir. Eğer Reisi gelmiş olsaydı belki bu adımlar da zora girmiş olacaktı. Mevcut Cumhurbaşkanının seçilmiş olması Türkiye İran ilişkileri açısından farklı bir neticenin ortaya çıkmasını gerektirmeyecek bir sonuç gibi görünüyor." diye konuştu.

- "Reformcu siyaset güçlenecek"

İran Araştırmaları Merkezi Başkan Yardımcısı (İRAM) Dr. Hakkı Uygur, Ruhani'nin seçimi kazanmasının, ortaya koyduğu slogan ve icraatlarının diğer adaylardan İbrahim Reisi'ye göre halk tarafından daha cazip bulunduğunun göstergesi olduğunu söyledi.

Dört yıl önce değişim vaadiyle işbaşına gelen Ruhani'nin, halka bir dönem daha seçilirse bu reform ve değişim adımlarını sürdüreceği sözünü verdiğini hatırlatan Uygur, "Bunun karşılığını bulduğunu görüyoruz. Yüzde yetmiş beş oranında, büyük bir katılım var İran seçiminde. Bu da, Ruhani'nin aldığı oy da, ilk turda seçimi kazanması da önemli. Sonuç Ruhani'yi güçlendirdi. Reformcu siyaseti güçlendirecek. Ruhani'nin içerde söz verip de yapamadığı birtakım uygulamaları hayata geçirebilmesi için elini daha fazla güçlendirecek. Tabii bunun başarılı olup olmadığını zaman gösterecektir." diye konuştu.

Türkiye- İran ilişkilerinde çok büyük bir değişim beklemediğini belirten Uygur, "İran'ın bir karar vermesi gerekiyor. İran bölgedeki bütün ülkeleri karşısına alarak uygulamaya çalıştığı politikaları sürdürecek mi, yeni dönemde özellikle Irak ve Suriye'deki yayılmacı politikalarına daha mı fazla güç verecek yoksa uzlaşma arayışına mı gidecek. Eğer İran uzlaşma arayışına giderse, Türkiye bu konuda iş birliği yapabileceği en önemli ülkelerden biri olacaktır." dedi.

- "Ruhani'nin ikinci döneminde dış politikası çok fazla değişmeyecek gibi"

Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi (AYBÜ) Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Bayram Sinkaya, "İran'daki seçim sonucu, İran halkının yola dört yıl daha Ruhani ile devam etmek kararını gösteriyor. Ruhani'nin ekonomi, sosyal ve kültürel politikaları ile özellikle dış politikası İran halkını büyük ölçüde rahatlatmıştı. İran halkının çoğunluğu, bu politikaların devamına yönelik kararını verdi." diye konuştu.

Birçok adayın seçim sürecinde çekildiğini ve yarışın büyük ölçüde muhafazakarların adayı İbrahim Reisi ile Ruhani arasında geçtiğini belirten Sinkaya, Reisi'nin rejimin en katı ve en çok eleştirilen yanlarını temsil ettiğine dikkati çekti.

Sinkaya, "Ruhani seçim kampanyasının son çeyreğinde daha özgürlükler vadeden bir söylem geliştirdi. Bu söylemin halk katında karşılığı olduğunu görüyoruz." dedi.

Ruhani'nin, ekonomik sorunlara çözüm olarak, yurt dışından sermaye çekilmesi ve turizmin artırılması gibi rasyonel çözümler öne sürdüğünü belirten Sinkaya, bunun halkın tercihlerinde etkili olduğunu vurguladı.

İran'da bir iktidar değişikliği olmadığı için Türkiye - İran ilişkilerinde değişiklik olmasını beklemediğini belirten Sinkaya, "Ruhani'nin cumhurbaşkanlığının ikinci döneminin dış politikası da çok fazla değişmeyecek gibi. Çünkü cumhurbaşkanının dış politikadaki eylem ve hareket alanı belirli ve sınırlı. Bununla beraber, Ruhani'nin iktidarda olması hem Türkiye hem de bölge için bir şans çünkü dış politikada daha uzlaşmacı, daha liberal değerleri temsil eden ve savunan bir liderin İranda yönetimde olması bölgeyi biraz daha rahatlatır diye düşünüyorum." ifadesini kullandı.

AA