Falih Rıfkı Atay, 19 Nisan 1970 tarihli "Dünya" gazetesinde, Atatürk'ün hayalini şöyle açıklamaktadır:
Atatürk devrini yakından bilmeyenler ve Atatürk'ü gerçekten tanımayanlar, onun köy ve toprak işleriyle ilgilendiğinin farkında değillerdir. Etimesgut'ta ilk yeni ve toplu köy denemsini yapan o idi. Geçenlerde bir defa yazdığım üzere, Atatürk'ün ideali,Türk köylerini beş yüz, yedi yüz elli ve bin evli, okullu, dispanserli, akarsulu birlikler haline getirmekti. Bunun içinde hükümete bırakmayarak, kendisi vilayetlerde buna imkan olup olmadığı üzerinde anket yapmıştır, valilerin çoğundan olumlu cevap almıştı. Fakat İsmet İnönü'nün Babıalici bürokrat yönetimi, böyle geniş ölçüde devrimci davranışlara bulunmaya elverişli değildi. Anket, Atatürk'ün hastalanmak üzere olduğu günlere rastladığından büyük adamın başarmak istediği iş geride kaldı idi. Köyleri böylece derleyip toparlamak, toprak işini de, eğitim işini de kökünden çözmek demekti