MEDİNE (AA) - Suudi Arabistan'daki hurma piyasasının büyük bölümüne hakim olduğu belirtilen Türk iş adamları, pazarlardaki faaliyetlerinin yanı sıra kiraladıkları bahçelerde hem hurma üretiyor, hem de satış yapıyor.

Kutsal topraklardaki ibadetlerini tamamladıktan sonra Türkiye'ye dönüş için hazırlıklarını sürdüren hacıların, alışveriş telaşı da devam ediyor.

Hacıların yaptığı alışverişin başında ise hurma geliyor. Bu nedenle hacılar, pazarların ve alışveriş merkezlerinin yanı sıra en çok hurma bahçelerini ziyaret ediyor.

Medine'deki hurma bahçelerinin büyük bölümü ise Türkler tarafından işletiliyor. Suudi Arabistan yasaları, Türklerin dükkan tutmasına ve mülk edinmesine izin vermiyor ancak iş adamları işletme açabiliyor. Bu nedenle Türk iş adamları, pazarlardaki faaliyetlerinin yanı sıra kiraladıkları bahçelerde hem hurma üretiyor, hem de buralarda toptan ve perakende satış yapıyor.

Diyanet İşleri Başkanlığı ve turizm firmalarıyla hac farizasını yerine getirmek için kutsal topraklara gelen hacıların kafile başkanlarıyla irtibata geçen Türk iş adamları, bahçelerini birer mağaza gibi kullanıyor. Buraları gezmeye giden hacılara ikramlarda bulunan Türk işletmeciler, tonlarca hurma satışı gerçekleştirebiliyor.

- Tezgahtarlıktan patronluğa yükseldi

Türk iş adamları, Suudi Arabistan'da hurma piyasasındaki rollerine ilişkin AA muhabirine bilgi verdi.

Medine'ye 1977 yılında geldiğini, hurma pazarında tezgahtarlık yaparak bugün onlarca bahçeye sahip patron konumuna yükseldiğini belirten Mardinli Alaaddin Çiftçi, Türk iş adamlarının girişimcilik örneğini Suudi Arabistan'da da güzel bir şekilde gösterdiklerini söyledi.

Eğitim gördüğü Medine İslam Üniversitesi'nden mezun olduktan sonra iş hayatına atıldığını dile getiren Çiftçi, "İlk önce hurma pazarında ufak bir kulübede başladık. Çalıştıkça farklı adımlar attık. Bahçe kiralayarak üretim işine de el attık. Hurma pazarının bize dar geldiğini görünce de toptan ve perakende satışı, bahçelerde yapma işini hızlandırdık" diye konuştu.

Türklerin Suudi Arabistan'daki hurma piyasasını hareketlendirdiğini anlatan Çiftçi, konuşmasını şöyle sürdürdü:

"Suudi Arabistan'ın en büyük gelir kaynağı petroldür. Bunun yanı sıra hurma da ciddi bir yer tutuyor. Ancak burada üretilen hurma, talebi karşılamıyor. Onun için de yurt dışından tüccarlarla Medine'ye hurma getiriyor. Türkler bu piyasayı canlı tutuyor. En fazla hurma ticareti Türkiye Cumhuriyeti'ne yapılıyor. Hurma piyasasına Türkler hakim. Pek çok Türk iş adamı kiraladığı bahçelerde hem üretim yapıyor, hem de pazarlama ve satışı gerçekleştiriyor. Ne kadar hurma satıldığına ilişkin resmi bir veri yok elimizde. Sadece şunu söyleyebilirim; biz yılda 100 bin ton hurma sattığımıza göre, bizim gibi bu işi yapan insanlar düşünüldüğünde rakamın çok yüksek olduğunu ifade edebilirim."

Türklerin hurma bahçeleriyle piyasaya hareketlilik ve renk getirdiğini vurgulayan Çiftçi, "Bahçe işletme ve üretimin yüzde 80'ine, satışın ise yüzde 50'sine Türkler hakimdir diyebilirim." dedi.

Hac ve umre dönemleri dışında İstanbul, Ankara, Konya, Rize, Erzurum ve Mardin'e çok ciddi miktarlarda hurma ihraç edildiğini aktaran Çiftçi, Türklerin sevdiği hurma türlerinin ise "Acve" (Peygamber hurması), "Mebrum", "Amber", "Sukayi" ve "Savafi" olduğunu sözlerine ekledi.

- "65 bahçeden ürün alıyorum"

Trabzonlu iş adamı Süleyman Uzunoğlu da öğrenci olarak 17 yıl önce geldiği Suudi Arabistan'da biriktirdiği harçlıklarla koli koli hurma alıp sattığını, daha sonra Medine'deki hurma bahçelerini kiralayarak işi büyüttüğünü anlattı.

Uzunoğlu, "Suudi Arabistan'da 20 milyon hurma ağacı bulunuyor. Sadece ben 65 bahçeden ürün alıyorum. Ürün aldığımız ve kiraladığımız bahçelerde 35 bin hurma ağacı bulunuyor" dedi.

Türklerin hurma piyasasında çok aktif olduğunu, üretim, toptan ve parakende satışta başı çektiklerini dile getiren Uzunoğlu, "Suudi Arabistan yasaları Türklerin dükkan tutmasına izin vermiyor. O nedenle hurma pazarı Suudilerin elinde. Medine Hurma Pazarı'nda çalışanların büyük çoğunluğu Pakistanlı. Hurma bahçelerinin tamamını ise Türkler işletiyor. Bahçe kiralama ve buralardan toptan ve perakende satışı Türkler başlattı. Çok rahatlıkla şunu ifade edebilirim; buradaki hurma piyasasının yüzde 50'si Türklerin elinde. Suudi Arabistan'da 250'den fazla hurma çeşidi bulunuyor. Ancak buradaki üretim talebi karşılamıyor. Onun için de farklı ülkelerden de buraya hurma ithalatı yapılıyor." değerlendirmesinde bulundu.

AA