Konya Kahramanmaraş merkezli meydana gelen ve 11 ilde ağır yıkım ve on binlerce can kaybına neden olan asrın deprem felaketinin ardından seferber oldu. Tüm Türkiye'de olduğu gibi iş insanları da bölgeye yardım ulaştırmak için birbiri ile yarıştı. Ramazan ayı yaklaşırken, 'zekat'ların depremzedelere verilmesi, zekat ile konteyner kent kurulup kurulmayacağı da gündeme gelirken Konya Ticaret Odası'nın üyelerini bilgilendirmek için Konya Müftülüğüne konu ile ilgili sorusuna cevap geldi.

Konya Müftülüğü, Diyanet İşleri Başkanlığı Din İşleri Yüksek Yüksek Kurulu’nun fetvası ile depremden etkilenenlere 'zekat' verilmesi konusunda tüm merak edilenleri tek tek açıkladı:

1. Depremzedelere zekât verilmesi konusunda Din İşleri Yüksek Yüksek Kurulu’nun fetvası şöyledir:

“DEPREMZEDELERE ZEKÂT VERİLMESİ

Zekât, toplumsal dayanışma ve insanların temel ihtiyaçlarının karşılanabilmesi için farz kılınmış bir ibadettir. Deprem gibi büyük afet zamanlarında toplumun acil ihtiyaçlarının karşılanması son derece önemli hale gelmektedir. Böyle durumlarda diğer bağışların yanında zekât yoluyla da yaraların sarılmasına destek olmak gerekir. Buna göre şartlarına riayet etmek kaydıyla zekât farizası doğrudan ya da her bakımdan güvenilir kişi ve kuruluşlar aracılığı ile yerine getirilebilir. Normal şartlar altında zengin sayılacak mal varlığına sahip olan kimselere de içinde bulunduğu olağanüstü şartlar sebebiyle malına ulaşamadığı sürece zekât verilebilir.

Zekâtı bir aracı kuruluş vasıtasıyla yerine getirirken şu hususlara dikkat edilmelidir:

a) Bu kuruluşun her bakımdan güvenilir olması,

b) Bu kuruluşun, zekâta aracılık ettiğini açıkça taahhüt ediyor olması ve topladıkları zekâtların tamamını aynî veya nakdî olarak hak sahiplerine teslim etmesi,

c) Zekâtın, söz konusu kuruluşun özel "zekât hesabı"na yatırılması.

Öte yandan dinimize göre dayanışma ve yardımlaşma sorumluluğu sadece zekâttan ibaret değildir. Dolayısıyla zekât dışındaki infak ve bağışlar ile de yardıma muhtaç olanlara ulaşmak ve yaralarını sarmak inancımızın bir gereğidir.” ( Bk. DİYANET DEPREM BÖLGESİNDEN SIKÇA SORULAN SORULAR )

GEÇİCİ KONUTLARA VERİLEN BAĞIŞ ZEKAT YERİNE GEÇER Mİ?

2. “Zekât, muhtaçlara konut yapılması için düzenlenen kampanyalara bağışta bulunmak suretiyle ödenebilir mi?” sorusunun cevabı şöyledir:

“Deprem ve savaş gibi nedenlerle, yaşamakta oldukları yerlerden göç ederek çadırlarda, kamplarda, geçici barınma yerlerinde iskân edilen veya akrabalarının yanına sığınan ve zekât alabilecek durumda olan kimselerin yaşamaları için yapılacak evlere, bu evler o kişilerin mülkü olarak değerlendirilmek kaydıyla zekât parasından harcama yapılabilir. Bu kişilerin geçici olarak iskân edildikleri ve mülkiyetin muhtaçlara devredilmediği konutlar için yapılan bağışlar ise zekât yerine geçmez. Bu tür bağışların zekât haricindeki hayır ve hasenat kabilinden sayılması gerekir.”

ZİRA ZEKÂT, ANCAK DİNEN BELİRLENEN YERLERE HARCANABİLİR

3. Herhangi bir yardım kampanyası kapsamında zekât toplanıldığında, sürecin başından sonuna kadar vekâlet ve zekât ahkâmına uygun davranılması gerekir. Zira bu tür bir kampanyayı yürütenler, aynı zamanda bağışçıların vekili konumunda olup ilandaki şartlara riayet etmeleri ve bağışçıların iradesine aykırı hiç bir iş yapmamaları gerekir. Sorunuzda bahsedilen konteyner kenti yönetecek olanların da, zekât ahkâmının bilincinde olması ve depremzedelerin konteynerler üzerindeki mülkiyet hakkının farkında olmaları beklenir.

Öte yandan uzun vadeli organizasyonlarda şimdiden öngörülemeyen bazı durumlar ileride ortaya çıkabilmektedir. Örneğin konteyner kent projesinin herhangi bir nedenle kısmen veya tamamen aksaması, zekât paralarının bir kısmının veya bu paralarla temin edilen konteynerlerden bir kısmının yerine teslim edilememesi, şu aşamada zekât alabilecek durumdaki bir depremzedenin daha sonra imkâna kavuşup konteyner teslimi zamanında zekât alabilecek durumdan çıkmış olması gibi durumlarda nasıl bir yol izleneceğine dair şimdiden plan yapılması gerekir. Zira zekât, ancak dinen belirlenen yerlere harcanabilir.

Yukarıdaki bilgiler ve şartlarla, sözünü ettiğiniz konteyner kent projesine zekât toplanabilir. Anılan bilgilere ve şartlara uygunluğun sağlanıp sağlanmayacağından emin olunamaması halinde söz konusu projeye zekât adıyla para toplanmaması, depremzedelere yapılacak yardımların zekât dışındaki hayır hasenat kabilinden sayılması uygun olacaktır. Zira göre dinimize göre, dayanışma ve yardımlaşma sorumluluğu sadece zekâttan ibaret değildir.