A.Cenap Kendi
All The King's Men (Kralın Adamları) Ve 1/5 Norfolk Alayı
1999 yımında İngiltere’de bir film yapıldı. Filmin adı “All the King’s Men” Filmin Öyküsü, Çanakkale Savaşları sırısanda 12 Ağustos 1915’te Gelibolu Yarımadası’nda Küçük Anafartalar Bölgesi’nde Türklere karşı taarruza geçen, ancak başarısızlığa uğrayıp Türkler tarafından esir edilen ve de başkalarından kurşunlanıp öldürülen bununla birlikte, yaralı olarak ele geçirilmiş oldukları halde “Fazla acı çekmesi diye!” Türkler tarafından bir çiftlik evinde yakılan İngiliz askerleri üzerine kurgulanmış.
Türkiye’de bilinmeyen ama, İngiltere’de son birkaç yıldır üzerinde durulan bu olay, İngiliz kuvvetlerinden 54. Tümen, 163. Tugay ve 1/5 Norfolk Alayı’na mensup Sandringham Bölüğü’nden askerlerin yaşamış olduğu iddia edilen doğruluğu kesinlikle kanıtlanamamış bir olay.
İngiliz yetkililere göre, 1. Dünya Savaşı bitiminde özellikle 1/5 Norfolk Alayı’nın askerlerinin kayıp olduğunu ve Türlerden bu askerlerin akıbeti konusunda bilgi verilmesini istemişler. Ancak, Türk yetkililer bu konuda bilgi verememişler. Nedeni ise, askerlerin yukarıda bahsedilen şekilde öldürülmüş olmalarıymış. Oysa, olayın seyri daha farklıdır. 122 Ağustos’ta Gelibolu Yarımadası’nda Küçük Anafartalar Ovası’nda Türkler ve İtilaf kuvvetleri arasında gelişen muharebede, İngilizlerin 163. Tugay’ı birlikleriyle, Türklere karşı taarruza girişmişler ancak, Türklerin kuvvetli top atışları ve keskin nişancılar (snayper) karşısında İngilizler büyük ölçüde zayiat vermişlerdir.
54. tümen Konutanı General Inglefield, 1/5 Norfolk Alayı’nın Komutanı Yarbay Sir Horaca Beauchamp, Sandringham Bölüğü’nün komutanı ise Yüzbaşı Beck’dir. İngiliz kuvvetlerine orada müdahale eden, Türk kuvvetlerinden 36. Alay’dır. Alay Komutanı Binbaşı Münib Bey’dir Askeri kaynaklarda Binbaşı Nünib Bey, o günkü muharebeyi anlattığı Harp Ceridesi’nde İngiliz taarruzunun başarısızlığa uğratıldığı ve 35 esir aldıklarını ifade ediyor. Bu esirlerden bazılarının ifadeleri de mevcuttur. Bunlardan biri olan 3357 Sicil numaralı Er a. G. Brown(1/5 Norfolk Regt. 54 Div. 163 Brigade (east Anglian Division) yakalandıktan sonra Türk komutanlara verdiği ifadesi şöyledir; “10 Ağustos 1915’te Tuzla Göl civarında karaya çıktım. İsmini bilemediği bir tepeye hücumda tepenin ancak eteğinde mecruh düşerek 12’de esir oldum. Kumandanın ismi Engelfild idi, fakat fırkanınkini veyahut livanın kim olduğunu bilemiyorum. Ben ancak iki gün Anafarta’da bulunduğum için hiçbir şeyden haberim yoktur.”
Bu ifade, esir olan askerlerden birine ait. Bunun gibi birkaç tane daha ifade var. Oysa İngilizlerin iddiası bütün hepsinin esir edildikten sonra kafalarından kurşunlanarak öldürüldüğüdür.