Adem TUTAL

[email protected]

İnsanın infakı kadar imanı vardır.Bunu  bilen Hz. Peygamber ve sahabede, dilencinin eline işe yaramaz 10-20 kuruş tutuşturmaktan ibaret olan “bozuk para” infakına rastlanmaz. Ebu Dehdah, infakın ‘Allah’a borç vermek’ demek olduğunu anlatan Bakara 245. ayet indiğinde 600 hurması olan bahçesini fakirlere vermiştir. Hakim Bin Hizam evini 60 bin dirheme Muaviye’ye satmış parayı infak etmiştir. Abdurrahman Bin Avf, 700 develik kervanı tamamen infak etmiştir. Ebu Ukayl 2 avuç hurma karşılığı çalışır, yarısını da infak ederdi. Abdullah Bin Ömer bir arazisini 100 deve karşılığı satmış, bunları da yoksullara dağıtmıştır. Talha’nın karısı Suda;’kocam bir gün 100 bin dirhem infak etti, sonra elbisesini yamalatmak zorunda olduğu için o gün mescide gidemedi’ demiştir.(Bkz. Kandehlevi, Hayatüs Sahabe)

Bu gayet normaldi çünkü; günümüz insanının ‘enayilik’ saydığı infakı onlar “Allah’a verilmiş borç” (Karz-ı Hasen) kabul ederdi: Allah müminlerden, mallarını ve canlarını, kendilerine (verilecek) cennet karşılığında satın almıştır. (Tevbe-111)

Kuran-ı Kerim’de 2 çeşit infak vardır

Müşrik ve Münafıkça İnfak

İslam’ı ve ümmeti ortadan kaldırmak için infak ederler: “Gerçek şu ki, inkâr edenler, Allah'ın yolundan engellemek için mallarını infak ederler; bundan böyle de infak edecekler” (Enfal-36), “Onlar (münafıklar):'Allah'ın Resûlü yanında bulunanlara hiç bir infak da bulunmayın ki sonunda dağılıp gitsinler,' derler.” (Münafikun-7) 

Fakir ve dilencilere karşı acımasızdırlar: “Ve onlara: ‘Size Allah'ın rızık olarak verdiklerinden infak edin' dendiği zaman, o inkâr edenler müminlere; 'Allah'ın, dilemiş olsaydı yedirebileceği kimseyi biz mi yedireceğiz?’ derler” (Yasin-47)

Serveti kendi zeka ve çabalarının ürünü kabul ederler: “Karun ise: O (servet) bana ancak kendimdeki bilgi sayesinde verildi, demişti.”(Kasas-78)

Basit ödünç eşya ya da küçük yardımları (Bkz. Tefhim’ül-Kur’an, Maun 7. ayet tefsiri) bile vermezler, cimridirler:”Onlar, cimrilikte bulunurlar, insanlara da cimriliği emrederler,” (Nisa-37) “Münafık erkekler ve  kadınlar; kötülüğü emrederler, iyilikten alıkoyarlar, ellerini (cimrilik ederek) sımsıkı tutarlar” (Tevbe-67)

Genellikle zoraki infak ederler:”İnfak ettiklerinin kendilerinden kabulünü engelleyen şey, Allah'ı ve elçisini tanımamaları, namaza ancak isteksizce gelmeleri ve hoşlarına gitmiyorken infak etmeleridir”(Tevbe-54)

Gösterişçidirler:”Ey iman edenler, Allah'a ve ahiret gününe inanmayıp, insanlara karşı gösteriş olsun diye malını infak eden gibi minnet ve eziyet ederek sadakalarınızı geçersiz kılmayın” (Bakara-264)

Mümince İnfak

Bu konuyla ilgili en geniş ayetler Bakara(özellikle 261-281)suresindedir.

Kendileri yardıma muhtaç olmalarına rağmen infak ederler: “Onlar, kendi canları çekmesine rağmen yemeği yoksula, yetime ve esire yedirirler.” (İnsan-8) “Onlar, bollukta da, darlıkta da infak edenler” (Ali İmran-134) Sadece Allah rızası için veririler ve asla başa kakmazlar:”Biz sizi Allah rızası için doyuruyoruz; sizden ne bir karşılık ne de bir teşekkür bekliyoruz.” (İnsan-9) “Ey iman edenler minnet ve eziyet ederek sadakalarınızı geçersiz kılmayın” (Bakara-264)

Devamlı, gece-gündüz, gizli ve açık verirler:”Onlar ki, mallarını gece, gündüz; gizli ve açık infak ederler.” (Bakara-274)

Eski-püskü, kötü şeyleri değil en iyi ve güzeli infak ederler: “Sevdiğiniz şeylerden infak edinceye kadar asla iyiliğe eremezsiniz.”(Ali İmran-92) ”Ey iman edenler, kazandıklarınızın iyi ve temiz olanından ve sizin için yerden bitirdiklerimizden infak edin. Kendinizin göz yummadan alamayacağınız bayağı şeyleri vermeye kalkışmayın ve bilin ki, şüphesiz Allah, hiç bir şeye ihtiyacı olmayandır.” (Bakara-267)

Şeytan onları da fakirlikle korkutur, ancak onlar cimrilik yapmazlar: “Şeytan sizi fakirlikle korkutur ve size cimriliği telkin eder” (Bakara-268)

Mallarında fakirlerin hakları olduğunu kabulederler:”Onların mallarında dilenciler ve mahrumlar için bir hak vardır”(Zariyat-19)

Zekat vermekle infak görevi bitmiş olur mu?Yukarıdaki ayetlerde emredilen infakın sadece zekat olduğunu söyleyen, ayrıca bir de”infak” görevinin bulunmadığını savunanlar vardır. Ancak Elmalılı (Elmalılı,7,sf.256) çoğu alimin bunu “zekat” dışında verilmesi gereken nafile bir ibadet kabul ettiğini söyler. Darda (fakir)olana zekat düşmediği için  bollukta ve darlıkta, gece ve gündüz, gizli ve açık yani sürekli verilmesi istenen şey, yılda 1 kez verilen zekat olamaz. Nitekim İbni Abbas, Mücahit, Zeyd Bin Eslem, Abdullah Bin Ömer, Şabi, İbrahim Nehai gibi alimler bu görüştedir.(Tefhim,c 5, sf.504-505 ve c 6, sf.462-463)

Müminin kendi bütçesine göre sürekli vermesi gereken bir infak görevi vardır ve bunu vermediğinde, kişiliğinde merhametsizlik ve cimrilik gelişmeye, toplumda kapkaç, fuhuş, gasp, dolandırıcılık gibi çeşitli suçlar patlamaya başlar ki bu durum insanın hem dünyada hem de ahiretini tehlikeye sokar: “Allah yolunda infak edin ve kendinizi kendi ellerinizle tehlikeye atmayın” (Bakara-195)