Kanser hem dünyada hem de ülkemizde sebebi bilinen ölümler sıralamasında kardiyovasküler hastalıklardan sonra ikinci ölüm sebebi olması açısından önemli bir halk sağlığı problemidir. Dünyada her yıl 12.7 milyon insana kanser tanısı konulmakta ve 7.6 milyonu kanserden ölmektedir. Önlem alınmazsa, dünya genelinde kanser yükünün artarak 2030 yılında 26 milyon yeni tanı kanser vakasına ve 17 milyon ölüme ulaşacağı tahmin edilmektedir.

Ülkemizde yılda yaklaşık 170.000 kişiye kanser teşhisi konulmakta, kanserli olguların yaklaşık üçte ikisi erkeklerde görülmektedir. Bölge ya da şehirlerimiz arasında kanser sıklığı açısından anlamlı farklılıklar yoktur. Bununla beraber, ülkemizdeki kanserlerin önemli bir kısmı sigara ve obezite ile ilişkilidir. Erkeklerde en sık görülen kanserler, akciğer ve prostat kanserleri iken, tütüne bağlı kanserler erkeklerde önemini korumaya devam etmektedir. Kadınlarda en sık görülen meme kanseri, her 4 kadın kanserinden birisi olmaya devam etmektedir. Çocukluk çağı kanserlerinde ise lösemi en sık görülen kanser türüdür. Gençlerde ise (15-24 yaş grubu) erkeklerde testis kanseri ve kemik kanserleri, kadınlarda ise tiroid kanseri ve Hodgkin Hastalığı en sık karşılaşılan kanser türleridir.

Dünya Sağlık Örgütü’nün hedefi bulaşıcı olmayan hastalıklardan kaynaklanan ölüm oranları 2025 yılına kadar yüzde 25 oranında azaltmaktır. Tüm kanserlerin üçte biri önlenebilir, üçte biri erken teşhis edilebilir kanserlerdir. Toplum bilincinin ve kanser farkındalığının oluşturulması ile meme, rahim ağzı, kalın bağırsak kanseri gibi kanserlerde erken taramalarla ölümler önemli ölçüde azaltılabilmektedir. Kanser %90 oranında çevresel, %10 oranında ise kalıtsal genetik faktörlere bağlı oluşmaktadır. Çevresel faktörler arasında da tütün ürünlerinin kullanımı, sağlıksız beslenme ve obesite, alkol ve enfeksiyonlar ilk sıralarda yer almaktadır.

Her yıl 1-7 Nisan tarihleri arasında düzenlenen Kanser Haftası, halkı bilgilendirme-bilinçlendirme çalışmalarına yoğunluk verilmesi nedeniyle kanser mücadelesinde oldukça önemli bir yer tutmaktadır.

Erken tanı ile önlenebilir kanserlerin tarama programlarına alınması ile ilgili faaliyetler ülke geneliyle birlikte ilimizde de yapılmaktadır. 2014 yılı itibari ile Toplum Tabanlı Kanser Taramaları (Meme, Kolorektal ve Serviks) birinci basamakta Toplum Sağlığı Merkezleri, Aile Sağlığı Merkezleri, Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Merkezleri ve Kanser Erken Teşhis Tarama ve Eğitim Merkezi (KETEM) işbirliğinde yürütülmeye başlanmış, 2014 yılı boyunca KETEM’ de 20.702 kişi KETEM haricinde ise 103.279 kişinin kanser taraması yapılmıştır.

Yrd.Doç.Dr. Hasan Küçükkendirci

İl Sağlık Müdürü