AKSARAY (AA) - TURAN KAZAK - ADEM KOÇAK - Halı üretimi geçmişiyle bugüne kadar birçok usta yetiştiren Aksaray, tarihi halıların restorasyonu ve geleneksel halı dokumacılığı ile adından söz ettiriyor.

Yaklaşık bin halı ustasının bulunduğu Sultanhanı beldesinde, erkeklerin birçoğu halı restorasyonu ile geçimini sağlıyor. Bugüne kadar İngiltere Kraliyet Sarayı, Çankaya Köşkü ve Dolmabahçe Sarayı başta olmak üzere dünyanın birçok yerinden gelen paha biçilmez halıların restore edildiği belde, dünyanın en önemli halı restorasyon merkezi olarak görülüyor.

Ustaların kadın olduğu Taşpınar beldesinde ise çeşitli yapraklar ve bitki köklerinden elde edilen boya ile boyanan iplerle yapılan organik el işi dokuma halılar, beldeyle adeta özdeşleşmiş durumda. Belediyeye ait bir binada halılarını dokuyan kadınlar, hem geçimlerini sağlıyor hem de yıllardan beri süregelen organik el dokuma halı geleneğini sürdürüyor.

Halı restorasyon ustası Fevzi Solak (48), AA muhabirine yaptığı açıklamada, 30 yıldır halı tamiri yaptığını söyledi.

Bunun çok özen gerektiren bir iş olduğunu belirten Solak, "Halı restorasyonu çok sabır isteyen bir iş. Gelen halıları ilmik ilmik, nakış nakış işlemek, tamirini yaparak tekrar kullanılır hale getirmek bizim işimiz. Elimiz bu işe oldukça yatkın." diye konuştu.

Solak, beldeye dünyanın birçok yerinden değerli halıların restorasyon için geldiğini ifade ederek, bazen bir halı üzerindeki çalışmanın aylarca sürdüğünü vurguladı.

- "Halı restorasyonu konusunda son derece iddialıyız"

Restorasyon için gelen halıların belli aşamalardan geçirilerek eski haline dönüştürüldüğünü vurgulayan Solak, şunları kaydetti:

"Bize gelen halının ilk önce yıkaması yapılır. Daha sonra söküntü kilimlerden uygun renkli ipler sökülerek restorasyon yapılacak halı için ayarlanır. Böylece restorasyon işi başlar. Bittikten sonra da tesviye aşamasına geçer halı. Bu aşama da bittikten sonra yapılan işlemleri hiçbir şekilde fark edemezsiniz. Halı restorasyonu konusunda son derece iddialıyız."

- "Ustalarımızın öğrettiği yoldan gidiyoruz"

Fatih Solak ise ilk olarak kilim sökmekle çıraklığa başladıklarına işaret ederek, "Bu işe 1997 yılında başladım. Bu beldenin geçim kaynağı halı işidir. Yıllardır bu işi yaparız. Mesleği ağabeyimizden, amcamızdan öğrendik. Devam ettirmeye çalışıyoruz. Ustalarımızın öğrettiği yoldan gidiyoruz." dedi.

- "Halılarımız organik olduğundan çok değerlidir"

Taşpınar'da yaşayan 64 yaşındaki halı ustası Kezban Onak da 13 yaşından beri halı dokuduğunu aktardı.

Halıcılığın beldede bir gelenek olduğunu ifade eden Onak, şöyle devam etti:

"Bu işi anamız, teyzelerimiz, halalarımız bize öğretti. Eskiden her evde bir halı dokunurdu. Bizim halılarımız çok özeldir, organiktir. Yünlerini koyunlardan sağlıyoruz. Elimizde örüyoruz. Beldedeki kadınlarla toplanıp, dağlardan kök boya için malzeme getiririz. Üzüm, ceviz yapraklarından, otlardan ip boyarız. Sonra bu iplerle halı dokuruz. Bu yaşıma geldim, hala dokurum. Gelinimle, çocuğumla bu işi sürdürmek istiyorum. Şu an sipariş üzerine çalışıyoruz. Kimi seccade istiyor, kimi şark köşesi duvar yastığı, duvar minderleri... Halılarımız organik olduğundan çok değerlidir."

Onak, halı dokumacılığını yeni nesle aktarmak istediklerini, fakat gençlerin yeteri kadar ilgi göstermediğini dile getirerek, "Biz artık yaşlandık. Bu sanatı torunlarımıza, kızlarımıza, gelinlerimize öğretmeyi, bu geleneğin sürmesini istiyoruz. Ancak gençler çok önemli görmüyor." ifadelerini kullandı.

AA