Kasım Çakır
IMF ve kredi derecelendirme stresi
IMF,1944 yılında kuruldu. 2. Dünya Savaşı'ndan sonra, ABD'nin ekonomik yardım yapabilen bir ülke olması, savaştan yeni çıkmış AB ülkelerine, IMF ve Dünya Bankası'nı kurarak yardım yapmasına neden oldu. Böylece fırsatı ticarete dönüştürüp sektörel kurum haline getirdiler.
Türkiye'nin bu iki kurum ile tanışması 1947 yılında oldu. Özellikle 1983 ile 2002 yılları arasında yoğun stand by süreçleri yaşandı. Bu süreçlerin hepsi ağır ve stresli geçti.
1991-2002 Yılları arasında, IMF heyeti ABD' den yola çıkmadan hepimizi bir korku, heyecan ve stres sarar, yüreğimiz 'güp-güp' atardı. Kendimizi kurbanlık koyun gibi hisseder ve olup biteni izlerdik. Heyet ülkemizden ayrıldığı gün, 'oh be, tehlike geçti!' der ve derin bir nefes alırdık.
O yıllar da, IMF Türkiye Masası Şefi Carlo COTTERELLİ' nin ismini bilmeyenimiz yoktu. IMF deyince aklımıza gelen ilk isim o olmuştu.
Türkiye, 2002 yılında IMF'ye olan, 23,5 milyar dolar borcunu 2013 yılında ödedi bitirdi. Hatta erken ödeme yapılacaktı, erken ödeme indirimi yapmadılar ve ödeme gününü bekledik. Şimdi de 5 milyar dolar borç vereceğiz fakat almıyorlar.
Türkiye'nin üzerinde ki IMF baskısı 2007 yılında kalktı. IMF yerine, Küresel Kredi Derecelendirme Kuruluşları. ekonomik ve siyasi baskı yapma gayreti, çabası içerisine girdiler.
Kredi derecelendirmesi veya kredi değerlendirmesi, bir kişi, şirket veya bir ülkenin kredi itibarının belirlenmesidir.
Şirket ve devletler için kredi dereceleri 'kredi değerlendirme kuruluşları' tarafından belirlenir. Şirketler ve devletler, kendi durumlarını öğrenmek ve dünyaya duyurulabilmesi için, küresel derecelendirme kuruluşlarıyla çalışır ve onlara para öderler. Amaç, yabancı yatırımcıyı çekmek, sermaye girişini artırmaktır.
Küresel ve en büyük, ticari kredi değerlendirme kuruluşları; Moody's, standart@ poors ve Fitch Ratings'dir. Kredi derecelendirme de herbiri kendisine özel semboller kullanırlar.
Moody's; Aaa, Aa1, Aa2, Aa3, A1, A2, A3, A1,A2,A3, Baa1, Baa2, Baa3 v.s.
S&P; AAA, AA+, AA, AA¬-, A+, A, A-, BBB+, BBB, BBB-, BB+, BB, BB- v.s
Fitch R.; AAA, AA+,AA, AA-, A+, A, A-, BBB+, BBB, BBB-, BB+,BB, BB- v.s
Moody's, 2014 mart seçimlerinden hemen sonra Türkiye'nin kredi not unu açıkladı. Türkiye'nin Baa3 olan kredi notunu teyit ederken, kredi notu görünümünü durağandan negatife indirdi.
Moody's ın bu açıklaması, 30 mart seçimlerinden sonra inişe geçen döviz fiyatlarının inişini durdurdu. Döviz fiyatları, bu açıklamadan sonra aynı yerinde takıldı kaldı, iniş devam etmedi.
Moody's ın son açıklamasından bir hafta öncede, Fitch'de, Türkiye'nin 2014 ve 2015 büyüme oranlarını düşürmüştü.
Kredi derecelendirme kurumları, Türkiye'nin notu yükseltileceğinde, ''sıfırcı hoca'' edasıyla cimri davranıyor, kaplumbağa hızıyla hareket ediyor. Türkiye'nin notu düşürüleceğinde ise aceleci davranıyor. Geçmişte ABD, Yunanistan'a, ve bir çok AB ülkelerine defalarca pozitif ayırımcılık yapıldı.
Kredi Derecelendirme Kuruluşları, Cumhurbaşkanlığı seçimlerinden hemen önce, Türkiye'nin yeni kredi notu nu açıklayacaklar. Bekleyelim görelim yine şaibeli mi olacak!
NOT: Bu yazımızı Cumhurbaşkanlığı seçimlerinden önce yazmıştım, gazetemize göndermeyi unutmuşum. Dediğimiz çıktı, Cumhurbaşkanlığı öncesi, kredi derecelendirme kurumları Türkiye'nin notunu siyasi bir kararla ve şaibeli açıkladı.