ANKARA (AA) - SELMA BIYIKLI ADABAŞ - Kemik iliği nakli bekleyen hastalar için umut olacak "Türkiye Kök Hücre Koordinasyon Merkezi"ne (Türkkök) gönüllü verici olmak için kaydolanların sayısı 30 bine yaklaştı.

Sağlık Bakanlığı ve Türk Kızılayı işbirliğinde yürütülecek proje kapsamında ilerde kordon kanlarının da toplanması planlanıyor. 

Kök Hücre Vakfı Başkanı Prof. Dr. Osman İlhan, bir süre önce Diyarbakır'da gerçekleştirilen 5. Ulusal Hücresel Tedavi ve Rejeneratif Tıp Kongresi'nde, ülkede kök hücre tedavisinde gelinen son durum ve yeni gelişmelerin, bu alanındaki önde gelen uzmanların da katılımıyla masaya yatırıldığını belirtti.

Toplantıda, kök hücre tedavisinin yakın bir gelecekte bugün çaresiz görülen bir çok hastalığın tedavisinde rol oynamasının beklendiği görüşünün ağırlık kazandığını anlatan İlhan, Türkiye'de 2023'de yaşlı nüfusun da yoğun olduğu bir ülke haline geleceğini söyledi. 

Kanser görülme oranının her geçen yıl arttığını, 2023'de yeni tanı lösemi, lenfoma, MDS hasta sayısının 20 bin olmasının beklendiğini kaydeden İlhan, "Bununla beraber bugünkü tedavi yöntemiyle bu hastalıklarda tam iyileşme sağlanamıyor. Kök hücre tedavisinin bu tedavilere eklenmesiyle çok önemli gelişmeler yaşanabilir" diye konuştu.

-"Türk halkı Babuna olayında sağduyusunu göstermişti"

Prof. Dr. İlhan, Türkiye'de uzun yıllar önce ilk kez Oktar Babuna için düzenlenen daha sonraki yıllarda ise başka hastalar için de gündeme gelen ilik bulma kampanyalarında halkın kadirşinaslığının görüldüğünü ancak alt yapı eksik olduğu için istenilen sonuçların alınamadığını ifade ederek, Sağlık Bakanlığının Türkkök Projesi aktif hale geldiğinde artık hastalar için kısa sürede kemik iliği vericisi bulunabileceğini bildirdi.

Kemik iliği vericisi olmak isteyen gönüllülerden kan örneklerini Türk Kızılayı'nın topladığını, kısa süre içinde sayının 30 bine ulaştığını anlatan İlhan, "Bu rakamın yakın zamanda 200 bini bulması, daha sonra da kordon kanı bankacılığının başlaması planlanıyor. Sağlık Bakanlığı ve SGK'nın bu konuda olumlu kararlar alması, üniversitelerin de gerekli katkıyı vermesi nedeniyle geçen yıl ülkemizde kemik iliği nakli sayısı 4 bine yaklaştı ve Avrupa'da ön sıralara çıktı" ifadesini kullandı.

Prof. Dr. İlhan, bu hastaların yüzde 4-5'inin yabancı hasta olmasının başka bir memnuniyet verici gelişme olduğuna dikkati çekerek, Türkkök Projesi'nin aktif hale gelmesiyle kemik iliği verici bankasının sadece ulusal değil uluslararası düzeyde de hizmet vermesinin öngörüldüğünü belirtti.

Kalp, diyabet, kanser ve nörolojik hastalıklarda kök hücre çalışmalarının kısa sürede daha fazla gündeme gelmesinin beklendiğini, bu alanda sivil toplum kuruluşlarının da devreye girmesinin büyük önem taşıdığını ifade ederek, Kök Hücre Vakfı'nın bu amaçla kurulduğunu kaydetti.

-Ulusal kemik iliği bankası kurulacak

Kök Hücre Vakfı Başkanı Prof. Dr. İlhan'ın verdiği bilgiye göre, Türkkök Projesi ile Türkiye'de kök hücre nakli tedavisi olması gereken hastalar ve çok sayıda gönüllü vericiye ait doku grubu bilgilerinin depolandığı "Ulusal Kemik İliği Bankası" (UKİB) kurulacak.

Projeyle ayrıca, bu bankaya gönüllü kemik iliği veya kök hücre bağışlamak isteyen bağışçı adaylarının bulunması ve kemik iliği nakli ile ilgili merkezler arasında koordinasyonun sağlanması amaçlanıyor. Böylece ana yapıyı Sağlık Bakanlığı kemik iliği nakli merkezi ve uluslar arası merkezler ana yapıyı oluşturacak.

-Geçen yılki nakil sayısı

2014 yılanda ülkede 3 bin 327 kemik iliği nakli gerçekleştirildi.

Bunların bin 759'unu otolog (kendinden olan), bin 568'ini de allojenik (başkasından alınan) kemik iliği nakilleri oluşturdu.

Allojenik kemik iliği nakillerinin bin 72'si akrabadan alınanlarla yapılırken akraba dışından yapılanların sayısı 311'de kaldı, 185 de uyumsuz nakil gerçekleştirildi. 816 hasta da halen nakil olmayı bekliyor. 

Projeyle İstanbul–Kuzey Marmara, Bursa–Güney Marmara, İzmir– Ege, Eskişehir–Batı Anadolu, Düzce–Batı Karadeniz, Samsun–Orta Karadeniz, Antalya–Batı Akdeniz, Adana–Orta Akdeniz, Ankara–Orta Anadolu, Gaziantep-Doğu Akdeniz, Kayseri–İç Anadolu ve Erzurum–Doğu Anadolu bağışçı koordinasyon merkezleri kuracak.

Gönüllü bağışçılar için öncelikli olarak düzenli kan ve aferez bağışçıları hedef grup seçildi.

Bağışçıların motivasyonu için kök hücre bağışçı kartı düzenlenmesi, periyodik hatırlatmalar, mektupla bilgilendirme ve adres kontrolü yapılması gibi stratejiler belirlendi.

Gönüllü kaydı yapılmaya başlanmasının ardından 6 ayda bağışçı sayısı 29 bin 647'ye ulaştı.  

En yüksek bağışçı yüzde 44 ile 18-25 yaş aralığındaki grup yaparken, bunu sırasıyla yüzde 28 ile 26-35 yaş aralığı, yüzde 22 ile 36-45 yaş aralığı ve yüzde 6 ile 46-50 yaş grubu izledi.