Obezite, Covid-19'a yakalanan kişide hastaneye yatış ve ölüm riskini artırıyor. Bilim insanları, obez bireylerin Covid-19 nedeniyle hayatını kaybetme olasılıklarının yüzde 48 daha yüksek olduğunu ve bağışıklık sistemlerinin zayıf olmasından dolayı aşının işe yaramayabileceği konusunda uyarıyor.

Daha önce yapılan araştırmalara göre grip aşısının koruyuculuğu obezlerde çok daha zayıf oluyor. Yüksek kan şekeri seviyesi, insülin direnci ve süreğen yangı iltihabi olaylar gibi durumlar bağışıklığı bozuyor. Dolayısıyla yeni aşılar denenirken bu faktörlerin de dikkate alınması öneriliyor.

OBEZLER HASTALIĞI DAHA AĞIR GEÇİRİYOR

Türk İmmünoloji Derneği Başkanı ve Bursa Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dekan Yardımcısı Prof. Dr. H. Barbaros Oral, "Öncelikle obez kişilerin hastalığı ağır geçirmeye yatkınlığı ile aşıya yeterli yanıt oluşturmama durumunu birbirinden ayırmak gerekiyor. Obez kişiler sadece Covid-19'a değil; diğer birçok enfeksiyon hastalığına karşı da daha duyarlıdır ve bu hastalıkları daha ağır geçirmektedirler" diyerek özellikle solunum yolu enfeksiyonları nedeniyle yoğun bakıma yatma ve zatüreeye (pnömoni) bağlı ölüm oranlarının obezlerde her zaman daha yüksek olduğunu söyledi.

Prof. Dr. Oral, sözlerini şöyle sürdürdü: "Bu, obezitenin bağışıklık sistemimiz üzerine doğrudan etkisinin yanı sıra sebep olduğu diyabet ya da insülin direnci, hipertansiyon, damar sertliği, kalp yetmezliği, alkolik olmayan karaciğer yağlanması vb. eşlik eden hastalıkların bulunmasına bağlıdır.

Covid-19 gibi ağır solunum yolları enfeksiyonu geçiren obez hastaların zayıflamış bağışıklık sistemi ve bozulmuş solunum işlevleri nedeniyle yoğun bakıma yatma oranlarının yüksek olmasının yanı sıra, buralarda bakım açısından zorluk yaşanmakta. Hastaya pozisyon vermekten ve girişimsel müdahalelerde bulunmaktan tutun genellikle diğer yandaş hastalıklarıyla birlikte uygun tedavi protokollerinin uygulanmasında sorunlar yaşanmaktadır. Dolayısıyla ölüm oranları normal kilolu kişilere göre çok daha yüksek olmaktadır."

OBEZLERDE AŞIYA YANIT NORMAL KİLOLULARA GÖRE DAHA ZAYIF VE DAHA KISA SÜRELİ

Prof. Dr. Oral, "Obezlerin aşılara yanıt durumunu genel olarak ele alırsak, bu kişilerin normal kilolulara göre daha zayıf bağışıklık yanıtı geliştirdikleri doğru. Bu durum bir inaktif aşı olan influenza (grip),toksoid aşı olan tetanoz, rekombinan protein aşısı olan Hepatit B aşısı gibi birçok farklı tipte aşıya karşı gözlenmiştir. Ancak, yapılan çalışmalar bu kişilerin tamamen aşıya yanıtsız olduğunu göstermemiştir. Normal kilolu kişilerin verdiği yanıta göre daha zayıf kaldıkları rapor edilmiştir. Şimdiye kadar yapılan araştırmalarda ağırlıklı olarak görülen Covid-19’a sebep olan SARS-Cov-2 virüsünün immün sistemde uzun süreli bir bellek oluşturmadığı yönündedir.

Bağışıklık belleği hastalığı geçiren veya aşı ile bağışık hale gelmiş olan kişinin tekrar aynı etkenle karşılaştığında onu hatırlayarak daha hızlı ve etkin yanıt verme durumudur. Bağışıklık belleğinde sorun varsa kişi bu tepkiyi oluşturmayacağı için yeterli koruyucu etki gelişmeyecektir. Obezitenin kendisine ve obeziteye eşlik eden hastalıklara bağlı olarak gelişen metabolik bozukluklar, bağışıklık sistemi bozuklukları ve direkt yağ dokusunun sebep olduğu süreğen iltihabi olaylar (kronik enflamasyon) nedeniyle hücresel bağışıklık yanıtından sorumlu olan T hücrelerin belleği ve antikorların üretiminde sorumlu olan B hücrelerin uzun süreli belleği zayıflamaktadır. Bu nedenlerle aşılara yanıt normal kilolulara göre daha zayıf ve daha kısa süreli olmaktadır" ifadelerini kullandı.

"OBEZ KİŞİLER MUTLAKA AŞILANMALI"

"Tüm bunlara rağmen obezite genellikle eşlik eden hastalıklar ile birlikte seyretmektedir" diyen Prof. Dr. H. Barbaros Oral, sözlerine şöyle devam etti: "Eşlik eden bu hastalıkları olanlar zaten erişkin bağışıklama protokolleri içerisinde özellikle aşı yapılması önerilen kişilerdir. Normal kilolardaki kadar olmasa bile yeterli bağışıklık yanıtı oluşturabilmektedirler. Aşılar bağışıklık sistemi yetersiz olan diğer hastalara bile güvenle ve etkin olarak bile kullanılmaktadır. Bunların içerisinde en çarpıcı olan HIV ile enfekte olan veya AIDS gelişmiş olan hastaların yardımcı T hücreleri dediğimiz hücrelerin seviyeleri çok kritik seviye düşmedikçe aşı yapılarak bir çok enfeksiyondan korunabilmeleridir. Dolayısıyla, obez kişiler eşlik eden hastalığı olsun veya olmasın mutlaka aşılanmalıdır."

"OBEZLERDE VE EŞLİK EDEN HASTALIĞI OLANLARDA FARKLI AŞI TİPLERİ DAHA ETKİN BULUNABİLİR"

Covid-19 pandemi döneminde konvansiyonel (geleneksel) yöntemlerin yanı sıra çok yeni ve modern teknolojilerin kullanıldığı farklı tipte aşıların da hazırlandığını söyleyen Prof. Dr. Oral, "Bu aşıların bir kısmı Faz 3 aşamasında gönüllülerde denenir hale gelmiştir. Bu aşamada tabii ki obezlerin, eşlik eden hastalığı olanların çalışma kapsamına alınması ve ayrı olarak değerlendirilmesi gerekmektedir. Bu kişilerde farklı aşı tipleri daha etkin bulunabilir ya da bazı aşılarda yapılacak modifikasyonlarla (farklı adjuvan kullanımı) daha etkin hale getirme durumu söz konusu olabilir. Bu klinik denemelerde obezler için aşının veriliş yolu, dozu ve rapel dediğimiz tekrarlanan aşı uygulamaları ile ilgili farklı düzenlemeler yapmak gerekebilir" değerlendirmesinde bulundu.

AŞI VE DAHA ETKİN İLAÇLAR GELİŞTİRİLENE DEK BU UYARILARA KULAK VERİN!

Aşıların obezlerde tamamen etkisiz olmasının çok düşük bir olasılık olduğunu ifade eden Prof. Dr. Oral, şunları söyledi: "Bununla beraber bu kişilere özel aşıların veya uygulama protokollerinin geliştirilmesi daha etkili olacaktır. Aslında bu dönemde vatandaşlarımızın yapması gereken aşılar ve daha etkin ilaçlar geliştirilene kadar ağır yağlı ve şekerli gıdalardan kaçınarak protein ve sebze ağırlıklı beslenmeleri, bol sıvı tüketmeleri, açık havada düzenli olarak orta veya hafif egzersiz yapmaları; maske ile sosyal mesafeyi koruyarak hareket etmeleri; ellerini yıkamaları ve salgını ciddiye almalarıdır."