Safra kesesi taşı oluşumunun görülme oranının ülkeden ülkeye değiştiğinin altını çizen Dr. Gençal, “ Genetik, hayat tarzı, diyet gibi nedenler bu farklılıktan sorumlu tutulmuştur. Yaş arttıkça ve kadınlarda daha sık görülür. Ülkemiz ise bu hastalığın sık görüldüğü ülkeler arasındadır.” Dedi. Dr. Gençal, hastalıkla ilgili şu bilgileri aktardı;

Safra Taşı Nedir?

Karaciğerde yapılan safranın herhangi bir nedenle içeriğinin, kimyasal yapısının bozulması sonucu çoğunlukla safra kesesinde veya safra kanallarında çökelmesi sonucu oluşur. Başlangıçta çamur şeklini alan safra daha sonra daha da katılaşarak safra taşı şeklini alır. Safra taşı hemen hemen daima safra kesesinde oluşur. Hastaların yaklaşık yüzde onunda beraberinde safra kanallarında da taş bulunabilir. Başka bir deyişle safra kesesinde taş olan her on hastanın birinde safra kanalında da taş olabilir.

Safra Taşı Neden oluşur?

Yukarıda da bahsedildiği gibi safranın kimyasal yapısında ve safranın akışkanlığında değişikliğe yol açan olaylar taş oluşumuna yol açar. Bunlar çeşitli enfeksiyonlar,bazı kan hastalıkları,beslenme alışkanlıkları olarak özetlenebilir.Bazı ırklarda daha fazla görülmesinden dolayı genetik(ırsi) faktörlerin safra taşı oluşumunda rol oynadığını düşündürmektedir.

Belirtileri ve Tanısı;

Safra taşları, safra kesesinin yapısını ve çalışmasını bozduğundan dolayı özellikle yemeklerden sonra hazımsızlık, karında şişkinlik, geğirme, karın ağrısı gibi rahatsızlıklara yol açar. Karın ağrısı sağ tarafta daha fazladır ve kürek kemiğinin altına, omuza, sırta vurabilir. Bilindiği gibi safra özellikle yağlı yemekleri sindirmek için gerekli bir salgıdır. Bundan dolayı bu tür yemeklerden sonra şikayetler daha da belirginleşir.(Yağlı, kızartmalı yiyecekler, yumurta, çikolata). Sarılık, ateş ve ani başlayan ve de geçmeyen şiddetli karın ağrısı durumunda safra kesesinin iltihabı düşünülür. Bu tür şikayetleri olan hastalarda ultrasonografi adlı bir cihazla safra kesesi ve safra yollarındaki taşlar kolayca teşhis edilebilir.

Safra Taşlarının Doğal Seyri

Safra kesesindeki taşlar yıllarca ve hatta ömür boyu sessiz, hiçbir şikâyete yol açmadan kalabileceği gibi bazı ek rahatsızlıklara da yol açabilirler. Safra kesesini iltihaplandırarak delinmesine kadar giden problemlere yol açabilir. Bu durum hayati tehlike yaratabilir. Safra kanallarını tıkayarak sarılığa ve siroz gibi kalıcı karaciğer hastalıklarına yol açabilir.Pankreas bezini iltihaplandırıp pankreatit dediğimiz ciddi bir tabloya yol açabilir.Bu sözü edilen komplikasyonlar şeker hastalığı, damar sertliği (ateroskleroz) olan hastalarda daha büyük önem taşır.Genel olarak safra kesesindeki taşların ne zaman rahatsızlığa yol açacağı önceden tahmin edilemez.

Safra Taşlarının Kanser ile İlişkisi

Safra taşlarının kansere yol açtığı ispatlanmış değildir.        Ancak her yüz safra taşı hastalığında bir safra kesesi kanserine rastlanmaktadır.

Safra Kesesi Taşlarının Tedavisi:

Safra taşlarının ilaç ile tedavisi yoktur. Tedavisi ameliyatla yapılmaktadır. Ameliyatta; safra kesesinin tamamı içindeki taşlarla beraber alınır. (Kolesistektomi ameliyatı)Safra kesesinin alınması sonraki yaşam için hiçbir sıkıntı yaratmaz. Hiçbir şikâyete yol açmayan ve başka bir nedenle yapılan tahliller sırasında tesadüfen saptanan safra kesesi taşlarında ameliyat önerilmez. Ancak şeker hastalığı varlığında ve /veya safra taşlarının küçük ve çok sayıda olması durumunda hekim olası riskleri de dikkate alarak ameliyat önerebilir.

Safra Kesesi Ameliyatı İki Şekilde Yapılır:

1-Açık ameliyat: Hastanın karnı açılarak safra kesesi ve taşlar alınır.

2-Kapalı ameliyat (Laparaskopik teknik): Bu teknikte karına 3-4 adet birer cm’lik delikler açılarak buralardan yerleştirilen aletler ile ameliyat gerçekleştirilir.

Safra Kanalı Taşları İle Birlikte Olan Safra Kesesi Taşlarının Tedavisi:

Hastalarda sarılık ve bazı biyokimyasal tetkiklerde anormallik vardır. Bu durumda ameliyattan önce veya sonra (genellikle ameliyattan önce) ağızdan sokulan ışıklı bir alet ile ( endoskop) safra kanalındaki taşlar başarı ile alınabilir. Daha sonra kapalı ameliyat tekniği ile safra kesesi çıkarılabilir.

Safra Kesesi Ameliyatının Riskleri:

Safra kesesi ameliyatı ister açık yapılsın ister kapalı yapılsın özellikle acil şartlarda yapıldığında bazı riskleri(komplikasyonlar) vardır. Bu komplikasyonlar yüzde 1-2 düzeyindedir. Bunlar yara yeri iltihabı, akciğer rahatsızlıkları, idrar yolu iltihabı, damar iltihabı, kalp krizi ve safra yolu yaralanmasıdır. Bu komplikasyonlar son derece nadir görülmektedir. Safra kanallarının yapısı (anatomisi)kişiden kişiye oldukça değişkendir. Bunları ameliyattan önce tespit etmek mümkün de değildir. O nedenle cerrahın tecrübesi çok önemlidir.