İSTANBUL (AA) - İZZET TAŞKIRAN - Üsküdar Üniversitesi tarafından yapılan bir araştırmada, sema sırasında beynin ödül merkezini harekete geçirdikleri saptanan semazenlerin, bu yolla günlük yaşamlarında öfkeden uzak ve daha dingin bir hayat sürdürdüğü belirlendi.

Üsküdar Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Cumhur Taş'ın koordinatörlüğünde yapılan araştırmada 14 semazen, manyetik rezonans (MR) cihazına konularak, sema sırasındaki hallerini zihinlerinde canlandırmaları istendi.

Semazenlerden ayrıca vecd halindeki beyin aktivitesini tespit edebilmek amacıyla zihinlerini zorlayan başka bir durumu da düşünmeleri talep edildi.

Araştırmadan çıkan sonuçlar, The Journal of  Neurobehavioral Sciences dergisinde de yayımlanarak bilimin hizmetine sunuldu.

Taş, konuya ilişkin AA muhabirine yaptığı açıklamada, sema törenlerinin dünyada "ruhani, derin düşünme biçimi" olarak kabul edildiğini söyledi. 

Sema esnasında, "duyguların ve düşüncelerin vites kutusu" olarak tanımlanan "anterior singulat korteks" bölümüyle beynin ödül merkezi "orbitofrontal" alanda etkin hareketlilik gözlemlediklerini belirten Taş, "Semazenlerin vecd haline geçerken beynin vites kutusunda üst kademelere geçtiklerini, bundan haz aldıklarını ve yine beynin ödül merkezinin de harekete geçtiğini tespit ettik" dedi.

Taş, "anterior singulat korteks" alanının sosyal yaşamda bir ödev karşısında duyguların veya düşüncelerin düzenlenmesi, dikkat ve motivasyonun hedefe ulaşması için arttırılmasından sorumlu olduğuna dikkati çekerek, depresyonda, dikkat eksikliği ya da sosyal fobide bu alanın aktivitesinin bozulduğunu vurguladı.

Semazenlere uyguladıkları Pozitif ve Negatif Duygulanım Çizelgesi'nden (PANAS) çıkan sonuçla beyin hareketlerini karşılaştırdıklarını ifade eden Taş, şunları anlattı:

"Ülkemizde ve Ortadoğu'da, derin düşünme tekniklerinin kültüre özgü olanlarından en bilineni semadır. Semayı diğer bütün derin düşünme tekniklerinden ayıran özelliği, muazzam bir motor becerisiyle insanın zihinsel olarak kendini en üst seviyeye çekmeye çalışması. Bu kadar dönüş esnasında bir anda dengenizi kaybetmeden, tüm motor koordinasyonunu muhafaza ederek, zihinde vecd denilen en üst noktaya çıkmak, muazzam bir zihinsel efor gerektiriyor. Böyle bir derin düşünme de literatürde hiç yok. İlginç bir şekilde bu dünyada hiç çalışılmamış. Dünyada ilk defa semanın beyinde nereleri aktive edebildiğini, bunların semazenlerin günlük yaşamlarına etkisini bu araştırmayla inceledik. Araştırmada profesyonel semazenlerden de faydalandık."

- "Depresyon tedavisinde kullanılabilir"

Cumhur Taş, semazenlerin törende bazı zihinsel uygulamalarda bulunmalarının yanı sıra dualar da okuduklarını anımsattı. 

Semazenlerin, zihinlerini en üst seviyeye ulaştırmak için büyük çaba harcadıklarını dile getiren Taş, "Sema sırasında beynin iki önemli noktasında aktivasyon bulduk. Bunlardan biri, insanın kendi kendine yeterli, ödüllendirici ve memnun hissettiği, haz aldığı bölümdür. Semazenler, sema sırasında bir doyuma ulaşıyorlar" değerlendirmesinde bulundu.

Taş, semazenlerin günlük yaşamlarındaki ruhsal durumlarını, üzüntü ve agresiflik derecelerini, uyguladıkları testlerin sonuçlarıyla karşılaştırdıklarını ve araştırmada ilginç bulguların ortaya çıktığını ifade ederek, "Araştırma sonucunda, beyindeki duygu vitesini daha iyi kullanan semazenlerin günlük yaşamlarında öfkeden, agresiflikten ve olumsuz duygulardan kendilerini soyutlayabildiğini, kendiyle barışık bir yaşam sürdürdüğünü belirledik" şeklinde konuştu.

Semazenlerin, duygularını düzenleme becerisini profesyonel olarak kazandıklarını aktaran Taş, şunları kaydetti:

"Semazenlerin, stres eşiklerinin yüksek olması, benlik saygılarının daha yüksek olması, öfke duygularını daha az yaşıyor olmaları, semaya düzenli katılmaları ve o alanda profesyonel olmalarının bir sonucudur. Herkes, sema törenindeki ritüelleri gerçekleştiremez. Fakat aynı Avrupa'daki başka alanlarda olduğu gibi, sema törenlerinde yer alan pratiklerin düşünce uygulamaları günlük yaşamda da yapılabilir. Bu yöntem, birçok psikiyatri hastalığının yanında meditasyon için de kullanılabilir. Bugün depresyonu tedavi etmek için yoga yapılıyor. Bizim kültürümüzün dışında olmasına rağmen onun yerine sema uygulamasının günlük hayattaki pratiği yapılabilir. Hastalar, bu sonuca göre çok fayda görebilir. Zaten halihazırda derin düşünme egzersizleri, depresyonda ve kaygı bozukluğunda tüm dünyada geçerliliğini kanıtlamış."

AA