İSTANBUL (AA) - Sağlık Enstitüsü Derneği Başkanı Prof. Dr. Elif Dağlı, Türkiye'nin, sigara paketlerinde resimli uyarıları kullanan ülkeler arasında 7. sırada yer aldığını belirterek, zamanla etkisini yitiren bu uyarıların yenilenmesini istedi.

Dernekten yapılan açıklamada, Avustralya'da 2012'de, sigara şirketlerinin ve markalarının logoları dahil her türlü tasarım unsurunun kaldırıldığı, tek tip paketler üzerinde görsel unsur olarak sadece resimli sağlık uyarılarının bulunduğu "düz paket" uygulamasına geçildiği belirtildi. 

Türkiye'nin paketlerde resimli uyarıları uygulama konusunda ön sıralarda yer aldığı kaydedilen açıklamada, Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) kriterlerine uygun olarak kanıksanan resimli sağlık uyarılarının yenilenmesi gerektiği aktarıldı. 

Kanada Kanser Derneği'nin sigara paketi sağlık uyarıları hakkındaki Eylül 2014'te yayınladığı uluslararası durum raporuna da atıfta bulunulan açıklamada, şu ifadelere yer verildi: 

"Dünyada tütün ürünleri paketleri üzerinde resimli sağlık uyarılarına yer verilmesi, bu uyarıların boyutlarının gitgide büyümesi ve düz pakete geçiş yönünde hızlı bir trend oluşmuş durumda. İncelemede yer alan 198 ülkeden 77'sinde 2014 yılı itibarıyla resimli sağlık uyarıları düzenlenmesi bulunuyor. İlk resimli sağlık uyarıları 2001 yılında Kanada'da uygulanmaya başlanmıştı, ancak günümüzde paketlerin arka ve ön yüzlerinde yüzde 85 oranında resimli sağlık uyarılarıyla Tayland ilk sırada yer alıyor. Tayland'ı ön yüzde yüzde 75, arka yüzde yüzde 90 sağlık uyarıları ile Avustralya izliyor. Türkiye ise paketlerin ön yüzünde yüzde 65 oranında resimli sağlık uyarısı ve arka yüzünde yüzde 65 oranında yazılı sağlık uyarısı ile en iyi uygulama yapan ülkeler sıralamasında yedinci sırada bulunuyor."

Açıklamada görüşlerine yer verilen Sağlık Enstitüsü Derneği Başkanı Prof. Dr. Elif Dağlı, Türkiye'de paketlerin ön yüzünde yüzde 65 oranında, AB sağlık uyarısı kütüphanesi kaynaklı 14 "birleşik uyarı" adı verilen resimli sağlık uyarıları ile arka yüzde yine yüzde 65 oranında 2 "genel uyarı" adı verilen yazılı sağlık uyarılarının rotasyonla kullanıldığını hatırlattı.

Türkiye'nin en iyi uygulama yapan ülkeler sıralamasında yedinci sırada yer almasının, AB'den çok daha önce yüzde 65 büyüklükte sağlık uyarısı uygulaması başlatmasının, hatta Avrupa'da öncü ülke olmasının başarı hanesine yazılması gerektiğini vurgulayan Dağlı, ancak, resimli uyarıların 2010 yılından beri yenilenmemesi nedeniyle artık bunların kanıksanması, etkilerinin ortadan kalkmasının söz konusu olduğunu belirtti.

Elif Dağlı, şöyle devam etti:

"Türkiye'de kullanılan bazı resimli sağlık uyarılarının, AB sağlık uyarısı kütüphanesindeki uyarıların ne kadar etkili olduğu konusunda yapılan araştırmalarda saptanan en etkisiz uyarılar arasında olduğu biliniyor. Türkiye'de sağlık uyarıları paketlerin ön ve arka yüzeylerinde, paketin altından başlamak üzere yüzde 65 oranında kullanılıyor; üst kısımda ise marka ve logolar yer alıyor. Oysa DSÖ Tütün Kontrolü Çerçeve Sözleşmesi'nin (TKÇS) kuralına göre, sağlık uyarılarının paketlerin üst kısmından başlaması gerekiyor. Birçok ülke artık paketlerin üzerinde kullanılacak sağlık uyarılarını kapsamlı etki analizinden geçirdikten sonra, belirlediği en etkili resimli uyarıları kullanıma sokuyor. Uyarılarda kullanılan görselleri ve mesajları da şimdiye kadar dört-beş kez yenilemiş durumda. Türkiye'nin de kısa sürede sağlık uyarılarını DSÖ TKÇS kriterlerine uygun olarak yenilemek üzere seçim usul ve kriterlerini belirlemesi ve etkili yeni uyarıları devreye sokması bekleniyor."